Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009

Η Βαλύρα στον πόλεμο του 1940-41

Σε αυτό το φοβερό πόλεμο,τον καταστροφικότερο μέχρι τώρα για ολόκληρη την ανθρωπότητα,οι Έλληνες έδειξαν μια απαράμιλλη ανδρεία που έτυχε την αναγνώρισης και του θαυμασμού συμμάχων και αντιπάλων.Η ιστορία του πολέμου μας είναι γνωστή και το μήνυμα που μας δίνει είναι το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση και ελευθερία.
Οι λαοί σε όλο τον κόσμο δεν έχουν να μοιράσουν τίποτα μεταξύ τους,ο καθημερινός αγώνας για επιβίωση είναι αυτό που τους ενώνει,κόντρα στα σχέδια των κατά καιρούς παράφρονων,των ιμπεριαλιστών,των πλουτοκρατών κ.λ.π.
Το 1940-41 κάθε πόλη και κάθε χωριό της Ελλάδος έχουν να επιδείξουν τους δικούς τους ήρωες,τους δικούς τους ηρωικούς αγωνιστές της ελευθερίας που έδωσαν το αίμα και την ζωή τους σε αυτό των υπέρ πάντων αγώνα.Η Βαλύρα έχει και αυτή την δική της συμμετοχή και τους δικούς της ηρωικούς μαχητές και ήρωες νεκρούς.Σαν μια ελάχιστη τιμή στη μνήμη τους είναι αφιερωμένο το δημοσίευμά μας αυτό.

Νομίζουμε ότι είναι παράληψη που δεν γίνεται κάθε χρόνο στη σχολική γιορτή για την 28η Οκτωβρίου προσκλητήριο νεκρών.Ας το δουν το θέμα οι δάσκαλοί μας.

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΒΑΛΥΡΑΙΟΙ 1940-41.


Οι αθάνατοι ηρωικοί νεκροί μας.

Τιμή και δόξα σε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα και την ελευθερία.
1)Βίγκος ή Βιγκόπουλος Βασίλειος του Νικολάου(Στρατιώτης).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1915 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Τραυματίστηκε βαριά και τελικά πέθανε στο Νοσοκομείο Διακομιδής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Άρτας,στις 25/12/1940.
2)Βίγκος Τρύφωνας του Χαριλάου(Δεκανέας).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1917 και ανήκε στο VI συνοριακό τομέα.Φονεύθηκε στο 162 φυλάκιο της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου στις 6 Απριλίου 1941,την πρώτη ημέρα εισβολής των Γερμανών στην Ελλάδα.
3)Βίγκος Χρήστος του Στυλιανού.Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1908 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Φονεύθηκε στην περιοχή Μπίμπεσι, βορειοδυτικά της Κλεισούρας,στις 20/03/1941.
4)Ηλιόπουλος Παναγιώτης του Γεωργίου(Στρατιώτης).Γεννήθηκε στη Βαλύρα το 1917 και ανήκε στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού.Φονεύθηκε στη μάχη του Γκολέμη στις 20/02/1940.



5)Κατσίρης Δημήτριος του Αθανασίου(Λοχίας).Γεννήθηκε το 1918 και ανήκε στο 1ο Σύνταγμα Ιππικού.Φονεύθηκε στο ύψωμα 1670,βορειοανατολικά του Φασαρίου,στις
27/11/1940.Ήταν μοναχογιός και ανύπανδρος
και δεν άφησε απογόνους.


Υ.Γ:Η συλλογή των στοιχείων είναι της
Κας Βασιλικής Φειδά-Βύνιου π.προέδρου
του Συλλόγου Βαλυραίων της Αθήνας και
π.συντάκτριας της εφημερίδας:
Η<< ΒΑΛΥΡΑ>> της Μεσσηνίας.








«ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ»

Η φοβερή αεροναυμαχία του Σαρωνικού και η τραγωδία της βύθισης του αντιτορπιλικού «ΥΔΡΑ»
Φωτό:To A/T ΥΔΡΑ Ο Ελευθέριος-Ερρίκος Ι.Λινάρδος ναύτης του Α/Τ ΥΔΡΑ 1940-41 , θυμάται και εξιστορεί στον Χρήστο Παπαγεωργίου για την εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ/27-11-2004/αριθ.φύλλου 29487.

Έτσι πολεμήσαμε το 1940-41
«Με βαθιά συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια παρακολούθησα από τα τοπικά κανάλια την άφιξη στο λιμάνι της Καλαμάτας της φρεγάτας του πολεμικού μας ναυτικού, «Ύδρα», που έγινε με πρωτοβουλία του εκλεκτού συντοπίτη μας υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Γιάννη Λαμπρόπουλου. Βλέποντας το πολεμικό αυτό πλοίο, πέμπτο κατά σειρά με αυτό το όνομα, στο μυαλό μου άρχιζαν να έρχονται σαν κινηματογραφική ταινία οι εικόνες που έζησα στο αντιτορπιλικό «Ύδρα» ως μέλος του πληρώματος, κατά τον πόλεμο 1940-41, που μόλις είχα αποφοιτήσει από την Ν.Σ.Π.


