ΤΟ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ,ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ

(Γεωργίου Στ. Φύσκιλη, Φιλολόγου-Πτ.Θ)

«Ζήλω ουρανίω πυρποληθείς, φλέγεις την απάτην, ως πυρίπνους και ζηλωτής, όθεν ανυψώθης, εν άρματι πυρίνω ώ Ηλιού Προφήτα, προς βίον άφθαρτον»(Μεγαλυνάριο).

  Βορειοανατολικά της Μονής Γαρδικίου, στην προέκταση του παλιού δρόμου που οδηγεί στο  πάνω χωριό (Άνω Άμφεια), στριμωγμένο σε μια μικρή γωνιά του κατάφυτου από στακτοπράσινες ελιές λόφου, πετρόκτιστο, αλλά δυστυχώς, σοβατισμένο, κατά τη συνήθεια των τελευταίων χρόνων, στέκει ταπεινό και απέριττο το μικρό  εξωκκλήσι του προφήτη Ηλία.

     Οι εξωτερικές  διαστάσεις του μικρές και χωρίς ιδιαίτερη τεχνική. Στο εσωτερικό του, το τέμπλο κτισμένο με τούβλα και σοβατισμένο, κοσμούν  τέσσερις παλιές εικόνες, των αρχών της δεκαετίας του ’50  αναγεννησιακής τεχνοτροπίας, εκ των οποίων  τρεις (Ιησούς Χριστός, Προφήτης Ηλίας και Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος δωρεά της οικογένειας  της μακαρίτισσας συμπατριώτισσάς μας Χαρίκλειας Σπυροπούλου (Γιαννίνα), τότε κατοίκου Αθηνών, και μία της Παναγίας, της επιλεγόμενης «Παντάνασσας», δωρεά του, επίσης, μακαρίτη και  συμπατριώτη μας, Γεωργίου Κοτσομύτη, αδελφού του μακαρίτη γερο-Πολυχρόνη. Οι τρείς πρώτες,  ζωγραφισμένες από τον Καλαματιανό ζωγράφο Α. Βολιανίτη (φέρουν ημερομηνία 5-7-1950)  και η τέταρτη από  άγνωστο αγιογράφο της ίδιας εποχής.

 ΤΟ ΞΩΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

 ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ

 Η ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΑ

 Η ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ

Η ΓΟΥΡΝΟΠΟΥΛΑ (Ο ΠΙΚΑΝΤΙΚΟΣ ΜΕΖΕΣ)

  Στη φορητή εικόνα  του τέμπλου ο Προφήτης Ηλίας απεικονίζεται καθιστός στην είσοδο της σπηλιάς, πάνω στο όρος Χωρήβ. Το κεφάλι του  είναι στραμμένο δεξιά και το βλέμμα του κατευθύνεται στο άνω αριστερό μέρος της εικόνας, όπου παριστάνεται ο κόρακας που του φέρνει τροφή. Η άλλη-λαϊκής τεχνοτροπίας-εμπνευσμένη από τη σχετική διήγηση, που αναφέρεται στην αρπαγή του Προφήτη με πύρινο άρμα στον ουρανό, βρίσκεται στο προσκυνητάρι του ναού. Σ΄ αυτήν, εξεικονίζεται το άρμα του προφήτη  να υψώνεται στον ουρανό και εκείνος να αφήνει να πέσει από πάνω του ο μανδύας ( η μηλωτή), για να τον πάρει ο Ελισαίος, μαθητής και διάδοχός του στο προφητικό αξίωμα.

      Στον υπόλοιπο ναΐσκο υπάρχουν αγιογραφίες- πρωτόλεια έργα -του νέου αγιογράφου Πέτρου Δ. Λαμπρινάκου. Η αγιογράφηση έχει παραμείνει μέχρι σήμερα (2016) ανολοκλήρωτη. Πάντως, έστω και έτσι, αρκεί, για να στεγάσει την ευσέβεια και τη λατρεία των κατοίκων και των τριών οικισμών στον αγαπημένο τους  μεγάλο και φοβερό προφήτη, που η εκκλησία μας αποκαλεί «ένσαρκο άγγελο», «κρηπίδα»( δηλαδή, στήριγμα-βάση) των άλλων προφητών και «δεύτερο Πρόδρομο της Παρουσίας Χριστού».

