Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Βαλύρα: Ιστορικές διαδρομές...

Εκλογικοί κατάλογοι Βαλύρας του τέως Δήμου Οιχαλίας
ετών:1844, 1865, 1873


ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002
ΤΗΛ.2724071016




ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΥ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 1847, Α Α 1- 793
Δ. Δ. ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΗ 261- 372
ΦΙΛΙΑ, ΔΟΓΑΝΤΖΗΔΕΣ, ΛΟΥΤΡΟ, ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ, ΤΟΣΚΕΣΙ, ΣΠΑΝΟΧΩΡΙ, ΜΕΛΙΓΑΛΑ, ΤΣΑΟΥΣΙ, ΤΣΕΦΕΡΕΜΙΝΗ,
ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ, ΣΙΑΜΟΥ, ΚΑΤΣΑΡΟΥ, ΑΛΗΤΣΕΛΕΠΗ, ΜΠΑΛΑ, ΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙ, ΣΚΑΛΑ, ΣΟΛΑΚΙ, ΖΕΖΑ, ΣΙΑΜΟΥ, ΜΠΟΥΓΑ
Εν Μελιγαλά την 22 Μαίου 1844
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΤΑΘΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ
Οι Πάρεδροι

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

Βαλύρα:Αναζητώντας τους προγόνους και τις ρίζες μας...

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ
ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
ΤΚ 24002 ΤΗΛ. 2724071016
Σε τρεις συνέχειες θα αναρτηθούν τα ονόματα των εκλογικών καταλόγων του δημοτικού διαμερίσματος Βαλύρας, του τότε προϋπάρχοντος δήμου Οιχαλίας, 1840-1912, και αργότερα θα αναρτηθούν τα ονοματεπώνυμα άλλων ετών. Τα ονοματεπώνυμα των εκλογέων Βαλυραίων είναι τα έτη 1847, 1865, 1873. Οι δύο πρώτοι κατάλογοι έχουν πρώτα το επίθετο και ακολουθεί το όνομα, ενώ ο τρίτος έχει πρώτα το όνομα και μετά ακολουθεί το επίθετο. Από τους καταλόγους αυτούς, μπορούν να μελετηθούν τα γενεαλογικά δέντρα του κάθε επώνυμου, ποιες οικογένειες συνεχίζουν να υπάρχουν, και σε ποιες οικογένειες το επώνυμο έχει εξαφανιστεί.
Τα ονοματεπώνυμα από τα δημοτικά διαμερίσματα Βαλύρα, Μελιγαλά και Στενύκλαρο είναι γραμμένα και στο πόνημα του ιερέα, από το Στενύκλαρο, Αριστομένη Μαρμαρά, που κυκλοφόρησε το 2010.
Για όποιον ενδιαφέρεται να βρει τους εκλογικούς καταλόγους του χωριού του, η του δήμου του, η διαδικασία είναι πολύ απλή. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση WWW.gak.gr εμφανίζονται διάφορα αρχεία. Στο αρχείο: Εκλογικά αρχείου βουλής των Ελλήνων 1844-1893 και με τη χρήση του αρχειομνήμονα επιλέγει το δήμο που τον ενδιαφέρει και το έτος.

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2011

Τοπονύμια Βαλύρας και σύνορα με όμορα χωριά


Γράφει ο Γιάννης Δ.Λύρας
ΣΙΟΡΙΖΑ. Από Μπαρακάρη μέχρι Κουρετέΐκα
ΠΛΑΤΩΝΑ.Από πάνω Μούλκι μέχρι ρέμα Σουβάλας
ΣΟΥΒΑΛΑ.Από ρέμα Σουβάλας μέχρι παληόμυλο
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ.Τα χτήματα πάνω από το δρόμο που δόθηκαν σε ακτήμονες   Βαλυραίους  το 1953  από τη μοναστηριακή περιουσια της Ιεράς Μονής Βουλκάνου
ΤΟΥΡΛΕΣ.Θυμιου Γκομέση  μέχρι Φώτη Ηλιόπουλου

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΑ


 ΤΟ ΣΙ∆ΕΡΕΝΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΤΩΝ ΛΑΚΕ∆ΑΙΜΟΝΙΩΝ
ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ
Selected by: Louis Doura
 Μία αγροτική οικονοµία
 Είναι γεγονός ότι ο χαρακτήρας της σπαρτιατικής οικονοµίας ήταν κατ’ εξοχήν αγροτικός. Ακρογωνιαίος λίθος της οικονοµίας της ήταν το µέγεθος και η ποιότητα των αγροτικών γαιών. Μεταξύ του 9ου και του 7ου αιώνα π.Χ. οι Σπαρτιάτες κέρδισαν τον έλεγχο του συνόλου του εδάφους όχι µόνον της Λακωνίας, αλλά και της γειτονικής Μεσσηνίας. Τη γονιµότητα της Μεσσηνίας εξήραν οι αρχαίοι συγγραφείς. 
Ο Τυρταίος κάνει λόγο για τη «Μεσσηνία, καλή για όργωµα και για σπορά». Ο Ευριπίδης περιγράφοντας την περιοχή λέει ότι «παράγει πλουσιοπάροχα, υδρεύεται από αµέτρητα ρεύµατα και στολίζεται από πλούσιους βοσκότοπους για αγελάδες και πρόβατα».

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2011

Βαλύρα:Ταξείδι στις ράγες με τα τραίνα που ...φύγαν

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ.ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Τ.Κ.24002
ΤΗΛ. 2724071016

Πολλά παιδιά την εποχή του ’60, που πήγαιναν στο γυμνάσιο Μελιγαλά, άλλα έμεναν στο Μελιγαλά σε δωμάτιο  2-3 μαζί και άλλα πηγαινοέρχονταν με το τραίνο, για το οποίο περιγράφω μια πραγματική ιστορία.Η μάννα μόλις σηκώθηκε. Ανάβει τη φωτιά και βάζει την κατσαρόλα πάνω στη σιδερωστιά, για να φτιάξει το χυλό. Το ρολόι δείχνει έξι και μισή. Παιδιά ξυπνάτε, σε λίγο έρχεται το τραίνο ,για να πάτε στο σχολείο. 

Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2011

Ο πρώτος νεκρός του 1940 - Βασίλειος Τσαβαλιάρης

Η σφαίρα τού Ιταλού στρατιώτη τόν βρήκε στό μέτωπο καί τόν σκότωσε, στίς 5 τό πρωί τής 28ης Οκτωβρίου, σέ φυλάκιο στά ελληνοαλβανικά σύνορα.

Ήταν 28 Οκτωβρίου 1940. Ελληνοαλβανικά σύνορα. Ώρα 5η πρωινή. Η ιταλική σφαίρα βρίσκει τόν στόχο της: ο στρατιώτης Βασίλειος Τσαβαλιάρης ήταν ο πρώτος πεσών τού Ελληνικού Έπους.
Η σάλπιγγα έδινε τό σύνθημα τής μάχης ως ένα προσκλητήριο στόν υπέρτατον αγώνα γιά τήν Ελευθερία. Πίσω από τά σκόπευτρα μέ τό δάκτυλο στήν σκανδάλη οι φρουροί τών προκεχωρημένων φυλακίων προσπαθούσαν νά διαπεράσουν τό σκοτάδι. Απέναντι σέ απόστασι λίγων μέτρων, ο εχθρός μόλις είχε αρχίσει τήν επίθεσί του. Προτού ακόμη εκπνεύσει τό τελεσίγραφό τους, οι Ιταλοί είχαν εξαπολύσει τίς ταξιαρχίες τους καί οι πρώτες σφαίρες έσκιζαν τήν νυκτερινή σιωπή πάνω στά βουνά τής Ηπείρου. Εκεί, στήν γραμμή τών συνόρων σέ ένα απομεμακρυσμένο φυλάκιο, έπεφτε νεκρός ο πρώτος Έλληνας στρατιώτης, ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης. Ένας φαντάρος πού έτυχε νά κάνη τήν πρωινή σκοπιά. Χωρίς ποτέ νά γίνει ήρωας, χωρίς ποτέ νά βγή από τήν ανωνυμία.
Σύμφωνα μέ μαρτυρίες, οι τελευταίες λέξεις τού Έλληνος φαντάρου ήταν «τί θ’ απογίνουν τά παιδιά μου;».
Σήμερα στήν πατρίδα του Πιάλεια Τρικκάλων, κάθε χρόνο, γίνονται εκδηλώσεις μνήμης, καί βεβαίως τά παιδιά του δίδουν τό δικό τους «παρών».

