Κυρία Εκπρόσωπε της Κυβέρνησης
Κύριε Εκπρόσωπε του Δημάρχου Καλαμάτας.
Αιδεσιμότατε .
Κύριοι Εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων .
Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι .
Κυρίες και Κύριοι.
Συγκεντρωθήκαμε για μια ακόμα φορά , στον Ιερό αυτό χώρο, της Ιστορικής Μονής Μαρδατσίου, για να τιμήσουμε τους προγόνους μας, που αγωνίστηκαν απέναντι στους Οθωμανούς, προκειμένου να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.
Η Περιοχή των Πισινών χωριών του Μυστρά, έπαιξε σπουδαίο ρόλο, καθ’ όλοι τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας μέχρι την απελευθέρωση .
Οι σημερινές Τοπικές Κοινότητες, του Ταϋγέτου του Δήμου Καλαμάτας, (Αλαγονίας , Αρτεμισίας , Καρβελίου, Λαδά, Νέδουσας και Πηγών) ονομάστηκαν « Πισινά Χωριά» , την περίοδο της Φραγκοκρατίας, γιατί οι συνοικισμοί αυτοί , σε σχέση με το Μυστρά, ο οποίος αποτελούσε το διοικητικό κέντρο της περιοχής , ήτανε χτισμένα στο δυτικό (πισινό) μέρος του Ταϋγέτου . Ενώ ο Μυστράς ήταν χτισμένος στο ανατολικό (μπροστινό) μέρος . Την
ονομασία αυτή διατήρησαν μέχρι τις
27– 12 – 1836, που εντάχθηκαν στη Μεσσηνία .Στις 29 Μαΐου 1453, πέφτει η Κωνσταντινούπολη και η μαύρη νύχτα της σκλαβιάς κάλυψε τον εθνικό ορίζοντα και το όνομα της Ελλάδας έσβησε από τους χάρτες της υδρογείου.
Το 1460, με την παράδοση του Δεσποτάτου του Μυστρά , παραδόθηκαν και τα Πισινά Χωριά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία .
Το Πασαλίκι του Μυστρά ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση και πληθυσμό αλλά και το πλουσιότερο από όλα τα πασαλίκια του Μοριά . Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι η περιοχή ήταν ορεινή και άγονη συνετέλεσε, ώστε τα Πισινά Χωριά να απολαμβάνουν ένα καθεστώς ημιαυτονομίας . Παρ’ όλα αυτά όμως, οι ορεινοί αυτοί βιοπαλαιστές, δεν ένοιωθαν ποτέ αληθινά ελεύθεροι .
Για το λόγο αυτό, κάθε φορά που σχεδιαζόταν κάποιο επαναστατικό κίνημα στην ευρύτερη περιοχή, ήταν από τους πρώτους που έτρεχαν κατά των κατακτητών .
Το 1814 ξεκίνησε στην Οδησσό η ίδρυση της Φιλικής εταιρείας .
Το 1818-1819 η δράση της φθάνει και στα Πισινά Χωριά, όπου βρίσκει γόνιμο έδαφος και εντάσσει στους κόλπους της, αρκετούς γόνους μεγάλων και πολύκλαδων οικογενειών .
Χάρη στη δράση της Φιλικής Εταιρείας, οι Πισινοχωρίτες ξεκίνησαν από νωρίς να ετοιμάζονται για τον μεγάλο ξεσηκωμό .
Στο τέλος Ιανουαρίου του 1821 ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος , εξουσιοδοτημένος από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, συγκάλεσε μυστική συνέλευση κληρικών και προεστών στη Βοστίτσα και προσπάθησε να τους πείσει ότι ο καιρός είχε φτάσει για την εξέγερση.
Ο Παπαφλέσσας από τη συνέλευση της Βοστίτσας έφυγε πικραμένος και εξοργισμένος αφού προηγουμένως τους φοβέρισε . Ο Φωτάκος , στο βιβλίο του με τίτλο , ο Βίος του Παπαφλέσσα αναφέρει : « Μετά δε την ανάπτυξιν των ανωτέρω προτάσεων , ήλθον εις λόγους πολλούς , και τότε ο Αρχιμανδρίτης θυμωθείς τους εφοβέρισεν , ότι αν δεν συγκατανεύσουν να επαναστατήσουν, αυτός είναι διατεταγμένος από την Σεβ. Αρχήν , την οποίαν παρίστανον ως πραγματικήν τότε , να μισθώση 1000 Πισινοχωρίτας και Σαμπαζότας και άλλους τόσους Μανιάτας να κάμη την αρχήν της επαναστάσεως , και όποιον πιάσουν χωρίς όπλα οι Τούρκοι ας τον θανατώσουν .»