      Στη δεξιά πλευρά του ναΐσκου-πρώτη στη σειρά- υπάρχει τοιχογραφία του Προφήτη, δωρεά του Γεωργίου Τσακαρέστου του Ιωάννου, από το Δάρα Αρκαδίας, ο οποίος υπηρετούσε ως δάσκαλος και  αργότερα ως Διευθυντής, στο σχολείο του χωριού, για δεκατέσσερα χρόνια(… ). Στην τοιχογραφία, ο Προφήτης Ηλίας απεικονίζεται όρθιος, φορώντας μακρύ ελληνικό χιτώνα και από πάνω τη μηλωτή, με το δεξί του χέρι ευλογεί και με το αριστερό κρατά το ειλητάριο.       

       Μια πυκνή τούφα από φυτεμένα πεύκα, που καλύπτουν, σαν συμπαγές και αδιάρρηκτο τείχος τη νότια πλευρά του μικρού περιβόλου, προστατεύουν  το αδύνατο κτίσμα από την άγρια ορμή των  δυνατών βοριάδων του χειμώνα. Και τα καυτά Καλοκαίρια υποδέχονται με τρυφεράδα και συστολή το μυρωμένο θαλασσινό αεράκι, που φτάνει ως εδώ, από την μελανή ταινία της θάλασσας του απόμακρου Μεσσηνιακού κόλπου, αδυνατισμένο και ξέπνοο. Το αγκαλιάζουν θωπευτικά και, με τη δύναμη των φυλλωμάτων τους, δυναμώνουν τον ανασασμό του και πολλαπλασιάζουν  την ισχύ του. Το μεταμορφώνουν έτσι, σε δροσερή σκιά, η οποία, τις μέρες  που τιμάται  και γιορτάζεται η  μνήμη του Προφήτη, προστατεύει με απλοχεριά και ξεκουράζει τους καταπονημένους από το δυνατό λιοπύρι  προσκυνητές του και τους βοηθάει να προετοιμάσουν «τα υλικά της ψυχής τους», για να συμμετάσχουν στη  θεία Λειτουργία.  Θυμίζουν, όμως και  στους νεότερους όσους φρόντισαν για την καλλιέργειά τους: τον μακαρίτη τον πατέρα μου Σταύρο, που είχε πρώτος την καλή ιδέα να φυτέψει τα πρώτα δέντρα -δώρο του μακαρίτη του κουμπάρου μου, δασολόγου Τάκη Γυφτόπουλου από την Τρίπολη με Μεσσηνιακή καταγωγή-μα προπάντων την ασταμάτητη φροντίδα και  αγάπη του μακαρίτη  μπάρμπα Κώστα Σπυρόπουλου (Ντεμίρος ήταν το παρανόμι του) να συνεχίσει το φύτεμα και  με άλλα δέντρα γρήγορης ανάπτυξης.

 Ο μπαρμπα-Κώστας τα απέσπασε με πολλή  προσοχή,  από τον απρόσωπο και ασφυκτικό χώρο του  Δασαρχείου της Καλαμάτας, τα φύτεψε  στον άνυδρο και σκληρό  αυτό τόπο και τα πότιζε πρωί και  βράδυ, μέχρι να ριζώσουν γερά και να αποχτήσουν βάσεις με δικαίωμα παραμονής για πολλά- πολλά χρόνια.     

      Κάθε χρόνο, την παραμονή της γιορτής, τελείται η ακολουθία του  εσπερινού, στην οποία η συμμετοχή των κατοίκων και των  τριών οικισμών είναι μεγάλη, ιδιαίτερα, όταν η γιορτή πέφτει Σάββατο ή Κυριακή.  Την ίδια ημέρα, αλλά  και την επόμενη, κατά την οποία τελείται η Θεία Λειτουργία, γίνονται από διάφορους πιστούς και αρκετές αρτοκλασίες υπέρ υγείας των οικογενειών τους και άλλων προσφιλών τους προσώπων.  Ο χαρισματικός  και ιδιαίτερα αγαπητός σε όλους μας ιεροψάλτης της ενορίας μας, Παναγιώτης Μάραντος, ακολουθώντας την ωραία  τακτική  του αείμνηστου προκατόχου του, Αντώνη Μαρινόπουλου, αλλά και του συμπατριώτη μας Τάκη Σταθόπουλου, ο οποίος, όπως έχουμε αναφέρει και αλλού, υπηρέτησε, πριν απ’ αυτούς, χωρίς καμιά αμοιβή, το ψαλτήρι του ιερού ναού της Υπαπαντής, να παραχωρεί την ψαλτική του πρωτοκαθεδρία σε ολιγομελή  βυζαντινή χορωδία εκλεκτών ομοτέχνων, φίλων του από την Καλαμάτα. Οι ωραίοι αυτοί άνθρωποι-άριστοι γνώστες της Βυζαντινής Μουσικής- ανταποκρίνονται,  κάθε φορά, με προθυμία και αγάπη πολλή, στην ανοικτή πρόσκληση του φίλου και συναδέλφου, αλλά και στην παράκληση του Παπα Βασίλη και με τη μελωδική ψαλμωδία τους μεταρσιώνουν τις ψυχές όλων μας.