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011

Οκτώβριος ο όγδοος, που έγινε δέκατος...

 Ο Οκτώβριος παράγεται απ' τη λατινική October, που σημαίνει όγδοος. Αρχικά ήταν ο όγδοος μήνας στο ρωμαϊκό ημερολόγιο και μετά την καθιέρωση του Ιανουαρίου ως πρώτου, έγινε δέκατος. Ηταν ο τέταρτος μήνας του αττικού έτους. Ονομάστηκε Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, εορτή προς τιμήν του Απόλλωνα.


Ετυμολογία: Ο Πυανεψιών παράγεται από τις πυάνους (κυάμους: κουκκιά) + έψειν (έψω = ψήνω, βράζω) Ιερά Πυανέψια: Κάθε χρόνο στις 7 Πυανεψιώνα (Οκτωβρίου), εορτή του Απόλλωνα, οι Αθηναίοι έβραζαν κουκκιά και άλλα όσπρια σε μια χύτρα (πανσπερμία, πολυσπόρια) προσφέροντάς τα σε κοινή συνεστίαση ευχόμενοι «καλή σπορά». Το ίδιο συμβαίνει τη σήμερον σε ορισμένα χωριά (Σάμος κ.ά.). Περιέφεραν ακόμα την Ειρεσειώνη: ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με μαλλί γεμάτο από καρπούς τραγουδώντας: «Η Ειρεσειώνη σύκα φέρνει και παχιά ψωμιά και στα βάζα μέλι και λάδι και κρασί δυνατό...» (Πλούταρχος, Θησεύς 22).

Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011

Τα πηγάδια της Βαλύρας-Νοσταλγικές αναμνήσεις-Μια χούφτα νερό και πολύ αγάπη

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
ΤΚ 24002, ΤΗΛ.2724071016

Πηγάδια Βαλύρας (100)
Στα πηγάδια, με τις φαγωμένες πέτρες στο στόμιο τους, από τις πολλές τριχιές, που σέρνονταν πάνω τους, για άντληση νερού με το μπουγέλο, μαθαίναμε όλα τα νέα του χωριού. Τα πηγάδια ήταν για όλους μας τόπος ψυχοθεραπείας, συνάντησης, σχολίων, κουτσομπολιού και λακριντί. Συντροφιά μας καθημερινή το μαγκάνι, ο μπουγέλος, το τσιγκέλι, η γούρνα , η λαήνα και τα δοχεία σε πλήρη δράση για την προμήθεια νερού απαραίτητου για τη λάτρα του σπιτιού, τα ζώα και τις διάφορες άλλες ανάγκες.

  • 1.Είσοδο Βαλύρας από Σκάλα προς Λάμπαινα. (25)
Σαραντοπούλου, Λεούση, Πουλοπούλου, Νιονιού, Χριστοπούλου, Ηλιοπούλου, Τσαγκάρη (2), Θεοδωροπούλου, Σιάγκρη (2), Παπασαραντοπούλου, Δημοπούλου, Λιοντήρη, Σταυριανόπούλου, Βασιλόπουλου, Λινάρδου, Σταθά, Λάγιου ,Περιβολάρη, Καρτερολιώτη, Γεωργακοπούλου, Γκομέση, Παναϊτσα ,Θεοδωρόπουλου
  • 2. Από ρέμμα Μπαλάνι προς Φερμάνι (18)
  • Μακρή, Λινάρδου, Χριστάνη, Μπαλάνι, Μπάκα, Τσώνη, Σταθμού, Βότρυς, Καρύδη, Μπάκα, Γκομέση (3), Γεωργακοπούλου, Λαμπροπούλου, Τσώνη, ΛιοντήρηΘ., Τσαγκάρη Α
  • 3. Από Άγιο Δημήτρη προς Πλατύ (30)Μπόβη, Τσάμη, Βασιλοπούλου, Σωτήροπούλου, Φειδά, Μπουρoλιά, Ματσούκα, Καρτερολίωτη, Γεωργακοπούλου, Λύρα, Μπαρακάρη, Ξυδοπούλου, Χριστάκη, Μανιάτη, Γρίβα, Καυκούλα, Μακρή, Μπότσικα, Μπακοβασίλως, Βίγκου, Μακρή, Γεωργακοπούλου, Αγρίλια, Βαλτοκλησιάς, Αγγελακοπούλου, Βίτσου, Καρύδη, Λινάρδου, Καρύδη, Μπότσικα.
  • Από Άγιο Αθανάσιο προς Άγιο Νικόλαο (11)
Πουλογιάννη, Μακρή, Τσαγκάρη (2), Μπατάλια (3), Νικολοπούλου (2), Μπάκα, Μπουρίκα
  • Ράχες
Πολύδωρου, Φειδά, Καρατζά (2), Μπόβη, Χριστάκη
  • Ποτιστικά (4)
Καρυά, Κοινοτικό, Λεβέντη, Αργυροπούλου
  • Από Πουλόπουλου προς δρόμο Πλατύ (12)
Μπουρίκα, Θεοδωρακοπούλου, Λινάρδου, Τσώνη, Σταυράνοπουλου, Γανιές, Βίγκου, Μπουζαλά, Σταυριανοπούλου, Καρτερολιώτη, Αμπελίσιο, Μπάκα
-Αγιος Νικόλαος (5) Νικολόπουλος, Μπάκας , Μπατάλιας(2) Τσαγκάρη
Πηγάδια με μάγγανο(5)Γεωργακόπουλου, Σιάγκρη, Τσαγκάρη, Νικολόπουλου, Λιοντήρη
  • Βρύσες-πηγές
Ντελή, Τσαγκάρη, Τζούμη, Παναίτσα, Δαβίλα ,Κουρετείκα, Γοργορέμα, Γυφτορέμα, Μαντά, Πλατώνα
-Πηγάδια γύρω από την Γύρω από την πλατεία(9).Λύρα,Βασιλόπουλου,Σταυριανόπουλου,Λιοντήρη,Ματσούκα,Μπουρολιά,Μπότσικα, Καρτeρολιώτη ,Γεωργακόπουλου

  • Πολλά από τα πηγάδια καταστράφηκαν, άλλα έγιναν βόθροι, αλλά είναι παροπλισμένα και ελάχιστα χρησιμεύουν για ύδρευση- άρδευση.
  • Toυ Μπαλάνι το πηγάδι κατασκευάστηκε από τον Τζεφερεμίν Άγά
  • Το Ξεροπήγαδο στο Μπιζάνι που δεν έβγαλε ποτέ νερό το 1888.
  • Το πηγάδι του Λύρα κατασκευάστηκε το 1902.
  • Το πηγάδι του Γεωργακόπουλου κατασκευάστηκε το 1906.