Η Επανάσταση το Μάρτιο του 1821, βρίσκει τους Πισινοχωρίτες έτοιμους για το Μεγάλο Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα απέναντι στους Οθωμανούς .
Στις 17 Μαρτίου 1821 ,φτάνει στον Αλμυρό το πλοίο με τα μπαρουτόβολα που είχαν σταλεί από τους Φιλικούς της Σμύρνης .
Στις 18 Μαρτίου ο Νικηταράς με τον Αναγνωσταρά ενώ βρίσκονται σε αυτό εδώ το Μοναστήρι, μαθαίνουν για το πλοίο που είχε καταπλεύσει στον Αλμυρό. Αμέσως , συγκεντρώνουν 250 Πισινοχωρίτες και Σαμπαζιώτες πολεμιστές με 200 ζώα , τους στέλνουν νύχτα στο λιμάνι του Αλμυρού και παραλαμβάνουν από τους Μανιάτες, μέρος από τα μπαρουτόβολα. Την επομένη το μπαρούτι φτάνει εδώ στο Μαρδάτσι και φτιάχνονται φυσέκια για τον Αγώνα.
Στις 20 Μαρτίου όλα είναι έτοιμα . Στη Βελανιδιά έχουν μαζευτεί 1600 παλληκάρια (κυρίως Αμφειείς , Γαραντζιώτες , Πισινοχωρίτες και Σαμπαζιώτες). Επικεφαλής των επαναστατών, ο Παπαφλέσσας , ο Αναγνωσταράς , ο Κεφάλας , ο Μητροπέτροβας και ο Νικηταράς .
Στις 22 Μαρτίου οι επαναστάτες , πλησιάζουν την Καλαμάτα , χωρίζονται σε τρία σώματα, και αρχίζουν να την πολιορκούν από τα Καλύβια , την Αγιάννα και τις Τούρλες .
Στις 23 Μαρτίου μπαίνουν στην πόλη ο Κολοκοτρώνης με τον Πετρόμπεη και τους Μανιάτες .
Ο Αρναούτογλου, μπροστά στην παρουσία των ισχυρών Ελληνικών δυνάμεων, ανήμπορος πλέον να αντιδράσει, αναγκάζεται να παραδοθεί αμαχητί . Το γεγονός αυτό είναι η πρώτη πολεμική επιτυχία της επανάστασης.
Οι Πισινοχωρίτες αγωνιστές, μετά την άλωση της Καλαμάτας, εντάσσονται ανάλογα με τις συμπάθειες τους , στις δυνάμεις διαφόρων μεγάλων οπλαρχηγών και παρευρέθηκαν αρχικά στις μάχες και πολιορκίες στα Μεσσηνιακά φρούρια, στο Φραγκόβρυσο, και στην Καρύταινα.
Η είδηση της άλωσης της Καλαμάτας και του γενικού ξεσηκωμού στην Πελοπόννησο θορύβησε τους Οθωμανούς και ο Χουρσίτ Πασάς , στέλνει τον Κεχαγιάμπεη, με 3 500 περίπου στρατιώτες για να ενισχύσει την άμυνα της Τριπολιτσάς.
Η εν λόγω εξέλιξη απαιτεί και νέα στρατολόγηση .
Για το σκοπό αυτό, τον Απρίλιο του 1821 ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος, εκδίδει διάταγμα με το οποίο προβλέπεται η συγκρότηση ενός Σώματος Στρατού από Πισινοχωρίτες , προκειμένου να συμβάλει στις επιχειρήσεις εναντίον του Κεχαγιάμπεη.
Με το ίδιο διάταγμα απονέμει το βαθμό του Πεντακοσίαρχου στο Τζαννέτο Αλεξανδρόπουλο από τη Μεγάλη Αναστάσοβα, στον οποίο αναθέτει τη διοίκηση, οργάνωση, και τον εφοδιασμό με όλα τα αναγκαία μέσα του σώματος.