Το 1941 στο Α/Τ «ΥΔΡΑ»
Τη νύχτα της 21ης προς 22ας Απριλίου 1941, το «Ύδρα», τέταρτο κατά σειρά με αυτό το όνομα, βρισκόταν στη Σκάλα Μεγάρων για ανεφοδιασμό καυσίμων και νερού, καθ’ ότι μόλις είχαμε επιστρέψει από ταξίδι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Επόμενή μας αποστολή ήταν να συνοδεύσουμε προς Αλεξάνδρεια το Δανικό φορτηγό «Μάριμισκ» (επάνω στο οποίο είχαν εναποθηκευτεί όλα τα πυρομαχικά του ελληνικού στόλου) και το υποβρύχιο «Παπανικολής». Άδειες εξόδου δεν εδόθησαν προκειμένου να αποχαιρετίσουμε τους δικούς μας, που ίσως δεν ξαναβλέπαμε ποτέ. Πάραυτα, ουδείς απολύτως διαμαρτυρήθηκε, γιατί βάλαμε πάνω απ’ όλους την πατρίδα.
Από τα ξημερώματα της 22ας Απριλίου τα Γερμανικά Στούκας είχαν κάνει έντονη την παρουσία τους πάνω από τον Σαρωνικό. Διαρκείς συναγερμοί μας κρατούσαν σε επαγρύπνηση. Ο κυβερνήτης της «Ύδρας», αντιναύαρχος Θ. Πεζόπουλος, που ήταν ένας πολύ καταπληκτικός και πολύ αγαπητός άνθρωπος, φρόντιζε διαρκώς να μας εμψυχώνει. Αλλάζαμε διαρκώς θέση για να παραπλανούμε τα εχθρικά αεροσκάφη και το ίδιο έκαναν και τα παραπλέοντα πολεμικά μας αντιτορπιλικά «Β. Όλγα», «Πάνθηρ», και «Ιέραξ».

Επίθεση από γερμανικά αεροσκάφη
Το απόγευμα πλέαμε προς την περιοχή Φλέβες απ’ όπου θα ξεκινούσε η νηοπομπή για Αλεξάνδρεια. Περί ώραν 17.30 εμφανίστηκε στον ουρανό εχθρικό αναγνωριστικό αεροσκάφος, το οποίο αμέσως αποχώρησε. Δεν θα πέρασαν είκοσι λεπτά όταν με τα κιάλια είδαμε στον ουρανό ένα μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροσκαφών, περίπου 70-80, που κατευθύνονταν νότια και διασταύρωσαν την πρύμνη της «Ύδρας» σε απόσταση ολίγων μιλίων. Τα μισά απ’ αυτά χωρίστηκαν από τα υπόλοιπα και πήρανε κατεύθυνση κατά πάνω μας. Ο κυβερνήτης τότε διέταξε να αναπτύξουμε τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα και να βάλουμε αμέσως κατά του πρώτου αεροσκάφους που ευρίσκετο σε απόσταση βολής. Τα Γερμανικά Στούκας επιτίθεντο δια κάθέτου εφορμήσεως και μας χτυπούσαν με βόμβες μικρού ύψους και ταυτόχρονα πυροβολούσαν κατά της γέφυρας. Ο κυβερνήτης Πεζόπουλος είχε λάβει τη θέση του στο πρωραίο παραπέτασμα της γέφυρας. Ήταν ως συνήθως ασκεπής και μας καθοδηγούσε με απαράμιλλο ηρωισμό και αυτοθυσία.
Ξαφνικά τον βλέπω να γλιστράει από την θέση του και να κάθεται επί του δαπέδου με το σώμα να στηρίζεται στο παραπέτασμα. Τα μάτια του ήταν κλειστά. Ένα ελαφρύ χαμόγελο διεκρίνετο στα χείλη του και στο πρόσωπό του ήταν διάχυτη η γαλήνη και η έκφραση ικανοποίησης ότι έπραξε μέχρι την ύστατη στιγμή της ζωής του, το καθήκον του προς την πατρίδα. Ο ήρωας αυτός του πολεμικού μας Ναυτικού είχε πληρώσει πρώτος από το «Ύδρα» τον φόρο αίματος. Σφαίρα εχθρικού πολυβόλου είχε πλήξει καίρια στο κεφάλι τον κυβερνήτη μας, αντιπλοίαρχο Θ. Πεζόπουλο.


Θυμάμαι ότι οι βόμβες έσκαγαν δίπλα μας.