Η κοινωνική επανάσταση στη Μεσσηνία το 1834

ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛEΣΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
ΤΚ 24002, ΤΗΛ.2724071016

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Μεσσηνιακή επανάσταση του 1834 είναι μία σημαντική, αν και αγνοημένη,  στιγμή της ελληνικής ιστορίας, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη κοινωνική επανάσταση αλλά και για την πρώτη διεκδίκηση Συντάγματος από τον ελληνικό λαό.Η ιστορία είναι ασφαλώς η  μεγάλη  μας δασκάλα. Οι λαοί αντλούν δύναμη  και αποκτούν αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση από το βάθος της.
Δυστυχώς εμείς οι Έλληνες τη δασκάλα μας που σίγουρα είναι ανώτερη απ΄ όλες τις άλλες δεν την αφήσαμε να μας τα διδάξει. και το χειρότερο: πολλές φορές βάζουμε τα διδάγματα της Ιστορίας στα αζήτητα, για να εξυπηρετήσουμε σκοπιμότητες και ιδεολογήματα. Ορισμένα γεγονότα τα εξωραΐζουμε και άλλα τα υποβαθμίζουμε ή τα αποσιωπούμε τελείως, με αποτέλεσμα να μετατρέπουμε την ιστορία σε προπαγάνδα.
Μας ειρωνεύονται συχνά οι ξένοι. Το ζούμε αυτό και στις μέρες μας. Το χειρότερο είναι ότι αν αντιλαμβανόμαστε ότι εμείς τους δίνουμε τέτοια δικαιώματα με τη συμπεριφορά μας.Είναι πολλές οι αναλογίες των εποχών. Και τότε, πιο δικαιολογημένα ασφαλώς , ο λαός μας αναζητούσε πυξίδα. Η καταφυγή στους «έξω» ποτέ δεν μας βοήθησε, γιατί  εμείς δεν ακούμε τη δασκάλα μας, την Ιστορία μας, και έτσι σήμερα είμαστε στο μεσοπρόθεσμο και στο μνημόνιο, που μας επέβαλλε η τρόικα. Διαβάστε περισσότερα »

Στα χρόνια τα παλιά... ψαρεύοντας στον ποταμό ''Βαλύρα''


ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 
ΤΚ 24002 , ΤΗΛ. 2724071016

Το μεγαλύτερο και καλύτερο σούπερ μάρκετ των παιδικών μας χρόνων ήταν η ίδια η φύση. Χωρίς καθόλου χρήματα μάθαμε να ζούμε ψαρεύοντας, κυνηγώντας και βοτανίζοντας, ζώντας έτσι τις εποχές, τη χλωρίδα-πανίδα της κάθε εποχής, αποχτούσαμε δεξιότητες, και είμαστε γεμάτοι αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία και ευτυχία, γιατί από αυτές τις δραστηριότητες, εκτός τα προς το «ΖΕΙΝ», εξασφαλίζαμε και το χαρτζιλίκι μας, και πραγματοποιούσαμε τα παιδικά μας όνειρα, αγοράζοντας τα περιοδικά της εποχής και πηγαίνοντας στην Καλαμάτα κινηματογράφο στην ΗΛΕΚΤΡΑ. Είναι 3 βιωματικά αυτοτελή διηγήματα των παιδικών μας χρόνων , με πρώτο το ψάρεμα.
Το ψάρεμα στο ποτάμι -αυλάκι με φλόμο, αλεβούρι, ασβέστη, λαμαρίνες, ασυτελίνη, καλαμωτές, κόφες, δίχτυα, βρόχια, κοφίνες, αγκίστρια, καβούλα, πεταχτό, δυναμίτη κ.λ.π και το κυνήγι στον κάμπο με δόκανα, αγκίστρια, ή λάστιχο, ήταν για μας τρόπος ζωής, το καλοκαίρι.
Ήταν τρεις στην παρέα. Η συμφωνία κλείστηκε.Το πρωινό της άλλης ημέρας θα πήγαιναν στο διπλανό χωριό να κόψουν αλεβουρι,για να φλωμόσουν την Πινημένη.Χώρισαν και πήγαν για ύπνο. Η αγωνία δεν τον άφηνε να κοιμηθεί.

Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 2011

Βαλύρα ...στα χρόνια τα παλιά:Κυνηγώντας και μαζεύοντας άγρια χόρτα και μαγιοβότανα

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 
ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 
ΤΚ 24002, ΤΗΛ.2724071016

Το μεγαλύτερο και καλύτερο βιολογικό-οικολογικό σούπερ μάρκετ, των παιδικών μας χρόνων, ήταν η  ίδια η φύση. Χωρίς καθόλου χρήματα μάθαμε να ζούμε ψαρεύοντας, κυνηγώντας και βοτανίζοντας, ζώντας έτσι τις εποχές, τη χλωρίδα-πανίδα της κάθε εποχής, αποχτούσαμε δεξιότητες, και είμαστε γεμάτοι αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία και ευτυχία, γιατί από αυτές τις δραστηριότητες, εκτός τα προς το «ΖΕΙΝ», εξασφαλίζαμε και το χαρτζιλίκι μας, και πραγματοποιούσαμε τα παιδικά μας όνειρα, αγοράζοντας τα περιοδικά της εποχής και πηγαίνοντας στην Καλαμάτα κινηματογράφο στην ΗΛΕΚΤΡΑ.
 Είναι  βιωματικά αυτοτελή διηγήματα των παιδικών μας χρόνων,  με πρώτη ανάρτηση  στο διαδίκτυο, τo «Ζητείται Συγκάτοικος»,  δεύτερη ανάρτηση το ψάρεμα,  και η τρίτη το κυνήγι και μαζεύοντας άγρια χόρτα και μαγιοβότανα .

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2011

ΠΩΣ ΠΡΟΗΛΘΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ''ΒΑΛΥΡΑ''

  H ΑΓΑΠΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΓΗ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΒΑΛΥΡΑ 24002, ΤΗΛ. 2724071016

Στην κάθε εποχή της ανθρωπότητας υπάρχουν άνθρωποι Άξιοι, Ικανοί, του Είναι και του Γίγνεσθε και άνθρωποι Ανάξιοι, Ανίκανοι του Δήθεν και του Φαίνεσθε. Αυτά καθορίζονται, επηρεάζονται και προσδιορίζονται από τους παράγοντες Κληρονομικότητα και Περιβάλλον(φυσικό και ανθρωπογενές). Ανάλογα με τη διαφοροποίηση των τριών πυλώνων μας που είναι η Πίστη, το Συναίσθημα και η Λογική οδηγούμεθα στις δυο παραπάνω κατηγορίες ανθρώπων. Δηλαδή και γεννιόμαστε και γινόμαστε. Αυτά σύμφωνα με την  επιστήμη που σπούδασα, τη ΒΙΟΛΟΓΙΑ.
  Η αγάπη μας,  για τη γενέθλια  πρέπει να μεγαλώνει  και να την μεταλαμπαδεύουμε  στους απογόνους μας, για να αγαπούν και αυτοί την πατρώα γη. Να μην ξεχαστούν πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις και πράγματα που έχουν σχέση με την υπαρξή μας, στον τόπο που γεννηθήκαμε.

Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011

Στη Βαλύρα κάποτε …στο αλώνι στη σταφίδα …

Μέρες Αυγούστου στα χρόνια τα παλιά, τότε που ένα από τα κύρια εισοδήματα για την επιβίωση της αγροτιάς ήταν και η σταφίδα. Όλη η Βαλύρα ήταν στις σταφίδες και στα αλώνια. Θέρος τρύγος πόλεμος, ήταν το σύνθημα και τρέχανε όλοι με τα ψάθινα καπέλα, τις φαλτσέτες στο χέρι και τα καλάθια με τις κόφες, για τον τρυγητό. Πραγματικό πανηγύρι γινότανε στην καθημερινή αυτή ‘’εκστρατεία’. Όλοι, μα όλοι νέοι , γέροι, γυναίκες και παιδιά, στην πρώτη γραμμή της ‘’μάχης’’. Το τραγούδι και το καλαμπούρι δεν έλειπαν ποτέ από τους ‘’μαχητές’’ της σκληρής αυτής μάχης κάτω από τον καυτό ήλιο του Καλοκαιριού. Το μεσημέρι βρίσκαν ολιγόωρο καταφύγιο στον παχύ ίσκιο κάποιας συκιάς.Εκεί απολάμβαναν το φαγητό, που συνήθως ήταν κόκορας μαγειρευμένος με χυλοπίτες ή μπακαλιάρος σε σάλτσα, που έγλειφες και τα δάχτυλά σου. Συνάμα η τσίτσα με το κρασί και το λαγίνι με δροσερό νερό από τα πηγάδια, που κάθε περιοχή είχε και το δικό της. Άντε μετά και το επιδόρπιο, φρεσκότατο από τη συκιά. Εκείνα τα ανεπανάληπτα σύκα, που σήμερα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Και μετά πάλι στον αγώνα μέχρι που να νυχτώσει. Τότες δεν υπήρχαν οχτάωρα. Το ωράριο στα χτήματα ήταν ήλιο με ήλιο και ο κόσμος άντεχε, ήθελε δεν ήθελε.

ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΑΝΙΑΣ...

Ομιλία του Γιάννη Δ. Λύρα εκπαιδευτικού, με τίτλο: «ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΑΝΙΑΣ» ΒΑΛΥΡΑ ΙΘΩΜΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΚ 24002, ΤΗΛ.2724071016, στον 3ο Ανδάνειο Δρόμο, στο Διαβολίτσι Μεσσηνίας, 26-28/8/2011

Τον Αύγουστο του 2011 σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Ανδανίας και πρόεδρο του ορειβατικού συλλόγου Καλαμάτας Ευθύμιο Αλεξόπουλο και το νέο Καλλικρατικό δήμο Οιχαλίας με δήμαρχο τον κύριο Μπάμη Φίλιππο θα παρουσιάσει το ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ-ΜΥΗΤΙΚΟ, των Μυστηρίων της Ανδανίας, με στόχο την επόμενη χρονιά να γίνει η αναβίωση ολόκληρου του τελετουργικού, σύμφωνα με τα 27 άρθρα που αναγράφονται στις 2 εντοιχισμένες στήλες που υπάρχουν στην είσοδο του ιερού ναού του αγίου Κωνσταντίνου, στους Κωνσταντίνους Μεσσηνίας.
Στις 26 Αυγούστου ,στην πλατεία Διαβολιτσίου και ώρα 8,30 μ.μ. θα γίνει η ομιλία που σχετίζεται με το καταστατικό των Μυστηρίων της Ανδανίας και στις27 Αυγούστου και ώρα 6 μ.μ. θα τελεστεί ο τρίτος «ΑΝΔΑΝΕΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ», μήκους 17000 μέτρων, από την Πλατεία Διαβολιτσίου- μέχρι την Αρκαδική Πύλη Αρχαίας Μεσσήνης, και θα γίνονται παράλληλα με τον αγώνα διαλέξεις, ημερίδες, συνέδρια και έκθεση φωτογραφίας, στην πλατεία Διαβολιτσίου, το διήμερο των εκδηλώσεων, με ελεύθερη είσοδο. Σκοπός της έκθεσης φωτογραφίας είναι η προβολή της Πολιτιστικής-Πολιτισμικής κληρονομιάς, και αξιοθέατων της περιοχής της Άνω Μεσσηνίας.
Το τρίπτυχο Ανδάνειος δρόμος, έκθεση φωτογραφίας και η ομιλία με το καταστατικό των μυστηρίων της Ανδανίας, όπως αναγράφονται στις 2 στήλες , έχει σκοπό να εμπλακούν όλοι αυτοί (ερευνητές, αρχαιολόγοι, εφορείες κ.λ.π. )που έχουν ασχοληθεί, για την προβολή ,διάσωση σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, της βαριάς κληρονομιάς που έχει η περιοχή μας.

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2011

ΜΑΧΑΩΝ ΚΑΙ ΠΟΔΑΛΕΙΡΙΟΣ, ΥΙΟΙ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ, Μέρος Β΄ ΠΟΔΑΛΕΙΡΙΟΣ,ΙΑΣΩ,ΑΙΓΛΗ,ΠΑΝΑΚΕΙΑ,ΥΓΕΙΑ,ΑΚΕΣΩ

Ο Ποδαλείριος, ο άλλος γιός του Ασκληπιού, μετά την πτώση της Τροίας και καθώς πήρε την επιστροφή για την πατρίδα από λάθος βρίσκεται στην Καρία. Εκεί λοιπόν στην άγνωστη για αυτόν γη, συνάντησε ένας βοσκό ο οποίος προσφέρθηκε να τον βοηθήσει και τον οδήγησε στον τοπικό βασιλιά Δαμαιθό. Ο Δαμαιθός είχε μια κόρη την Σύρνα, η οποία είχε ένα ατύχημα. Είχε πέσει από την στέγη του σπιτιού και ήταν σοβαρά τραυματισμένη. Για τον λόγο αυτό ο Δαμαιθός ήταν πολύ στεναχωρημένος, αφού δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να ανακουφίσει τον πόνο της κόρης του. Μόλις ο Ποδαλείριος έμαθε τον λόγο της θλίψης του Δάμαιθου, αμέσως ζήτησε να την δει. Η θεραπεία την οποία ακολούθησε περιγράφεται στην Ωγυγία του Σταγειρίτη λέει χαρακτηριστικά: «Ταύτην τοίνυν φλεβοτομήσας ο Ποδαλείριος κατ’ αμφοτέρους τους βραχίονας, και θεραπεύσας…», Ωγυγία,Αθ.Σταγειρίτης, Περί Μαχάονος και Ποδαλειρίου, κεφ. Ι’.

Τρίτη 9 Αυγούστου 2011

ΜΑΧΑΩΝ ΚΑΙ ΠΟΔΑΛΕΙΡΙΟΣ, ΥΙΟΙ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ - ΙΑΤΡΟΙ & ΗΓΕΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ


 Μέρος Α' : ΜΑΧΑΩΝ

Παράσταση:
Ο Μαχάων περιποιείτε τον τραυματισμένο βασιλιά των Λακεδαιμονίων,Μενέλαο.

Και οι δυο γιοί του Ασκληπιού δεν γινόταν παρά να μαθητεύσουν κοντά στον Ιατροφιλόσοφο Χείρωνα. Αλλά επειδή είχαν και αυτοί συμπεριληφθεί στους μνηστήρες της ωραίας Ελένης, αναπόφευκτα λαμβάνουν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο διαθέτοντας προς τον σκοπό αυτό, τριάντα πλοία. Λόγω της ιδιότητάς τους είναι οι ιατροί των στρατιωτών στην Τροία, με τον μεν Μαχάονα να καταγίνεται με την θεραπεία των εξωτερικών τραυμάτων και πληγών, τον δε Ποδαλείριο να μεριμνεί για την διατροφή και εν γένει την δίαιτα του ελληνικού στρατού, αλλά να ασχολείται και με τις «εσωτερικές» αρρώστιες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αθανάσιος Σταγειρίτης. Εννοώντας φυσικά την ψυχολογία των ελλήνων στρατιωτών, τόσο προ των μαχών όσο και των επιπτώσεων της μακροχρόνιας εκεί πολεμικής επιχείρησης. 
Εκτός όμως της ιατρικής τους τέχνης έδειξαν και προσόντα επ’ αυτής της πολεμικής αφού και σ’ αυτόν τον τομέα είχαν διδαχθεί άξια απ’ τον Μέγα Διδάσκαλο Χείρωνα!
«Ο Μαχάων είναι ένας ήρως-ιατρός, που το όνομά του προέρχεται από τη λέξη μάχη και θα μπορούσε να σημαίνει και σφαγέας. Άλλοι θεραπευτές θεοί ή ήρωες γιοι του Μαχάονα φέρουν επίσης ονόματα που υπονοούν τον πόλεμο, όπως Πολεμοκράτης, Νικόμαχος, Αριστόμαχος κ.λπ. Εδώ ο ιατρός και ο πολεμιστής σε μια ενότητα εκφράζουν τη δυϊστική άποψη των αρχαίων Ελλήνων για τη θεραπεία. Η πληγή και η θεραπεία είναι οι δύο όψεις του ενός νομίσματος. Ο ιατρός με τη σειρά του είναι μια ευάλωτη ύπαρξη που μπορεί να θεραπεύσει τις πληγές του ανθρώπου, όχι τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο Μαχάων θεραπεύει και πληγώνει, αλλά ο ίδιος δεν μπορεί να θεραπευτεί. Ο Ευρύπυλος, ο κυβερνήτης του κάτω κόσμου τον αγκαλιάζει για πάντα. Ο πολεμιστής χειρουργός πεθαίνει από τις πληγές του, αλλά συνεχίζει να ζει μέσω της νεκρικής λατρείας που τον θεώνει.

