Παρθενώνας: Το μαγευτικό ημερολόγιο μιας λεηλασίας

    Στις αρχές του 1800 ο Έντουαρντ Ντόντγουελ φτάνει στην Ελλάδα και απαθανατίζει μέσα από 600 χαρακτικά την μαγευτική ομορφιά της αλλά και τη λεηλασία του Παρθενώνα.

 
Η αφαίρεση των Γλυπτών του Παρθενώνα από τον Λόρδο Έλγιν 1801, Edward Dodwell; watercolor. The Packard Humanities Institute.
…»Κατά τήν πρώτην μου περιοδείαν εἰς τήν Ἑλλάδαν, γνώρισα τόν ἀνείπωτον ἐξευτελισμόν νά παραστῶ εἰς τήν λεηλασίαν τοῦ Παρθενῶνος ἀπό τά ἐκλεκτότερα γλυπτά του καί στήν καταστροφή ὁρισμένων ἀπό τά ἀρχιτεκτονικά τμήματά του.
Εἶδα νά ἀφαιροῦνται ἀπό τό νοτιοανατολικό ἂκρο τοῦ ναοῦ πολυάριθμες μετόπες. Ἦταν στερεωμένες σέ ἓνα εἶδος ὑποδοχής ἀνάμεσα στίς τριγλύφους καί, γιά νά τίς ἀποσπάσουν, χρειάστηκε νά ρίξουν καταγῆς τό θαυμάσιο γεῖσο πού τίς κάλυπτε.
Ἡ νοτιοανατολική γωνία τοῦ ἀετώματος συμμερίστηκε αὐτήν τήν μοίραν. Ἐνῶ τό μνημεῖο ἦταν ἐντυπωσιακά ὠραῖο καί εἰς ἀρίστην κατάστασιν ὃταν τό ἀντίκρισα τήν πρώτην φορά, συγκριτικά ἒχει ὑποβαθμιστεῖ πλέον σέ μίαν κατάστασιν ἐρείπωσης καί ἐγκατάλειψης.
Σέ μερικά σκίτσα πού ἒκανα ἐπιτόπου, τόσο πρίν ὃσο καί ὓστερα ἀπό τό συμβάν, φαίνονται τά ἀντικείμενα τά ὁποῖα ἀφαιρέθηκαν ἢ καταστράφησαν καί ἡ ἀξιοθρήνητος ἀντίθεσις ἀνάμεσα στήν τωρινήν καί τήν παλαιότερην εἰκόνα αὐτῶν τῶν ἀξιοσέβαστων καί ἐνδόξων μνημείων τῆς ἀρχαιότητος…»!
Αυτή είναι η συγκλονιστική μαρτυρία του Ιρλανδού ζωγράφου, περιηγητή Έντουαρντ Ντόντουελ, ο οποίος περιγράφει την λεηλασία του Παρθενώνα.


Ο Παρθενώνας, 1805 Edward Dodwell; watercolor. The Packard Humanities Institute.

Ο Ντόντουελ γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1767 και πέθανε στη Ρώμη το 1832. Ταξίδεψε στην Ελλάδα τρεις φορές από το 1801 μέχρι το 1806.
Μετά τις περιηγήσεις του στην Ελλάδα δημοσίευσε το έργο «Κλασική και Τοπογραφική Περιήγηση στην Ελλάδα», το οποίο εξακολουθεί να είναι μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών σχετικά με τις συνθήκες στην Ελλάδα πριν την Απελευθέρωση. Συνοδός του Ντόντγουελ ήταν ο Ιταλός ζωγράφος Σιμόνε Πομάρντι. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους έκαναν πάνω από 600 σχέδια.
Στην γερμανική μετάφραση του έργου το 1821 περιλαμβάνονται τριάντα έγχρωμα χαρακτικά με τοπία της χώρας.


Ο Παρθενώνας από τα Προπύλαια Edward Dodwell; watercolor. The Packard Humanities Institute.

Ερέχθειο, Edward Dodwell; watercolor. The Packard Humanities Institute.

Η εικόνα της Ελλάδας μέσα από τις υδατογραφίες του Edward Dodwell από και του Simone Pomardi, αποτελεί το θέμα της έκθεσης στη Βίλα Γκετί μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου 2016. Η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο τις εικόνες ενός κόσμου που μάγεψε τους ξένους περιηγητές και όσους ήταν παθιασμένοι με την κλασική αρχαιότητα. Τα μνημειώδη πανοράματα του Ντόντγουελ αποδίδουν με εξαιρετική λεπτομέρεια της Αθήνα των αρχών του 19ου αιώνα.