Οι βόμβες έπεφταν βροχή γύρω από το πλοίο και σχημάτιζαν μαύρους πίδακες νερού που κατέκλυζαν μέχρι και την επάνω γέφυρα. Τα πολυβόλα μας ήταν παλαιά, ελαφρά και ανίσχυρα. Αυτά δε της κάτω γέφυρας, σε λίγα λεπτά έπαθαν εμπλοκή και βγήκαν εκτός μάχης.
Οι ομοχειρίες των δύο αντιαεροπορικών πολυβόλων πολύ γρήγορα βγήκαν και αυτές εκτός μάχης, ενώ το τρίτο έπαθε εμπλοκή. Αναπτύξαμε αρχικά ταχύτητα περίπου τριάντα κόμβων, γρήγορα όμως η μια μηχανή χάλασε, ενώ σε λίγο ακολούθησε και η δεύτερη.
Το πλοίο πλέον παρέμενε άοπλο και ακίνητο, στη διάθεση του εχθρού. Αεροπορική υποστήριξη δεν εμφανίστηκε ποτέ. Οι βόμβες εξακολουθούσαν να πέφτουν βροχή. Στα ύφαλα του πλοίου είχαν δημιουργηθεί πολλά ρήγματα και το νερό που έμπαινε αύξανε με γρήγορους ρυθμούς το βύθισμα, ιδίως από τη μεριά της πρύμνης.
Το κατάστρωμα είχε πολύ τσαλακωθεί και ήταν γεμάτο, όπως επίσης τα δάπεδα των πυροβόλων και οι γέφυρες, από νεκρούς και βαριά τραυματισμένους. Ο ύπατος πλωτάρχης Βλαχάβας είχε φριχτά διαμελιστεί. Του υποπλοίαρχου Αρλιώτη είχε κοπεί το ένα πόδι και το ένα χέρι, ενώ του γιατρού Μανιαρίζη του κόπηκε το κεφάλι και τινάχτηκε στη θάλασσα. Εμένα δύο βλήματα με βρήκαν στο αριστερό χέρι και στο δεξί πόδι. Αυτή η φρικιαστική εικόνα δεν θα φύγει ποτέ από του μυαλό μου όσο θα ζω. Οι Γερμανοί όταν κατάλαβαν ότι βυθιζόμαστε έπαυσαν να μας βάλουν και περιορίστηκαν για λίγο, απλά στο να παρακολουθούν και ύστερα έφυγαν.Τη διαταγή εγκατάλειψης έδωσε ο πλωτάρχης Μεζεβίρης, ο οποίος ευρίσκετο στο «Ύδρα» από την προηγούμενη ημέρα, κατά εντολή του αρχηγού του στόλου.
Οι σωσίβιοι λέμβοι είχαν καταστραφεί εκτός από μια μικρή που χρησιμοποιήθηκε για την επιβίβαση των ακρωτηριασμένων. Οι υπόλοιποι πέσαμε στη θάλασσα με σωσίβιες ζώνες. Λίγα λεπτά αργότερα το πλοίο σηκώθηκε όρθιο από τη μεριά της πλώρης και χάθηκε μέσα στα νερά, μαζί με τους ηρωικούς νεκρούς, που ήταν περίπου το ένα τρίτο του πληρώματος. Τη στιγμή που τα νερά σκέπαζαν το πλοίο κάποιος φώναξε: «Ζήτω η “Ύδρα”» και τότε όλοι μαζί επαναλάβαμε αυτή τη φράση.Ήταν αυτό ο ωραιότερος επιτάφιος «θρήνος» για τους ηρωικούς νεκρούς μας. Δίπλα μου, μέσα στη θάλασσα, είδα τον αδελφικό μου φίλο μέσα στο «Ύδρα», Βαγγέλη Λουριδά, από το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος Λακωνίας. Ήταν βαριά τραυματισμένος και πολύ εξαντλημένος από τα γεγονότα και κυρίως από την αιμορραγία. Προσπάθησα να τον βοηθήσω. Όμως ήμουνα ουσιαστικά μ’ ένα χέρι και ένα πόδι. Του φώναξα κουράγιο, πρέπει να ζήσεις, πρέπει να τα καταφέρεις. Όμως μάταια σε λίγο τον κατάπιε η θάλασσα και δεν το ξαναείδα ποτέ.
Υποδοχή στην Αίγινα
Όσοι επιζήσαμε καταφέραμε να φθάσουμε κολυμπώντας στην νησίδα Λαγόσα που απείχε, απ’ ότι εκτιμώ, περί τα δύο μίλια από το σημείο που βυθιστήκαμε. Ψαροκάικα μας μετέφεραν στην Αίγινα, όπου ο λαός μας επιφύλαξε θερμότατη υποδοχή. Στο νοσοκομείο της πόλης μας παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Απ’ εκεί διακομιστήκαμε σε νοσοκομεία της Αθήνας. Εγώ ήμουνα σε μια ομάδα που φθάσαμε στην παραλία του Σκαραμαγκά. Εκεί μας περίμεναν Γερμανοί με παρατεταμένα τα όπλα. Όταν αντιλήφθηκαν για ποιους επρόκειτο μας απέδωσαν τιμές και μας οδήγησαν οι ίδιοι στο νοσοκομείο που βρισκόταν Αχαρνών και Σουρμελή. Τώρα μαθαίνω ότι έχει γίνει σχολείο. Φεύγοντας από την Αθήνα ήρθα στη γενέτειρά μου, τη Βαλύρα, και όσο επέτρεπε η κατάστασή μου και οι δυνάμεις μου συμμετείχα στην ενιαία εθνική αντίσταση κατά των κατακτητών.
Αφιέρωμα στο «ΥΔΡΑ»
Στην δεκαετία του 1960-70, η εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» είχε αφιέρωμα στο αντιτορπιλικό «Ύδρα» και μεταξύ των σχετικών ανέφερε και τους διασωθέντες.
Το δημοσίευμα αυτό οδήγησε τον πατέρα του αδελφικού μου φίλου Βαγγέλη Λουριδά, στο σπίτι μου, στη Βαλύρα. Ήθελε ο πονεμένος εκείνος πατέρας να μάθει για τις τελευταίες στιγμές του ηρωικού παιδιού του. Αργότερα επισκέφθηκα το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος Λακωνίας και με πολύ συγκίνηση διάβασα στο ηρώο το όνομα του αδελφικού μου φίλου, μαζί με τα ονόματα και άλλων ηρωικώς πεσόντων υπέρ πατρίδος από τη γενέτειρά του.
Εύχομαι κάποια στιγμή να σταματήσουν οι πόλεμοι και προπάντων η πατρίδα μας να μην ξαναζήσει τέτοιες τραγικές καταστάσεις.

Τελειώνοντας στέλνω τις ευχές μου και την αγάπη μου στον κυβερνήτη, αντιπλοίαρχο κ. Ιωάννη Πάτα και του πλήρωμα του σημερινού, πέμπτου κατά σειρά, με το ίδιο όνομα, πολεμικού μας πλοίου «Ύδρα».