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011

Ιεροί Ναοί της Βαλύρας - Εφημέριοι 1821-2003...

ΤΡΕΙΣ ΟΔΟΙ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
 ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 24002, ΤΗΛ.2724071016

18. Οδός Αγίου Αθανασίου

Ο Αγιος Αθανάσιος είναι ο καθεδρικός ενοριακός ναός της Βαλύρας. Ακριβή χρονολογία θεμελίωσης και αποπεράτωσης του ναού αυτού δεν έχουμε. Από τις εικόνες όμως του τέμπλου που είναι υπογεγραμμένες από τους αγιογράφους εκ Ζακύνθου Ιωάννη και Γεώργιο Ταμβάκη, εισηγητή της Επτανησιακής σχολής στην αγιογραφία και τη ζωγραφική, βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι ο ναός κτίστηκε πριν το 1850, όπως και άλλοι ενοριακοί ναοί των γύρω χωριών. Ο ρυθμός του ναού είναι τρίκλητος βασιλική μετά τρούλου. Εντυπωσιακή τελειότητα παρουσιάζει η μεσαία καμάρα όπου με τον τρούλο σχηματίζει τέλειο σταυρό. Ανυπολόγιστης αξίας είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο ,έργο των αδελφών Ντινόπουλοι από το Βαλτεσινίκο της Αρκαδίας . Τα ο ξυλόγλυπτο τέμπλο έχει τη κεντρική είσοδο και δυο πλευρικές εισόδους (πόρτες). Χωρίζεται κάθετα και οριζόντια σε 9 μέρη. Οι 10 κάθετες ξυλόγλυπτες κολόνες ,έχουν η κάθε μια από 4 ξυλόγλυπτες αγιογραφήσεις. Υπάρχουν 56 αγιογραφήσεις και αρκετά ξυλόγλυπτα πρόσωπα. Παρόμοια τέμπλα έχουν κατασκευάσει σε πολλούς ιερούς ναούς της Μεσσηνίας και Πελοποννήσου Από πληροφορίες των απογόνων Τσαγκάρη ,χρειάστηκαν 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι μοναδικής τεχνοτροπίας στην Ελλάδα και χρειάζεται συντήρηση όπως και ο ναός από τους σεισμούς που υπέστη στις 19-9- 1986 και το 1991.Τα νερά της κολυμβήθρας πέφτουν σε πηγάδι βάθους 12 μέτρων. Το ρολόι στο καμπαναριό, είναι δωρεά των μεταναστών στην Αμερική της οικογένειας Ξενοφώντα Μανιάτη. Είχε 3 μάσκουλα, μοναδικά στην Ελλάδα, τά οποία ο γέμιζαν με τριμμένο κεραμίδι και μπαρούτι. Βάζοντας το φυτίλι ,τα έσκαγαν και έκαναν ισχυρό κρότο ανήμερα της ανάστασης κάθε χρόνο ,ένα έθιμο που πρέπει να επανέλθει. Δυστυχώς το ένα χάθηκε και θα πρέπει να βρεθεί. Τα έσκαγαν με τη σειρά οι :Παντελής Λεβέντης, Χρίστος Ντουραμάκος (Γκούμας), Ντίνος Σκαρμέας και Δημήτρης Μπαταλιας. Τα έσκαγαν στη περίοδο της Τουρκοκρατίας για να αφινιάζουν τα άλογα και να γλυτώνουν οι Ελλήνες από τους Τούρκους που τους καταπίεζαν. Υπάρχει το πρωτόκολλο παραλαβής και παράδοσης των ναών της Βαλύρας του πατέρα μου που ήταν επίτροπος για περίπου 30 χρόνια και ο αδελφός του Παναγιώτης είχε δωρήσει τους πολυελαίους στον Αγιο Αθανάσιο.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ενοριακού ναού αγίου Αθανασίου Βαλύρας, έργο των αδελφών Ντινόπουλοι , από το Βαλτεσινίκο Αρκαδίας, έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

Παρασκευή 24 Ιουνίου 2011

ΟΜΗΡΙΚΗ ΜΕΣΣΗΝΗ-ΒΑΛΥΡΑ:ΜΕΓΑΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΧΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΑ ΜΕΡΙΑΣ

Στην περιοχή της Πέρα Μεριάς δέσποζε στους Ομηρικούς χρόνους το ανάκτορο των Ποδαλείριου και Μαχάονα,υιών Ασκληπιού και ηγεμόνων της Ιθώμης, που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία της Τροίας με 30 καράβια στρατό.Σήμερα από το ανάκτορο αυτό έχει απομείνει ένας σορός από ερείπια.Οικοδομικά υλικά του χρησιμοποιήθηκαν κυρίως,για την ανέγερση της εκκλησίας του Αγίου Πέτρου στο ίδιο σημείο.Η εκκλησία αυτή είναι σήμερα κατεστραμμένη,πιθανότατα κατά την επιδρομή του Ιμπραήμ ή κατά άλλους στην αποτυχημένη εξέγερση των Ορλόφ,όπως η περίπτωση του Άϊ Βλάση νότια της Βαλύρας.Όπως έχουμε ξαναγράψει στην περιοχή αυτή υπήρχε η Ομηρική Μεσσήνη,που εκτείνονταν από τις ανατολικές υπώρειες της Ιθώμης και κάλυπτε τους σημερινούς οικισμούς,Λάμπαινα και Αριστοδήμειο.Σύμφωνα με τους μελετητές είχε 100.000 πληθυσμό και κατοικήθηκε επίσης στους χρόνους του Βυζαντίου,όπου γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και πλούτο.Μετά την Ρωμαϊκή κατάκτηση άρχισε η παρακμή της και δη μετά την επιδρομή των Βανδάλων του Αλάριχου,καταστράφηκε.

Τρίτη 14 Ιουνίου 2011

Το Πανηγύρι της Βαλύρας σε ...άλλες εποχές




Ένα ταξείδι στο χώρο και στο χρόνο, 
μέσα από το φωτογραφικό αρχείο του Γιάννη Δ.Λύρα.
Για να θυμούνται οι 
παλιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι. 



Σάββατο 4 Ιουνίου 2011

Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν και οικολόγοι

Γράφει ο Γιώργος Μιχ. Λιοντήρης
Πολιτικός Μηχανικός
Με αφορμή την 5η Ιουνίου που έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και ενώ η λήψη αντιλαϊκών και ανάλγητων μέτρων φαίνεται να μην έχει τελειωμό για την καταβολή δόσεων από την Τρόικα, δανείζομαι από το Πράσινο Ποντίκι της 2 Ιουνίου 2011 το θέμα – αφιέρωμα για την οικολογία στην Αρχαία Ελλάδα, από έρευνα των αρχιτεκτόνων Μαρίας Κορμά και Ειρήνης Βαλλερά.Βασικές αρχές της οικολογίας στη θεωρητική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων διακρίνονται σε τρείς διαφορετικούς χώρους:
α) Στον χώρο της θρησκείας η «θεοποίηση» της φύσης ωθούσε στον σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος και την ορθή ένταξη του ανθρώπου στο οικοσύστημα.
β) Στον χώρο της φιλοσοφίας, στα συγγράμματα των Ελλήνων φιλοσόφων «περί φύσεως» αναγνωρίζεται η βασική αρχή της ενότητας της φύσης στην ανθρώπινη συμπεριφορά και η παραδοχή της φυσικής αρμονίας ως μέτρου για την ανθρώπινη κοινωνία.Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι αναφέρονται στο «ένα» που δημιούργησε το σύμπαν, π.χ. ο Αναξαγόρας δηλώνει «πάντα νους διεκόσμησε» και «πάντα νους έγνω». Η θεωρία του Ηράκλειτου ότι η πορεία των πραγμάτων είναι μονοδρομική, ότι η μεταβολή είναι μη αντιστρεπτή, υλοποιείται στο παράδειγμα της φλόγας του κεριού, δηλαδή στην ενέργεια που χάνεται κατά την παραγωγική διαδικασία μετατρεπόμενη σε θερμότητα.