Ο Αλεξανδρόπουλος στήνει το στρατηγείο του σε αυτό εδώ το Μοναστήρι και καλεί όλους τους Πισινοχωρίτες , σε συστράτευση . Η προσπάθεια του όμως, να δημιουργήσει ενιαίο σώμα δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα . Ο λόγος της απροθυμίας, ήταν οι προσωπικές φιλοδοξίες για την πρωτοκαθεδρία. Έτσι, οι τοπικοί οπλαρχηγοί δημιούργησαν δικές τους ομάδες και κατευθύνθηκαν προς τα στρατόπεδα, στη Βλαχοκερασιά , στα Βέρβαινα, στο Βαλτέτσι , στο Χρυσοβίτσι, στην Πιάνα και στα Τρίκορφα Μαινάλου, που διοικούσαν οπλαρχηγοί της αρεσκείας των.
Ο Αλεξανδρόπουλος με όσους άνδρες κατάφερε να συγκεντρώσει, φεύγει με κατεύθυνση την Κόρινθο, προκειμένου να συμβάλει στην πρώτη πολιορκία της Ακροκορίνθου που πραγματοποιούσε ο Παπαφλέσσας . Η πολιορκία όμως αυτή, δεν είχε τελικά επιτυχία και λύθηκε στις 22 Απριλίου, λόγω της άφιξης του Κεχαγιάμπεη.
Στις αρχές Ιουνίου 1821 οι επαναστατημένοι Έλληνες υπό την ηγεσία του Θ. Κολοκοτρώνη πολιορκούν στενά την Τριπολιτσά και την καταλαμβάνουν στις 23 Σεπτεμβρίου .
Μετά την άλωση, οι Πισινοχωρίτες γυρίζουν νικητές στα χωριά τους, φορτωμένοι πλούτο και λάφυρα, από τους θησαυρούς του Χουρσίτ .
Τον Οκτώβριο του 1821, οι επαναστάτες αποφασίζουν τη δεύτερη πολιορκία του φρουρίου της Ακροκορίνθου .
Αρχικά την προσπάθεια αυτή, ενισχύει ο Γιώργης Βασιλάκης με τους άντρες του.
Το Δεκέμβριο φθάνουν εκεί και άλλοι Πισινοχωρίτες οι οποίοι ακολουθούσαν τους Πετρόμπεη , Κρεββατά , Γιατράκο και Παπαφλέσσα .
Το φρούριο παραδίδεται στα τέλη Ιανουαρίου 1822 .
Μετά την παράδοση του φρουρίου, οι Πισινοχωρίτες οι οποίοι ήταν ενταγμένοι στο Σώμα του Π. Γιατράκου κατευθύνθηκαν προς τις Παλαιές Πάτραις, και στη συνέχεια προχώρησαν στη Δυτική Στερεά .
Ενώ όσοι ήταν στο Σώμα του Κρεββατά, κατευθύνθηκαν προς την Ανατολική Στερεά.
Το Φεβρουάριο του 1822 ο Σουλτάνος , διορίζει το Δράμαλη πασά, επικεφαλή μεγάλης Τουρκικής Στρατιάς, προκειμένου να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο .
Με την είσοδο της Στρατιάς του Δράμαλη στην Στερεά Ελλάδα , η Προσωρινή Ελληνική Κυβέρνηση , κηρύττει γενική επιστράτευση .
Ο Πολιτάρχης της Επαρχίας Μυστρά Π. Κρεββατάς μεταφέρει την εντολή στους Δημογέροντες των Πισινών Χωριών .
Οι διεργασίες ξεκινούν στις 7 και ολοκληρώνονται στις 25 Ιουνίου 1822 .
Οι στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες των Πισινών Χωριών, αποφασίζουν να δημιουργήσουν ενιαίο στρατιωτικό σώμα και καλούν όλους τους άντρες να το στελεχώσουν .
Για το σκοπό αυτό συντάσσουν και σχετική Διακήρυξη – Συμφωνητικό με το οποίο προβλέπονται σκληρά μέτρα κατά εκείνων που θα φυγομαχούσαν.
Παράλληλα αφήνουν κατά μέρος τις προσωπικές φιλοδοξίες και εκλέγουν ως αρχηγό και καπετάνιο τον εύπορο και ανιδιοτελή αγωνιστή, Παναγιώτη Σύντυχο από την Τσερνίτσα .