Φωτό:Η σύγχρονη φρεγάτα ΥΔΡΑ

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ


ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΙΣ 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2007

-Γεννήθηκε στην Βαλύρα της Ιθώμης Αρχ।Μεσσήνης το 1921.Το έτος 1939 εισήχθη στην {{Ν.Σ.Π.}} του Πολεμικού μας Ναυτικού.Η κήρυξη του πολέμου 1940 τον βρήκε στο Θωρηκτό Αβέρωφ και αμέσως μετά μετατέθηκε στο Α/Τ Ύδρα με το οποίο συμμετείχε σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις όπου κατάφεραν περήφανες νίκες κατά των εισβολέων Ιταλών και Γερμανών (Οτράντο, στενά του Ματαπά κ.λ.π).Στη συνέχεια και ενώ οι Γερμανοί έφθαναν προ των Αθηνών,το Α/Τ Ύδρα συνέχιζε τις επικίνδυνες αποστολές του προς Μέση Ανατολή και Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για την μεταφορά και την διάσωση των πολεμοφοδίων του Πολεμικού μας Ναυτικού.Την 22α Απριλίου 1941 το Ύδρα και ενώ έπλεε ανοιχτά της Αίγινας με προορισμό την Αλεξάνδρεια,δέχθηκε από αέρος την λυσσαλέα επίθεση 80 περίπου Γερμανικών Στούκας τα οποία με κάθετες εφορμήσεις και παρά την ηρωική αντίσταση σύσσωμου του πλήρωματός του,σε μια άνιση και φοβερή αεροναυμαχία, διάτρητο από τα πυρά άρχιζε να βυθίζεται στον υγρό τάφο του.Ήταν από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν το πλοίο μετά την σχετική διαταγή και έπεσε στην θάλασσα βαριά τραυματισμένος στο αριστερό χέρι και δεξί πόδι και με τους λιγοστούς εναπομείναντες συμπολεμιστές του προσπαθούσαν να βρούν στεριά.Βλέποντας το πλοίο να χάνεται στα

αιματοβαμμένα νερά του Σαρωνικού με όση δύναμη τους είχε μείνει φώναξαν: 
ΖΗΤΩ Η ΥΔΡΑ.Αποκαμωμένοι και κολυμπώντας για δύο μίλια έφθασαν σε βραχονησίδα όπου τους περισυνέλεξαν ψαροκάικα τα οποία τους μετέφεραν στην Αίγινα όπου ο λαός του νησιού τους επεφύλαξε υποδοχή ηρώων.Το εκεί όμως Νοσοκομείο δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες περίθαλψης όλων των τραυματιών.Με μια ομάδα συμπολεμιστών του επιβιβάστηκαν σε πλοιάριο με προρισμό Νοσοκομείο της Αθήνας.Κατά την αποβίβασή τους στο Σκαραμαγκά έγιναν αντιληπτοί από Γερμανική περίπολο που τους προέταξε τα όπλα.Όταν όμως αντιλήφθησαν οι Γερμανοί για ποιούς επρόκειτο,τους απέδωσαν τιμές και τους οδήγησαν οι ίδιοι στο Νοσοκομείο που εβρίσκετο στην διασταύρωση των οδών Σουρμελή και Αχαρνών, το οποίο σήμερα είναι σχολείο.Εκεί έμεινε περισσότερο από έξι μήνες και κατόπιν έφυγε για την Βαλύρα όπου στη συνέχεια ενσωματώθηκε στις αντάρτικες ομάδες του Ελληνικού Στρατού που σχηματίστηκαν στον Ταύγετο.Η κατάσταση όμως της υγείας του δεν του επέτρεπε να συνεχίσει. Εξαντλημένος επανήλθε στην Βαλύρα.

Παρόλα αυτά δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τον Εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ.Υπήρξε υπέρμαχος της ενιαίας Εθνικής Αντίστασης και με ψυχική οδύνη αντιμετώπισε τον εμφύλιο σπαραγμό.Μετά την απελευθέρωση η ηγεσία του ένδοξου Πολεμικού μας Ναυτικού του πρότεινε να παραμείνει στο σώμα ως αξιωματικός.Αυτός όμως αρνήθηκε ευγενικά,γιατί πίστευε ότι η αναπηρία του δεν του επέτρεπε να ανταποκριθεί επαρκώς στα καθήκοντά του.

Το 1988 η ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας τον τίμησε για την Αντιστασιακή του δράση.Στις 2 Φεβρουαρίου του 2005, η Ελληνική Πολιτεία σε μια συγκινητική και σεμνή τελετή επί της σύγχρονης Φρεγάτας ΥΔΡΑ,που κατέπλευσε για το σκοπό αυτό στο Λιμάνι της Καλαμάτας αναγνώρισε την προσφορά του στην πατρίδα και τον τίμησε απονέμοντάς του δια του Κυβερνήτου Κου Ι.Πάττα, τον θυρεό της Φ/Γ ΥΔΡΑ.Μέχρι τις τελευταίες στιγμές της ζωής του δίδασκε αγάπη για την Ελλάδα την Ιστορία της και τον Πολιτισμό της.



Τελευταία του επιθυμία ήταν να κρατά κατά την τελευτή του την Ελληνική σημαία.
Έκλεγε σαν μικρό παιδί όταν έβλεπε διάφορους ανιστόρητους και ανθέλληνες να καίνε το Εθνικό μας σύμβολο.Οι ευχές του θα συνοδεύουν πάντα τον Κυβερνήτη και το πλήρωμα της Φ/Γ 
ΥΔΡΑ.