Τρίτη 31 Μαΐου 2011

29 Μαίου 1453:Οι τελευταίες ώρες της Βασιλεύουσας-Μια ιστορία θάρρους και προδοσίας

Θεοδοσιανά τείχη-Μέγα τείχος-Βράδυ Δευτέρας 28 Μαΐου
Ο Ιωάννης Ιουστινιάνης άφησε το βλέμμα του να πλανηθεί στην γεμάτη άταφα πτώματα, πεδιάδα του Λύκου. Σε λίγη ώρα θα ξημέρωνε. Η Πόλη των πόλεων, θα ζούσε άλλη μια ημέρα σκληρής πολιορκίας. Ο καιρός δεν ήταν πολύ κρύος, είχε όμως μια υγρασία που τρυπούσε τα κόκαλα. Τύλιξε τον βαρύ μαύρο μανδύα του πάνω από την πανοπλία του. Ήταν κουρασμένος. Όλα τα μέλη του πονούσαν φρικτά. Στην σκουρόχρωμη μεταλλική του πανοπλία, η υγρασία σχημάτιζε μικρά αυλάκια νερού που έπεφταν στο έδαφος. Στο βάθος, στο στρατόπεδο του Αμιρά, η νύχτα είχε γίνει μέρα από τις εκατοντάδες φωτιές που είχαν ανάψει. Τα τύμπανα δεν σταματούσαν λεπτό να χτυπούν. Οι κραυγές και οι επικλήσεις στον Θεό τους, ακουγόταν καθαρά μέχρι τα τείχη που στέκονταν ο ίδιος. Οι δερβίσηδες έκλαιγαν και υπόσχονταν στους στρατιώτες του εχθρού πιλάφι και γυναίκες στον παράδεισο, εάν πεθάνουν τιμημένα στη μάχη Ένα άσχημο προαίσθημα έκανε το στομάχι του να σφιχτεί. Έφερε το χέρι του στο τεράστιο σπαθί του και χάιδεψε τη λαβή.

Τετάρτη 11 Μαΐου 2011

Στα χρόνια της αθωότητας

Γράφει ο Πέτρος Ν.Λινάρδος
ΠΑΣΧΑ Ελλήνων αλλά και Πάσχα άθλησης. Στα χρόνια της αθωότητας και ως προς την άθληση- επί Τουρκοκρατίας αλλά σ΄ όλον τον 19ο αιώνα (ακόμη και τον 20ό, τουλάχιστον για το πρώτο ένα τρίτο)- οι αθλητικές εκδηλώσεις είτε ως αυτοσχέδια λαϊκά παιχνίδια είτε σε προχωρημένη αγωνιστική λειτουργικότητα συνδέονταν άμεσα με την ευφορία ψυχής των μεγάλων θρησκευτικών εορτών. Βασικά εκείνες που είχαν ανοιξιάτικη και θερινή όψη. Στο επίκεντρο το Πάσχα με τα πολλά αγωνίσματα, όχι βέβαια σε ειδικούς χώρους αλλά σε απλωσιές για το πανηγύρι και τη φυσική, την «αθώα» άμιλλα σώματος αλλά και ψυχής. Στον αυλόγυρο μιας εκκλησιάς, στην πλατεία του χωριού, στα αλώνια. Είχε παγιωθεί η λαϊκή επιλογή με τριπλή έννοια: θρησκευτικό δρώμενο, επίδειξη νεανικής αλκής, άδολη άμιλλα και μάλιστα σε πανηγυριώτικο πλαίσιο.

Σάββατο 26 Μαρτίου 2011

Η συμβολή της Ι.Μονής Βουλκάνου στον αγώνα του '21

Αμέσως με την έκρηξη της επανάστασης του ΄21 το μοναστήρι του Βουλκάνου ζει έντονα τον παλμό του αγώνα, και προσφέρει τις υπηρεσίες προκειμένου να γίνει πραγματικότητα το όραμα της εθνικής παλιγγενεσίας. Σε ξεχωριστό φάκελο του αρχείου των αγωνιστών, καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια όλα τα χρηματικά ποσά καθώς και οι διάφορες άλλες πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε το μοναστήρι για την διατροφή και ενίσχυση των επαναστατικών στρατευμάτων που περνούσαν απ΄ εκεί. Το 1822 οι μοναχοί έδωσαν στην ερανική επιτροπή αγώνα την οποία αποτελούσαν ο Γ. Δαρειώτης και ο μοναχός άνθιμος Βουλκανιώτης σκεύη αξίας 3.600 γροσίων. Το 1823 εδόθηκαν στον έπαρχον Μεσσήνης Πάγκαλο διάφορα είδη αξίας 2.250 γροσίων. Στις 26 Μαΐου του ίδιου έτους η Μονή του Βουλκάνου εχορήγησε στην Πελοποννησιακή Γερουσία χρεωστική ομολογία 8.000 γροσίων για την κάλυψη αναγκών του πολέμου η οποία όμως ποτέ δεν εξοφλήθηκε.Πέρα από την υλική συνδρομή, το μοναστήρι του Βουλκάνου εβοήθησε και ενεργά τον απελευθερωτικό αγώνα. Βουλκανιώτης ιερομόναχος Ιωσήφ πολέμησε γενναία με το καριοφίλι του τους Τούρκους παίρνοντας μέρος σε πολλές μάχες. Επέζησε του αγώνα και μετά την απελευθέρωση ξαναγύρισε στο μοναστήρι όπου πέθανε το 1861 σε ηλικία 90 χρονών. Επίσης ο Αγάπιος Σπηλιωτόπουλος ο οποίος διετέλεσε και διάκος του Παλαιού Πατρών Γερμανού, πήρε ενεργό μέρος στον αγώνα και πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην υπόθεση της Λευτεριάς.
Το καταστροφικό πέρασμα του Ιμπραήμ

Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 2011

Γουρνοσφαξιές & Τσικνοπέμπτη στην Βαλύρα

Τα Χοιροσφάγια ή Γουρνοσφαξιές στην καθομιλουμένη της περιοχής μας, από τα Βυζαντινά χρόνια έως την 10/ετία του '70 , αποτελούσαν ουσιαστική ανάγκη επιβίωσης των ντόπιων πληθυσμών. Κάθε οικογένεια, εξέτρεφε κάθε χρόνο από ένα γουρούνι, τον οποίο έσφαζαν και το περισσότερο κρέας του γινότανε παστό και λουκάνικα. Αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος διατήρησης του κρέατος,αφού ψυγεία δεν υπήρχαν.Η ημέρα των "Χοιροσφαγίων" ξεκινούσε την αυγή με το άναμμα της φωτιάς για να γίνει το νερό πολύ καυτό , με το οποίο θα μαδούσαν το γουρούνι. Λίγο μετά έφθανε ο τελών χρέη χασάπη χωρικός με την ομάδα του που είχε ειδοποιηθεί από πριν και περιλάβαιναν το ''άτυχο'' το ζώο, συχνά με πολύ δυσκολία, λες και αυτό είχε δει τη νύχτα κακό όνειρο.Oι χοιροσφάχτες ήταν συνήθως ομάδες φίλων μεταξύ τους,που έσφαζαν το χοιρινό του καθενός με τη σειρά και έτρωγαν τον πρώτο μεζέ,που ήταν ο καρούτζος,κομμάτι κρέατος από το λαιμό του γουρουνιού στο σημείο που είχε γίνει η τομή του σφαξήματος.Συνέβαινε πολλές φορές και ενώ ο μεζές αυτός ψηνόταν στα κάρβουνα,το χοιρινό καίτοι σφαγμένο,σηκωνόταν και γεμάτο αίματα έτρεχε μέσα στην αυλή ή τον κήπο του σπιτιού, έως που έπεφτε σε λίγο άψυχο. Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου ήταν για τα χοιρινά η μαύρη για αυτά επέτειος των χοιροσφαγίων. Το κρέας , αφού το τσιγάριζαν, έβγαζαν το λίπος, μέσα στο οποίο συντηρούσαν τις τσιγαρίδες καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, έως τελικής ''κατανάλωσης''.