Περί το τέλος Ιουνίου, η Χιλιαρχία των Πισινοχωριτών είναι έτοιμη και ξεκινάει για την Αργολίδα, στην οποία φτάνει στις 8 Ιουλίου.
Στις 10 Ιουλίου ο Κρεββατάς μετά τη σύσκεψη με τον Κολοκοτρώνη στο Χάνι του Αγά , αναλαμβάνει την ηγεσία του σώματος της επαρχίας Μυστρά, και τοποθετεί τον Παναγιώτη Σύντυχο με τους Πισινοχωρίτες στην περιοχή των Μύλων .
Οι Επαναστάτες σύμφωνα με την εντολή του Γενικού αρχηγού, καταστρέφουν όλες τις σοδειές της Αργολίδας και καταλαμβάνουν το φρούριο του Άργους .
Στις 13 Ιουλίου ο Δράμαλης πολιορκεί το κάστρο του Άργους. Οι εντός του φρουρίου επαναστάτες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι Πισινοχωρίτες, αναγκάζονται να το εγκαταλείψουν στις 23 Ιουλίου.
Η καθυστέρηση όμως που προκάλεσαν στα σχέδια του Δράμαλη ήταν σημαντική. Οι Τούρκοι βρίσκονται παγιδευμένοι στην Αργολική πεδιάδα χωρίς τροφές και νερό.
Στις 26 Ιουλίου, ο Δράμαλης αποφάσισε να επιστρέψει προσωρινά στην Κόρινθο και κινήθηκε προς τα Δερβενάκια. Εκεί δέχτηκε τα πυρά των κρυμμένων Ελλήνων και καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος της στρατιάς του.
Από τον Οκτώβριο του 1823 έως τις αρχές του 1825, η Επανάσταση δοκιμάστηκε σκληρά, από τις διαμάχες και τις έριδες ανάμεσα στους Έλληνες επαναστάτες. Προσωπικά συμφέροντα, τοπικές διενέξεις και μικροψυχίες απείλησαν να καταστρέψουν όσα με τόσες θυσίες και κόπους είχαν κερδηθεί στα πεδία των μαχών τα δύο πρώτα χρόνια.
Άξιοι άνθρωποι τίθενται στο περιθώριο. Πολλοί φυλακίζονται και άλλοι εξορίζονται.
Χρειάστηκε να αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο το 1825 ο Ιμπραήμ Πασάς, για να διαπιστώσουν οι Κυβερνόντες, πόσο κακό είχαν κάνει μονάχοι τους στην Εθνική υπόθεση.
Οι Πισινοχωρίτες στη δύσκολη αυτή στιγμή σπεύδουν στη Δυτική Μεσσηνία και μάχονται μαζί με τους υπόλοιπους επαναστάτες, στου Δεσπότη τα Ταμπούρια και στη Σφακτηρία, αλλά υποχρεώνονται να υποχωρήσουν μπροστά στον τακτικό στρατό του Ιμπραήμ.
Μετά τις αλλεπάλληλες ήττες των Ελλήνων στη Μεσσηνία και κυρίως στο Μανιάκι, ο Ιμπραήμ προχώρησε ανενόχλητος . Η ήττα αυτή ήταν οδυνηρή για την επανάσταση και η Μεσσηνία έμεινε απροστάτευτη και ουσιαστικά χωρίς ηγέτη.
Ο Αναγνωσταράς χάνεται στη Σφακτηρία . Ο δυναμικός Παπαφλέσσας κείτεται νεκρός στο Μανιάκι . Ο Κολοκοτρώνης είναι φυλακή . Ο Νικηταράς βρίσκεται στην Ηλεία κυνηγημένος . Ο Π. Γιατράκος και ο γιός του Πετρόμπεη, είναι αιχμάλωτοι του Ιμπραήμ .
Στις 27 Μαΐου οι πρώτοι Τουρκοαιγύπτιοι μπαίνουν στην Καλαμάτα . Οι 4000 ένοπλοι μαχητές που βρίσκονται στην πόλη φεύγουν πάραυτα. Πολλοί από τους κατοίκους καταφεύγουν στη Μάνη και τα Πισινά Χωριά για να σωθούν .