Φωτό:Ο Θυρεός του ''ΥΔΡΑ''.





Ο Γιάννης Λαμπρόπουλος.


Νοέμβριος 2004.

Ο υφυπουργός Εθνικής άμυνας Γιάννης Λαμπρόπουλος,
επί της σύγχρονης Φρεγάτας ''ΥΔΡΑ'' στην Καλαμάτα.








Αναστάσιος Ι.Μπουρίκας,Σμηνίτης Πολεμικής Αεροπορίας 1940-41.



Φωτό παραμονές του πολέμου στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα:Ο Ερρίκος Λινάρδος με το αχώριστο φίλο του Τάση Μπουρίκα (Κατσιμπούλα) αριστερά,σμηνίτη της Πολεμικής μας Αεροπορίας.

-Οι Βαλυραίοι που πολέμησαν στο πόλεμο αυτό
είναι αρκετοί,δεν έχουμε όμως άλλα στοιχεία.
Θα ήταν ευχής έργον να μας βοηθήσετε να μα-
θουμε τα ονόματά τους.Αξίζει κάθε τιμή σε όλους.
-Με την ευκαιρία αυτή θα θέλαμε να επισημάνουμε
ότι πρέπει να αναρτηθούν κα πάλι τα ονόματα των
πεσόντων Βαλυραίων στον Αγιό Θανάση,που κατέ-
βηκαν κατά τις εργασίες συντήρησής του.

Διαβάστε περισσότερα για το έπος του 1940-41:
Η Ελλάς του ''ΟΧΙ''
στον σύνδεσμο>>> http://pheidias.antibaro.gr/







1)Βίντεο ντοκουμέντα από το Α/Τ ΥΔΡΑ 1940-41.
Αυθεντικά στιγμιότυπα από τους κινηματογραφιστές
του πολέμου,του Γερμανικού και του Ελληνικού στρατού.
(Κλείστε το RADIO-TV για να δείτε)

α)Η κατασκευή του ''ΥΔΡΑ''.



β)Ο βομβαρδισμός του ''ΥΔΡΑ'' 22/04/1941.


γ)Η τραγική στιγμή της βύθισης.


2)Η τιμητική διάκριση επί της σύγχρονης φρεγάτας
''ΥΔΡΑ'',στις 02/02/2005 στο Λιμάνι της Καλαμάτας.

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009

Ο ΑΪ-ΒΛΑΣΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ

Γράφει:Ο Ακαδημαϊκός Κος Γεώργιος Γιακουμής

ΕΝΑΣ ΔΙΑΠΡΕΠΗΣ ΒΑΛΥΡΑΙΟΣ
Η Βαλύρα σεμνύνεται όχι μόνο για τα μνημεία της αλλά και για τους Βαλυραίους της. Ένας από αυτούς είναι ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος, ο οποίος διαποιμαίνει επί 20 και πλέον χρόνια την Ιερά του Μητρόπολη, χωρίς να ξεχνά και το χωριό του. Με τη βοήθεια του Γιάννη Λινάρδου μιλήσαμε με τον σεβασμιώτατο. Θέλαμε να μας πει κάτι για τον Άϊ-Βλάση, την έξοχη βυζαντινή εκκλησία, που κείτεται ως ερειπιώνας στο νότιο άκρο του χωριού. Μας μίλησε λίγο και με νοσταλγία για το άγιο χάλασμα του Άι-Βλάση.
Αγαπούσε ιδιαίτερα από μικρός το σπάνιο απομεινάδι της βυζαντινής τέχνης ο σεβασμιώτατος. Γι΄ αυτό, καθώς γράφει στη «Βαλύρα της Μεσσηνίας» ο Γιάννης Λινάρδος «όταν δεν βρισκόταν στους αγρούς, βοηθώντας τους βιοπαλαιστές γονείς του, που είχαν να θρέψουν πολλά παιδιά, βρισκόταν δίπλα στα χαλάσματα του ιερού ναού του Άι-Βλάσση, που οι καταχτητές πυρπόλησαν στην αποτυχημένη εξέγερση του Ορλώφ» (1769-70). Προφορικά ο άγιος Σπάρτης μάς αφηγήθηκε σεμνά ότι πολύ του άρεσε, τότε που ήταν μαθητής στο γυμνάσιο, να απομονώνεται εκεί, στον Άι-Βλάση, να ξεμοναχιάζεται με το βιβλίο στο χέρι, να μελετά για το σχολείο του και να μουρμουρίζει μονάχος κάτι από την ακολουθία του εσπερινού… Κι άλλοι χωριανοί αφηγούνται ότι ο σεβ. Ευστάθιος, νεαρός έφηβος με το βιβλίο μπροστά του, καθόταν πάνω στο σωρό των ερειπίων, στην πράσινη γαλήνη της μοναξιάς και μελετούσε την Αγία Γραφή.