Τσικνοπέμπτη... τσίκνα σ' όλο το χωριό
Τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας της λεγόμενης κρεατινής των Απόκρεω. Ο εορτασμός αυτής της ημέρας είναι ένα έθιμο συνακόλουθο των Χοιροσφαγίων.Χαρακτηριστικό του είναι το κάπνισμα και ψήσιμο «τσίκνισμα» του κρέατος στα κάρβουνα. Πρώτη ύλη συνήθως για το κάπνισμα είναι(ήταν πια) οι κυπαρισσόκλαρες που έδιναν ανεπανάληπτο άρωμα στην ατμόσφαιρα και μοναδική γεύση στους μεζέδες. Από το τσίκνισμα αυτό έχει πάρει και το όνομα της η ημέρα. Μετά το ψήσιμο,γύρω από τη φωτιά και τα καζάνια,άρχιζε το τσιμπούσι με άφθονο κρασί,τραγούδι και χορό. η τσίκνα ήταν διάχυτη παντού και ένα ολόκληρο χωριό ''πνιγόταν'' μέσα σε αρωματικούς καπνούς. Οι πιτσιρικάδες μέσα από όλα τα άλλα,εξασφάλιζαν και την ''μπάλα'' της χρονιάς.Η φούσκα του χοιρινού φουσκωνόταν και δενόταν σφιχτά ο λαιμός της. Πολλοί έβαζαν μέσα και λίγα σπυριά από καλαμπόκι για να κουδουνάει με το κλότσημα. Ύστερα άρχιζε το ''κλοτσοσκούφι' στις αλάνες και η αυτοσχέδια μπάλα γινότανε όλο πιο σφιχτή και πιο βαριά από το χώμα που κόλλαγε,καθώς κύλαγε καταγής. Απίστευτο το γεγονός αυτό για τους σημερινούς πιτσιρικάδες, που έχουν άφθονα παιχνίδια και μπάλες.Βέβαια άγνωστη είναι για τις σημερινές γενεές και η ιστορία της Τσικνοπέμπτης,αφού πολλοί την ταυτίζουν πλέον με μια έξοδο την ημέρα αυτή σε κάποια ταβέρνα.
ΙΕΛ

Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

Η καλαμωτή στην Μαυροζούμενα και ο πονηρός βλάχος

Το ψάρεμα κάποτε στο ποτάμι της Μαυροζούμενας ήταν μια πολύ συχνή ενασχόληση των Βαλυραίων.Τα ψάρια του γλυκού νερού,σε παλιές εποχές, ήταν τα μόνα διαθέσιμα. Θαλασσινά δεν υπήρχαν αλλά και η φτώχεια ανάγκαζε τον κόσμο να ψαρεύει στο ποτάμι μας,για να συμπληρώσει το οικογενειακό τραπέζι. Τότε η μόλυνση δεν είχε μολύνει τα νερά και κάθε τι ποταμίσιο ήταν καθαρό και κατάλληλο προς βρώση. Τρόποι ψαρέματος υπήρχαν αρκετοί. Ένας πιο συνηθισμένος και μεγάλης απόδοσης τρόπος ήταν η καλαμωτή,όπως αυτή διακρίνεται στην διπλανή φωτογραφία.Η κυρά Θανάσω η μυλωνού που άλεθε το σιτάρι στον παλιό μύλο του χωριού,είχε παράλληλα στήσει στην κοίτη της Μαυροζούμενας και την καλαμωτή της, για να τρώει κανένα ψαράκι αυτή και οικογένειά της. Πλούσια ήταν κάθε φορά η ψαριά γεμάτη κεφαλόπουλα,τριχόπουλα, χαμοσούρτια, χέλια, και καβούρια.Ροβόλαγε νωρίς πρωί-πρωί και γέμιζε το καλάθι της.Με τα πολλά και με τα λίγα,πήρε πρέφα την καλαμωτή και ένας τσοπάνος που είχε το μαντρί του απόπερα στις ελιές και του μπήκε η ιδέα να φάει και αυτός κανένα ψαράκι. Μόνο που ''γλυκάθηκε'' από τη πρώτη φορά και του έγινε συνήθεια. Έτσι λοιπόν έπαιρνε τα άγρια χαράματα τη καρδάρα του και ξάφριζε κυριολεκτικά την καλαμωτή.Η κυρά Θανάσω ήταν πολύ έξυπνη γυναίκα και γρήγορα την ψιλιάστηκε τη δουλειά. Αμέσως έβαλε σε εφαρμογή σχέδιο για την ''σύλληψη'' και την παραδειγματική τιμωρία του δράστη. Έτσι μια νύχτα γέμισε μπροστογιομή την τσιάγκρα της με μπαρούτι,προσθέτοντας αντί για σκάγια,χοντρό αλάτι και ψιλοφάσολα!!! Κρύφτηκε λοιπόν από τις πέντε τα χαράματα πίσω από κάτι λιγιές με το όπλο της προτεταμένο και περίμενε τον απρόσκλητο επισκέπτη. Πράγματι αυτός δεν άργησε να φανεί,σα σκιά μέσα στο σκοτάδι,κρατώντας την καρδάρα του,που αντί για γάλα τα πρωινά,την ''ασήμωνε'' πρώτα τώρα τελευταία με φρέσκα ψαράκια Μαυροζούμενας.Η κυρά Θανάσω τον άφησε να πλησιάσει στην καλαμωτή και όταν αυτός έσκυψε να πάρει τη λεία του,σηκώθηκε όρθια και του φώναξε:Αλτ μπαγάσα και σ' έφαγα. Δεν περίμενε περαιτέρω ενέργειες του δράστη και αμέσως του έσκασε μια μπαταριά στα προτεταμένα από το σκύψιμο οπίσθια του. Τρομαγμένος ο βλάχος τόβαλε στα πόδια πετώντας τη καρδάρα κατάχαμα και ακόμα τρέχει από το τσούξιμο του αλατιού στον πισινό του. Ένας Θεός ξέρει που στα καπινίδια έχει σκαπετήσει, αφού ακόμα τρέχει!!!
ΙΕΛ

Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

16 επαναστατικά κινήματα μέχρι τη μέρα της λευτεριάς

Για να φτάσουμε στο 1821 το ελληνικό έθνος έδωσε πολλούς αγώνες για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού με βαρύτατο φόρο αίματος.