Οι οπλαρχηγοί Νικήτας και Γιάννης Φλέσσας μαζί με τους Πολιανίτες και λίγους Πισινοχωρίτες, οχυρώθηκαν στα Μοναστήρια της Βελανιδιάς, του προφήτη Ηλία , και στις Τούρλες . Οι επαναστάτες όμως δεν κατάφεραν να κρατήσουν την άμυνα και αναγκαστήκαν να εγκαταλείψουν και τις τρεις αυτές θέσεις.
Ο Ιμπραήμ στις 28 Ιουνίου , αφού έχει συντρίψει πλήρως την άμυνα στην Καλαμάτα και την πεδινή Μεσσηνία , την λεηλατεί επί τρεις ημέρες.
Παράλληλα , αποφασίζει να στραφεί προς βορρά με σκοπό την κατάληψη της Τριπολιτσάς .
Για να καταφέρει να φθάσει στην καρδιά του Μοριά με τις λιγότερες απώλειες, σχεδιάζει πολύ προσεκτικά την όλη επιχείρηση , ξεκινώντας με την μελέτη του εδάφους από τη Μεσσηνία μέχρι την Τριπολιτσά .
Διαπιστώνει λοιπόν ότι από τη Μεσσηνιακή πεδιάδα έχει να ανέβει δύο υψίπεδα . Του Λεονταρίου και της Τριπολιτσάς .
Για την ανάβαση στο υψίπεδο του Λεονταρίου έχει τις παρακάτω επιλογές.
Πρώτη διάβαση μέσω Χράνων: Από Δεσύλλα .
Δεύτερη διάβαση μέσω Δερβενίων . Από Τσακώνα .
Η διάβαση αυτή ήταν η προσφορότερη, αλλά φυλασσόταν καλά από το νεοσύστατο στρατόπεδο του Θ. Κολοκοτρώνη, τον οποίο είχαν φροντίσει να αποφυλακίσουν οι κυβερνόντες.
Τρίτη διάβαση μέσω Πελεκιτού: Από Αρφαρά .
Τέταρτη Διάβαση μέσω Σωρόκας: Από Πήδημα, Σωρόκα , Πολιανή .
Πέμπτη Διάβαση μέσω Τζιρόρεμα. Από Γαρδίκι .
Έκτη Διάβαση μέσω Πισινών Χωριών:
Τελικά αποφασίζει με άκρα μυστικότητα να ακολουθήσει την δύσκολη διάβαση μέσω Σωρόκας - Πολιανής .
Για να τα καταφέρει ευκολότερα και να έχει τα πλευρά του καλυμμένα από τους Πισινοχωρίτες, οι οποίοι διέθεταν ισχυρές δυνάμεις , αποφασίζει να οργανώσει αποσπάσματα και να κινηθεί παραπλανητικά προκειμένου να διασπάσει τις δυνάμεις τους .
Οι Πισινοχωρίτες, παρά το γεγονός ότι διατηρούσαν τη συνοχή τους και διέθεταν ισχυρές δυνάμεις , δεν έπαψαν να ανησυχούν για τα αποτελέσματα των επικείμενων συγκρούσεων με τα στρατεύματα του Ιμπραήμ στα χωριά τους..
Την τραγικότητα των ημερών εκείνων παρουσιάζουν ο Κωνσταντίνος Π. Κυριακός, με την από 28-5-1825 αναφορά του προς την Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας, από την Τσερνίτσα στην οποία είχε καταφύγει για να σωθεί, αλλά και ο Χιλίαρχος Γιώργης Βασιλάκης από τη Σίτζοβα με άλλη, προς τους πρόκριτους της επαρχίας Μυστρά.
Τα ιστορικά γεγονότα, οι θρύλοι και οι παραδώσεις της πορείας των αποσπασμάτων του Ιμπραήμ στις αρχές Ιουνίου του 1825 στα Πισινά Χωριά, έχουν ως ακολούθως :
Η πρώτη Φάλαγγα κινήθηκε από το Μοναστήρι της Βελανιδιάς , μέσω Φτελιάς, προς τη Ρογκοζωνίτσα και το Βόλιμνο της Τσερνίτσας .