ΤΟ ΕΡΕΙΠΙΟΑΙ ΒΛΑΣΗΣ
Αυτό το μνημείο μετάγγισε την πνευματικότητά του στον άγιο Σπάρτης. Πολύ φοβούμαι, όμως, ότι έκτοτε ο Άι-Βλάσης «δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά», μα ούτε «κανδήλι λαμπερό» ή «έναν πέτρινο σταυρό», το… «εκκλησάκι το φτωχό» και πάμπλουτο! Φτωχό για το κατάντημά του, από την εγκατάλειψη και την αδιαφορία της Αρχαιολογικής, φτωχό που οι ντόπιοι δεν το λατρεύουν, δεν τελούν έστω και κάποια υπαίθρια ακολουθία τιμώντας τον αγροτικό Άγιο-Βλάσιο – που δεν γνωρίζουμε που αλλού τιμάται στη Μεσσηνία ολόκληρη… Φτωχό, γιατί δεν διαπιστώσαμε κάποια εκδήλωση αγάπης από τους δασκάλους και τους μαθητές του δημοτικού σχολείου Βαλύρας: να το επισκεφθούν, να καθαρίσουν το γύρω χώρο, να τακτοποιήσουν μακριά του τα γεωργικά εργαλεία, να τοποθετήσουν μία ταμπέλα, να γράψουν, να φωτογραφίσουν, να ζωγραφίσουν κάτι από τα περίτεχνα κεραμοπλαστικά του κοσμήματα!
Τι κρίμα, να έχει το χωριό ένα πάμπλουτο σε καλλιτεχνική αξία μνημείο άνω των 1.000 ετών και τα νέα παιδιά σχεδόν να το αγνοούν!...

ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Μελαγχολικά κουνάει το κεφάλι του ο γερο-επισκέπτης. Και όμως, ποτέ δεν είναι αργά. Εμείς πιστεύουμε ότι οι άξιες δασκάλες της Περιβαλλοντικής θα προγραμματίσουν σχετικές ενέργειες: να πάνε με τους μαθητές τους, τώρα που είναι άνοιξη, να τους εμπνεύσουν, ώστε να ζωγραφίσουν σε χαρτί, να φωτογραφίσουν από πολλές οπτικές γωνίες, σε σύνολα και λεπτομέρειες, να σχεδιάσουν την κάτοψη, να μετρήσουν, να σκιτσάρουν μερικούς κεραμοπλαστικούς διακόσμους, να γράψουν εντυπώσεις, να ακούσουν λίγα λόγια για την αρχιτεκτονική αξία του μνημείου, να τους αφηγηθεί κάποιος τη βιογραφία του Άι-Βλάση και, μετά, να καταγράψουν πληροφορίες από γερόντους του χωριού, σχετικά με το περίκομψο αυτό, γκρεμισμένο εκκλησάκι.

Η ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ
Κατά τις ιστορικές αναφορές, που μας έκανε ο δημοσιογράφος Γιάννης Λινάρδος, το κτίσμα του Άι-Βλάση (11ου αιώνα) σωζόταν μέχρι τα τέλη του 18ου αι., οπότε ορδές των Τουρκαλβανών, που κατέπνιξαν την επανάσταση των Ορλώφ (1770) ρήμαξαν τα χωριά και γκρέμισαν το μνημείο, αφού το λεηλάτησαν. Κατά μία προφορική παράδοση του χωριού, ο ναός αυτός ήταν προσωρινή επισκοπική έδρα. Κατά τον πανεπιστημιακό καθηγητή Γ. Δημητροκάλλη, που επισκέφθηκε, μελέτησε και παρουσίασε επιστημονικώς το μνημείο, ο Άι-Βλάσης ήταν ένα εντυπωσιακό, πανύψηλο μνημείο (γύρω στα…8 μέτρα!), σπάνιο τυπολογικά στην Ελλάδα, ο χορηγός του οποίου θα ήταν ένας πολύ πλούσιος χωροδεσπότης, που χρυσοπλήρωσε επιδέξιους μαΐστορες της εποχής για την κατασκευή του.
Ο ναΐσκος βρίσκεται στη νοτιοανατολική άκρη του χωριού Βαλύρα, δίπλα σχεδόν στη βόρεια όχθη του ομωνύμου ποταμιού (που τώρα ονομάζεται Πίρνακα ή Μαυροζούμαινα). Ο τόπος γύρω είναι καταπράσινος, κατάφυτος, δροσερός και επίπεδος. Φανταζόμαστε ότι ένας ναΐσκος αφιερωμένος στον αγροτικό Άι-Βλάση δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλύτερη θέση – μέσα στον γόνιμο κάμπο, δίπλα στο ποτάμι που τον αρδεύει…

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Αρχιτεκτονικά, το κτίσμα ανήκει στον τύπο των τρίκογχων απλής μορφής, με διαστάσεις 4,00Χ6,35 μ. (χωρίς να προσμετρώνται οι τρεις κόγχες). Ο τρούλος έχει καταπέσει, αλλά ο καθηγητής υπολόγισε, με βάση τα στοιχεία κάτοψης, εσωτερικές και εξωτερικές μέσες διαστάσεις, ότι είχε υψηλό τύμπανο 1,10 μ3 και το μέγιστο ύψος εσωτερικά στον θόλο του τρούλου θα ήταν κάτι περισσότερο από 7,50 μ.
Συγκρίνοντας αυτό το ύψος με άλλους ομόρρυθμους ναούς (Βοιωτίας, Αττικής, Μεγαρίδας, κ.λ.π.) διαπιστώνουμε ότι τούτο το μνημείο ήταν το υψηλότερο απ’ όλα. Αυτό το ύψος, το περίκοσμο και καταστόλιστο, θα έδινε μία υψηλή καλλιτεχνική αίσθηση στον επίπεδο κάμπο της περιοχής – δεδομένου ότι, καθώς δείχνουν οι σωζόμενοι τοίχοι του, αυτοί θα ήταν εξαιρετικότερα διακοσμημένοι στα υψηλά σημεία και ιδιαίτερα στον τρούλο. Εξ άλλου, αν διασώζονταν και τα παράθυρα με τους κομψούς λοβούς τους, τα τοξύλλια, τις καμάρες, τα τυφλά αψιδώματα, τις οδοντωτές ταινίες και τα γείσα σε εσοχές, στην πολυεπίπεδη στέγη ψηλά, τότε όντως ο Άι-Βλάσης θα ήταν, αδιαφιλονίκητα ίσως, το κομψότερο βυζαντινό κτίσμα της Μεσσηνίας και από τα πιο περισπούδαστα της Ελλάδας!