Tου Στεφ. B. Aναγνώστου
anagnostou@elefteros.gr

Η παρουσίαση της νέας παραγωγής του τηλεοπτικού Σταθμού «Σκάϊ» για την Επανάσταση του 1821 με μια «σύγχρονη ματιά» και «όπως δεν την έχουμε ξαναδεί», όπως χαρακτηριστικά διαφημίζεται, προκαλεί σοβαρές αντιδράσεις σε πολλούς τηλεθεατές, επειδή παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο, ο οποίος, ξεφεύγει από τα αποδεκτά επιστημονικά όρια, μέσα στα οποία οφείλουν να κινούνται εκείνοι που γράφουν Ιστορία, καθώς δείχνει να λησμονεί βασικά γεγονότα, που οδήγησαν στην Επανάσταση του 1821. Το αποτέλεσμα είναι ότι εξ αιτίας της παραλείψεως αυτής, η Ιστορία όπως εξελίσσεται και «βλέπεται» από την περίφημη «σύγχρονη ματιά» δίνει την εντύπωση, αν όχι την βεβαιότητα, ότι το όλο τηλεοπτικό και εκδοτικό τελικά εγχείρημα, να ξαναγραφεί δηλαδή η ιστορία του 1821 στοχεύει, κατ αρχήν στην υποβάθμισή της ως μία από τις κορυφαίες περιόδους της Ιστορίας του Ελληνικού Εθνους, το οποίο βέβαια δεν δημιουργήθηκε το 1821 αλλά προϋπήρχε χιλιάδες χρόνια πριν, Παράλληλα όμως η τηλεοπτική αυτή παραγωγή δείχνει να έχει ως στόχο την «λείανση» αν όχι και την απάλειψη των αιχμηρών και αιματοβαμμένων ιστορικών γεγονότων, είτε με την παράλειψη της αναφοράς τους είτε με την διαστρέβλωσή τους, τα οποία όμως υπήρξαν, είναι καταγεγραμμένα αλλά και υπογεγραμμένα με το αίμα χιλιάδων ελλήνων και το οποίο κατ ουσία έθρεφε και πότιζε το δένδρο της Ελευθερίας κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας!

Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Η μισή... αλήθεια είναι καμιά φορά χειρότερη από το ψέμμα!

Είναι αλήθεια ότι ξαφνιάστηκα ευχάριστα από την πρωτοβουλία του ΣΚΑΪ να δημιουργήσει ντοκιμαντέρ για τον αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων που ξεκίνησε το 1821. Μία παραγωγή που έλειπε σαν οργανωμένη προσπάθεια, αλλά και ακριβή και αισθητικά άρτια.Είναι όμως αλήθεια ότι από τον τίτλο της, από το διαφημιστικό της, με ξένισε και με εξόργισε...Η αλήθεια είναι ότι η επανάσταση των Ελλήνων το 1821, οδήγησε στη δημιουργία, για πρώτη φορά μετά ίσως από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μίας Ελληνικής κρατικής οντότητας. Σε καμία όμως περίπτωση, δεν αποτέλεσε τη γέννηση ενός Έθνους. Αυτό στον ΣΚΑΪ το κατάλαβαν νωρίς και μετά από αντιδράσεις, το άλλαξαν με την ιστορική αλήθεια της γέννησης ενός Έθνους-Κράτους... Η συνέχεια, όμως, ήταν χειρότερη και πραγματικά δεν βλέπω πώς μπορεί να "μαζευτεί", ένα τόσο μεγάλο, με εθνικές διαστάσεις, τηλεοπτικό ατόπημα... Στη σύγχρονη εποχή είναι πολύ μεγάλη υπόθεση η επικοινωνία και η πληροφορία. Έχει το σημαντικότερο ρόλο από ποτέ... Δεν είμαι ιστορικός. Δεν θέλω να κάνω τον έξυπνο. Βασίζομαι σε όσα μου δίδαξαν οι Ιστορικοί που είχα στο σχολειό μου. Και δεν νομίζω ότι το σχολειό μου δεν μου έμαθε γράμματα... Με αυτά λοιπόν τα λίγα που ξέρω, έχω να καταθέσω αυτά: Το Ελληνικό Έθνος, όπως αυτό ορίζεται από την αρχαία εποχή, λόγω και των συνθηκών τότε, ποτέ δεν ταυτίστηκε και δεν προσδιορίστηκε στα όρια μίας κρατικής οντότητας. Οι λόγοι, κατά την άποψή μου, λόγοι διοικητικοί και λόγοι ιδιοσυγκρασίας των Ελλήνων, λόγοι που κρατούν μέχρι σήμερα, σαν μία ιστορική απόδειξη ότι είμαστε γνήσιοι απόγονοι μίας νοοτροπίας και ενός πολιτισμού που δεν μπορεί εύκολα να μας κρατήσει μαζί, κάτω από μία διοίκηση ενιαία...Πόλεις-κράτη, πολλές ονομασίες, αλλά και ένα όνομα που πάντοτε χαρακτήριζε και προσδιόριζε αυτόν το λαό, σαν κοινωνό ίδιου αίματος (όμαιμον), ίδιας θρησκείας (ομόθρησκον), εθίμων και ηθών (ομόδοξον), κοινών χώρων λατρείας, κοινού πολιτισμού: Έλληνες. Αυτό το όνομα, δεν το ανακάλυψε ο Κοραής φυσικά, αλλά αποτέλεσε τον συνεκτικό κρίκο που -όχι τυχαία- συνέδεσε τις γενιές των Ελλήνων από την αρχαιότητα και επικράτησε όταν αποφασίσαμε να κάνουμε δικό μας κράτος.Είναι ιστορική αλήθεια ότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και το Βυζάντιο δεν αποτέλεσαν ποτέ Ελληνικά Κράτη. Ήταν κρατικές οντότητες όπου οι Έλληνες ήταν κυρίαρχοι κυρίως πολιτιστικά και διοικητικά. Σήμερα υπάρχουν δύο κράτη Ελληνικά (συχνά το ξεχνάμε ή δεν μας αφήνουν να το θυμόμαστε): Η Ελλάδα και η Κύπρος, με την δεύτερη να ευχόμαστε να είναι ένα δικοινοτικό κράτος, αλλά de facto μέχρι σήμερα είναι διασπασμένη σε δύο, το Ελληνοκυπριακό Κράτος και το Τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος.Η αλήθεια είναι πραγματικά πολύ περίεργη υπόθεση. Μπορείς να την πεις με τέτοιο τρόπο που και κανένας να μην μπορεί να σου πει τίποτα, αλλά και να κρύψεις την ίδια την αλήθεια... Αυτή η άτιμη εποχή της πληροφορίας και της επικοινωνίας...
Αλήθειες λοιπόν και ψέμματα που κάνουν τη διαφορά στο περίφημο "ντοκιμαντέρ":

Κυριακή 2 Ιανουαρίου 2011

O Καλικάντζαρος...

Μία από τις πιο γνωστές λαϊκές δοξασίες είναι αυτή των καλικαντζάρων. Σ' ολόκληρη την Ελλάδα, από τα Χριστούγεννα έως την παραμονή των Φώτων, υπήρχε ο θρύλος των Καλικαντζάρων. Κατά τη λαϊκή φαντασία, είναι «μαυριδεροί με κόκκινα μάτια, με τρίχινα πόδια, με χέρια σαν της μαϊμούς κι έχουν όλο το κορμί τους τριχωτό. Μπαίνουν στα σπίτια και τρώνε τις τηγανίτες και τα γλυκά».Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την ετυμολογική εξήγηση της λέξης καλικάντζαρος. Οι πιο γνωστές απ αυτές είναι:
α) από το καλός + κάνθαρος (: το σκαθάρι, scarabaeus pilularius) > καλικάνθαρος (με αυτή την άποψη συμφωνούν οι περισσότεροι: Κοραής, Κουκουλές, Μπούντουρας Boll).
β) Ο Ν. Πολίτης μεταφέρει την λαϊκή εκδοχή ότι οι Καλικάντζαροι είναι βρικόλακες Ατσιγγάνων: (Κάλι +Γάντζαροι)
γ) από τη λατινική λέξη caligatus > καλίγατος
δ) από το “καλός + κένταυρος”, κατά τον Lawson
ε) από το “λύκος + κάνθαρος” ή από το “καλός + τσαγγίον” ή από το “καρκάντζι” (: ο τσουρουφλισμένος)
Γιώργος Δαμιανός/Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα/24grammata.com