Ο Γιάννης Φλέσσας (ή ο ανιψιός του Γιάννης Δικαίος , οι απόψεις των ιστορικών διίστανται) , ο οποίος είχε καταφύγει µε ορισμένους από τους άνδρες του σε ένα από τα σπίτια της οικογένειας του στη περιοχή της Καρυάς , όταν αντελήφθη τους Τουρκοαιγύπτιους , οργάνωσε την άμυνα στους λόφους κοντά στο Βόλιµνο, όπου ακολούθησε σφοδρή σύγκρουση. Ο αγώνας όμως ήταν άνισος και σκοτώθηκαν όλοι οι αμυνόμενοι .
Η άνιση όμως σύγκρουση στο Βόλιμνο, ήταν καθοριστική για την έκβαση της μετέπειτα μάχης, στα στενά του Αγίου Στρατηγίου της Μεγάλη Αναστάσοβας , αφού ένας εκ των ανδρών κατάφερε να διαφύγει και να ειδοποιήσει το Στρατηγό Γιάννη Στρούμπο στην Τσερνίτσα .
Ο Στρούμπος με τη σειρά του, κάλεσε σε σύσκεψη στου Λαγού το Χάνι τους Χιλίαρχους Θ. Μασουρίδη και Γ. Βασιλάκη καθώς και τους Υποχιλίαρχους Γιαννάκη Παπαδέα και Αναγνώστη Αλεξανδρόπουλο. Στη σύσκεψη, αφού εκτίμησαν την κατάσταση αποφάσισαν να φυγαδεύσουν τους αμάχους από τη Μεγάλη Αναστάσοβα σε αυτό εδώ το Μοναστήρι και να οργανώσουν την άμυνα τους στα στενά του Αγίου Στρατηγίου .
Στα στενά του Αγίου Στρατηγίου, ακολούθησε σφοδρή σύγκρουση και οι Τουρκοαιγύπτιοι αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν με σημαντικές απώλειες .
Την ίδια τύχη είχαν και άλλα τρία μικρότερα αποσπάσματα τα οποία κινήθηκαν προς Σίτσοβα , Κουτσαβά Λαδά και Κουτσαβά Καρβέλη, στις θέσεις Τουρκολάγκαδο , Μαγκουβάς ή Γουλάς και Τίκλα ή Παλιόκαστρο αντίστοιχα .
Κατά τη διάρκεια των αψιμαχιών στα Πισινά Χωριά και ενώ ο Θ. Κολοκοτρώνης φυλάει τα περάσματα από το Μακρυπλάγι και τους Χράνους, ο Ιμπραήμ αιφνιδιάζει πλήρως τους επαναστατημένους Έλληνες . Ακολουθεί τη διάβαση από τη Σωρόκα και τα στενά της Πολιανής .
Οι Πισινοχωρίτες αφού έχουν απωθήσει τους αραπάδες από τα χωριά τους, σπεύδουν να βοηθήσουν τις δυνάμεις του Κολοκοτρώνη στη Δραμπάλα.
Η άμυνα όμως καταρρέει και οι Τουρκοαιγύπτιοι βαδίζουν ανενόχλητοι καταλαμβάνοντας την Τριπολιτσά στις 10 Ιουνίου .
Με κέντρο πλέον την Τριπολιτσά, επιχειρούν επιθέσεις όπου και όποτε θέλουν και διαλύουν κυριολεκτικά την Ελληνική άμυνα.
Ο Ιμπραήμ μετά την άλωση του Μεσολογγίου στις 11 Απριλίου 1826 , επιστρέφει στην Πελοπόννησο, επιχειρώντας να καθυποτάξει τις επαρχίες που αποτελούσαν τις βασικές εστίες αντίστασης και κυρίως την Καρύταινα και τη Μάνη .
Στις 9 Μαΐου 1826, με 8000 περίπου άνδρες εισέρχεται σχεδόν ανενόχλητος στην Τριπολιτσά .
Στις 12 Μαΐου, στέλνει τη Φάλαγγα της εμπροσθοφυλακής, προκειμένου να κάνει αναγνώριση της κατάστασης που επικρατούσε στις δύσκολες διαβάσεις για τη Μεσσηνία.
Στα Δερβένια του Λεονταρίου όμως βρήκε μεγάλη αντίσταση από τις Δυνάμεις του Νικηταρά και αναγκάζεται να επιστρέψει .
Στις 15 Μαΐου εξορμάει με όλο του το στράτευμα και απλώνεται στον κάμπο ανάμεσα στην Καρύταινα και το Λεοντάρι .