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Δυστυχώς τώρα, για να γίνει μία επιστημονική αναπαράστασή του σε σχέδιο, πρέπει να προηγηθούν ανασκαφικές εργασίες από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, να περισυλλεγούν με πολλή προσοχή όλες η πλίνθοι που συνέθεταν τον πολυποίκιλο κεραμοπλαστικό διάκοσμο του μνημείου και να αποσυρθούν τα άχρηστα μπάζα, τα χώματα και τα αναξιοποίητα δομικά υλικά. Τότε θα διαπιστωθούν πολλά, εκκρεμούντα τώρα, επιστημονικά ερωτήματα: η θύρα εισόδου δυτικά ποιες διαστάσεις είχε; Το παράθυρο, που διασώζεται στην κόγχη του Ιερού, ήταν τρίβολο; Οι λοβοί (=ανοίγματα) των παραθύρων, που είναι κατασκευασμένοι από πλίνθους, περιβάλλονταν εξωτερικά από επίσης πλίνθινα τόξα παντού ή είχαν πέτρινα τόξα στην κορυφή; Ποιο σύστημα τοιχοποιίας κυριαρχούσε στα ψηλά μέρη των τοίχων; Πάντως, στο κάτω μέρος της τοιχοποιίας βλέπουμε κοινή αργολιθοδομή, καθώς διαπιστώνει ο καθηγητής Δημητροκάλλης, με άφθονη χρήση πλίνθων τόση, που σε ορισμένα σημεία παρέχει την εντύπωση αμελούς πλινθοπερίβλητου συστήματος. Αλλού υπάρχει αργολιθοδομή από ογκολίθους, «κυριολεκτικά σφιγμένους από βήσσαλα»∙ πάνω από αυτούς «ακολουθεί σειρά τετράγωνων φατνωμάτων σχηματισμένων από πλίνθους μέσα στα οποία έχουν τοποθετηθεί πήλινες πλάκες». Ακόμα πιο πάνω ακολουθεί μια ζώνη κοινής αργολιθοδομικής τοιχοποιίας και, μετά, οδοντωτή ταινία ως το ύψος γενέσεως των λοβών των παραθύρων.
Ως το ύψος των 3,80 μ. μόνο ένα σημείο διασώζεται.