      Η συγκινητική και ευλογημένη αυτή χειρονομία τους επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Όχι μόνο στη γιορτή του Προφήτη Ηλία, αλλά και στην κυρίαρχη εορτή  της Υπαπαντής, καθώς  και σε γιορτές  άλλων αγίων στο όνομα των οποίων τιμώνται κάποια εξωκκλήσια που έχουν κτιστεί στην ευρύτερη περιοχή και των τριών οικισμών: Της  Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, του αγίου Νεκταρίου, των αγίων και ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης, του αγίου Γεωργίου και του αγίου Σάββα. 

   Και στη γιορτή αυτή, προσφιλής και μερακλήδικος μεζές των προσκυνητών η καλοψημένη και νόστιμη γουρουνοπούλα συνοδευμένη με καλό κρασί και παγωμένη μπύρα.    

   Στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, τα τελευταία χρόνια, κατά την ημέρα της εορτής της Αγίας Τριάδος, με φροντίδα της οικογένειας της Μαρίας Δημ. Κοτσομύτη, τελείται Θεία Λειτουργία. Την ημέρα εκείνη,  μεταφέρουν στο ναό, από το σπίτι όπου την  φυλάσσουν, και θέτουν σε προσκύνηση την εικόνα της Αγίας Τριάδος- έργο του γιού της Παναγιώτη. Έτσι, οι συγχωριανοί μας  έχουν μία ακόμη ευκαιρία να βρεθούν στον ιερό και αγιασμένο αυτό τόπο της παρουσίας του Θεού και, μαζί με την απόδοση τιμής και λατρείας στην αγία και αδιαίρετο Τριάδα, να προσκυνήσουν και τον αγαπημένο τους προφήτη.

      Έχω την προσδοκία, για να μην πω τη βεβαιότητα ότι ο δυναμικός και δραστήριος παπα Βασίλης, με την έκδηλη και ακατάβλητη αυτοπεποίθησή του  και το ξεχωριστό  ενδιαφέρον του για τη συντήρηση και τον καλλωπισμό  του κεντρικού ναού, αλλά και των εξωκκλησίων της ενορίας,  θα καταφέρει, πολύ σύντομα, με τη βοήθεια του «μεγαλώνυμου» Προφήτη Ηλία, παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική στενότητα, να συγκεντρώσει το απαραίτητο χρηματικό ποσό. Και, όπως έκανε πριν από ένα χρόνο (2015) και με το εξωκκλήσι της Μεταμορφώσεως, με τον καθαρισμό των εξωτερικών επιφανειών του ναϋδρίου  θα αναδείξει την κρυμμένη  του ομορφιά.

     Και γι’ αυτό του το εγχείρημα, θεωρώ, βεβαίως, όπως πάντοτε,  απαραίτητη, αν και δεδομένη, την έμπρακτη βοήθεια των μελών του εκκλησιαστικού συμβουλίου, με την υποδειγματική διαχείριση στα οικονομικά της ενορίας, αλλά και με την εθελοντική προσωπική τους εργασία, καθώς και τη γενναιόδωρη, ανταπόκριση του κόσμου.  

  Κι επειδή μια τέτοια προσπάθεια προϋποθέτει το άλμα της πίστης, θεωρώ ότι  πρέπει όλοι μας, με φωνή εμπιστευτική και τρόπο παρακλητικό, να απευθύνουμε ολόψυχα την ένθερμη ικεσία μας στον «επίγειο άγγελο» και «επουράνιο άνθρωπο» (ιερός Χρυσόστομος) και να τον παρακαλέσουμε μυστικά. «Προφήτα και προόπτα των μεγαλουργιών του Θεού, Ηλία μεγαλώνυμε, ο τω φθέγματί σου στήσας τα υδατόρρυτα νέφη,  πρέσβευε υπέρ ημών, προς τον μόνον Φιλάνθρωπον».