Ο ΠΕΡΙΤΕΧΝΟΣ
ΚΕΡΑΜΟΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ
Ωστόσο τα κεραμοπλαστικά κοσμήματα αποσπούν τον θαυμασμό για όποιον επισκέπτη δεν «μένει» στη μελαγχολία του ερειπίου, αλλά με την παρατηρητικότητά του πλησιάζει τα όσα στοιχεία σώζονται και τα σπουδάζει απολαμβάνοντάς τα με το μάτι του απλού ερευνητή: τριγωνικές πλάκες εναλλασσόμενες (μία πάνω, μία κάτω) ως προς τη βάση τους∙ ορθογώνια φατνώματα που σχηματίζονται από πλίνθους με ημικυκλική επίστεψη, εντός των οποίων επικολλώνται πήλινοι δίσκοι∙ ταινίες σε σχήμα πριονιού λόγω των οδοντωτά τοποθετημένων τούβλων∙ πήλινα ημικυκλικά, τοξοειδή φατνώματα, ζώνες τριγωνικών πλακιδίων τοποθετημένες εναλλλάξ είτε όρθια είτε ανεστραμμένα, πλίνθινα τόξα, άλλες ζώνες ευθύγραμμα παρατεταγμένων, σε τριπλή γραμμή τούβλων και άλλα διακοσμητικά ευρήματα καθιστούν το μνημείο κομψό, χαρίεν και αξιοσπούδαστο.
Κατά το καθηγητή Δημητροκάλλη, ο μονόχωρος ή μονόκλιτος αυτός τρίκογχος ναΐσκος στηρίζει το όχι ευκαταφρόνητο ύψος και τα βάρη των θόλων του όχι σε κίονες ή πεσσούς αλλά σε δύο αξονικούς ημικυλίνδρους (Α-Δ) και σε δύο πλάγιες, ημικυκλικές κόγχες (Β-Ν). Η απουσία, λοιπόν, παραστάδων προσφέρει στο εσωτερικό του ναού ενότητα και περιοπτικότητα – ως τύπος δε είναι διαδεδομένος κυρίως στην Ελλάδα και στην Αρμενία, που είναι χώροι με πολλούς τρίκογχους ναούς.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Για τη χρονολόγηση του μνημείου ο Δημητροκάλλης στηρίχτηκε κυρίως σε ναοδομικά και διακοσμητικά στοιχεία της τοιχοποιίας. Ο τύπος αυτού του τρίκογχου (που δεν στηρίζει τα βάρη των θόλων σε παραστάδες) εμφανίζεται μετά το 12ο αιώνα – με μία παλαιοχριστιανική εξαίρεση στην Μεσσαρά Κρήτης. Ωστόσο, το ημικυκλικό σχήμα των τριών κογχών είναι στοιχείο, που παρατηρείται σε κτίσματα πριν τον 11ο αιώνα ή γύρω στα 1000 μ.Χ. Έτσι, τυπολογικά το κτίσμα τοποθετείται κάπου, λίγο πριν ή μετά το πέρασμα προς τη δεύτερη χιλιετία (δηλαδή, γύρω στα 1.000 π.Χ.).
Κατασκευαστικά και διακοσμητικά επικυρώνεται η παραπάνω άποψη από τρία δεδομένα: (α)η εναλλαγή αργολιθοδομής με ζώνες διακοσμημένες κεραμοπλαστικά στους τοίχους χαρακτηρίζει μνημεία του 9ου αιώνα (Φιγαλεία, Τεγέα, Φωκίδα, Καστοριά)∙ (β)οι πήλινες πλάκες, χωρίς εγχάρακτη διακόσμηση αλλά μεγάλου μεγέθους παρατηρούνται και αυτές γύρω στα 1000 μ.Χ. (Λογγάς)∙ (γ)τέλος, η ζώνη όρθιων και ανεστραμμένων ισοσκελών τριγωνικών πλακιδίων, σπάνιο ως διακοσμητική απόπειρα φαινόμενο, παρατηρείται στην Καμπελίδικη της Καστοριάς, στο Λάμποβο της Β. Ηπείρου, στο Λυγουριό Ναυπλίας και άλλα μνημεία που χρονολογούνται στα μέσα του 11ου αιώνα. Με βάση αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, ο Άι-Βλάσης της Βαλύρας έχει περίπου χίλια χρόνια (1.000) ζωή! Μάλιστα, τα κεραμοπλαστικά του κοσμήματα πρέπει να ενέπνευσαν τους μαστόρους άλλων μνημείων (στην Τρύπη, στην Πολιανή και στο Λεοντάρι).
Τελειώνοντας, διαπιστώνουμε ότι, κατά την εποχή που ανεγέρθηκε ο κομψός ναΐσκος, η περιοχή θα ανήκε σε ένα πλούσιο χωροδεσπότη, θα λειτούργησε όχι ως ενοριακός ναός αλλά ως οικογενειακός, θα αφιερώθηκε στον Άγιο Βλάσιο, επειδή ο άγιος αυτός (όπως και ο άγιος Μάμας) ήταν αγροτικός, κτηνοτροφικός άγιος – δηλαδή άγιος που τον επικαλούνται οι κτηνοτρόφοι – και, βέβαια, η ύπαρξή του εκεί μαρτυρεί τη σημαντική οικονομική άνθηση του χώρου και του χωριού – αν μάλιστα συνδυαστεί και με την ύπαρξη πολλών άλλων βυζαντινών μνημείων στη γύρω ζώνη.
Ένα τέτοιο μνημείο, αδιακρίτως αν έχει γκρεμιστεί, πρέπει να διασωθεί και, στο βαθμό που βρεθούν τα υλικά του μέσα στα χαλάσματα, μετά τις ανασκαφές, να «αναστηθεί» έστω και εν μέρει, να καλλωπισθεί ο περιβάλλων χώρος, να στεγαστεί (με αισθητικά φροντισμένο και σύμφωνο με τη «βυζαντινή» αντίληψη στέγαστρο), να αξιοποιηθεί λατρευτικά ο αύλειος χώρος και να καταστεί επισκέψιμος στο κοινό. Μόνον έτσι θα καμαρώνουν οι ντόπιοι και θα επωφελείται το χωριό από τις επισκέψεις ειδικών επιστημόνων, σχολείων, σχολών και περιηγητών.

Υ.Γ:Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ''ΣΗΜΑΙΑ'' το Σαββατοκύριακο 2/3 Μαρτίου 2002.

Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

Ένα γράμμα από το Τζεφερεμίνι...


...προς Τζεφερενιναίο μετανάστη
στην Αμερική γύρω στα 1900,έσωσε
τη στάμπα της σφραγίδας που χρησι-μοποιούσε το τοπικό γραφείο των Ταχυδρομείων.
Τζεφερεμίνιον γράφει η σφραγίδα
εκείνη.Τρείς περίπου 10/ετίες μετά,
φωτισμένοι προγονοί μας δίνουν στη
κωμόπολή μας το όνομα που επι-βάλλει η ιστορία του τόπου μας με τον λυράρη της αρχαιότητας Θάμυρη και την Ομηρική Μεσσήνη.Το Τούρκικο όνομα Τζεφερεμίνι από το όνομα του πρώτου Τούρκου Αγά Τζαφέρ και της κόρης του Εμίν,μπαίνει στο
σεντούκι της ιστορίας.
Τζαφερεμίν λέγονταν τότε η σημερινή Βαλύρα και χάριν ευφωνίας είχε γίνει Τζεφερεμίνι.

Τετάρτη 14 Οκτωβρίου 2009

Πάμισος:Ο Μεσσήνιος ποτάμιος Θεός.


Προεισαγωγή: Το παρακάτω εξαιρετικό κείμενο έχει ληφθεί από την εφημερίδα «ΒΑΛΥΡΑ» φύλλο 138 Νοεμβρίου 1995 και το έχει συγγράψει η κ. Ελένη Κ. Φάσσου.
Θεωρώ ότι το κείμενο είναι η ιδανική περίληψη των όσων θα έπρεπε να ξέρει κάθε κάτοικος της Μεσσήνης για τον «ποταμό της Μεσσήνης» είναι άκρως ενδιαφέρον και πληροφοριακό , διαλύον παρερμηνείες γύρω από το υπερπολύτιμο ποτάμι της Μεσσηνίας μας.
ΠΑ Μ Ι Σ O Σ: Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ ΠΟΤΑΜΙΟΣ ΘΕΟΣ (Παυσ. Δ΄ 3,9 10)