Οι Έλληνες και κυρίως οι άμαχοι της περιοχής της Καρύταινας και των Σαμπάζικων, έντρομοι διασκορπίστηκαν στα γύρω βουνά και πήραν το δρόμο που οδηγούσε στα Πισινά Χωριά για να σωθούν .
Ο Ιμπραήμ αφού ολοκλήρωσε την καταστροφή στον κάμπο της Καρύταινας και αξιολόγησε την όλη κατάσταση , ξεκίνησε οργανωμένα για τη Μεσσηνία , χωρίζοντας το στράτευμα του σε δύο Σώματα .
Το πρώτο Σώμα με αιχμαλώτους , λάφυρα και το ορεινό πυροβολικό ακολούθησε το δρόμο που περνάει από τα Δερβένια του Λεονταρίου , Άγιο Φλώρο και κατέληξε στο Νησί , με μικρές απώλειες από τον κλεφτοπόλεμο που του έκαναν οι Έλληνες .
Το Δεύτερο Σώμα ακολουθεί το ρέμα του Ξερίλα και περνώντας από το Λεοντάρι, την Ποταμιά και την Καμάρα φθάνει στους Γιανναίους .
Στους Γιανναίους , οι Τουρκοαιγύπτιοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες Φάλαγγες. Η πρώτη Φάλαγγα κατευθύνθηκε προς τον Άκοβο , Πολιανή, ενώ η δεύτερη προς Δυρράχι , Μεγάλη Αναστάσοβα , με σκοπό , να φθάσουν στο Νησί με τις λιγότερες απώλειες .
Η Φύλαξη των διαβάσεων από το Δυρράχι προς το Μυστρά και τα Πισινά Χωριά είχε ανατεθεί στον Π. Γιατράκο .
Ο Γιατράκος όπως και ο Γενικός Αρχηγός, πιστεύοντας ότι οι Τουρκοαιγύπτιοι θα κινηθούν προς το Μυστρά, άφησε στο Δυρράχι τους Δυρραχίτες , τους Πισινοχωρίτες και Πανωριζίτες, να φυλάνε την περιοχή . Ο ίδιος με τους Μυστριώτες οχυρώθηκε στα στενά της Λαγκάδας πιο πάνω από την Τρύπη .
Τα πράγματα όμως δεν εξελίχτηκαν, έτσι όπως εκτιμήθηκαν από Ελληνικής Πλευράς.
Η Τουρκοαιγυπτιακή Φάλαγγα δεν κινήθηκε προς την Λακεδαίμονα , αλλά προς την Μεσσηνία μέσω Μεγάλης Αναστάσοβας . Οι Πισινοχωρίτες και οι υπόλοιποι Έλληνες , προσπάθησαν στη Θέση Μάνεση , να ανακόψουν την πορεία των Τουρκοαιγυπτίων, αλλά δεν τα κατάφεραν .
Ο Υποχιλίαρχος Αναγνώστης Αλεξανδρόπουλος όταν διαπιστώνει ότι η μάχη είναι χαμένη , αναχωρεί αθόρυβα μαζί με τους άντρες του και το Γιαννάκη Παπαδέα για τη Μεγάλη Αναστάσοβα . Την υποχώρηση τους καλύπτουν οι υπόλοιποι αμυνόμενοι.
Ο έμπειρος Αλεξανδρόπουλος όταν φτάνει στη Μεγάλη Αναστάσοβα, φροντίζει όπως και το 1825 για τη μεταφορά των αμάχων σε αυτό εδώ το Μοναστήρι .
Παράλληλα τοποθετεί τους άνδρες του αριστερά και δεξιά της στενής λεκάνης που είναι χτισμένο το χωριό .
Μέσα στο χωριό αφήνει λίγα άτομα μεγαλύτερης κυρίως ηλικίας για να υπερασπιστούν τα σπίτια τους .
Οι Τουρκοαιγύπτιοι , μόλις μπαίνουν στο χωριό και πέφτουν οι πρώτες τουφεκιές , αρχίζουν να βάζουν φωτιές για να υποχρεώσουν τους αμυνόμενους να παραδοθούν .
Τότε όμως δέχονται καταιγισμό πυροβολισμών από τις γύρω πλαγιές .
Επειδή η προσπάθεια τους να διαλύσουν τις περιφερειακές δυνάμεις των αμυνομένων δεν απέδωσε , τράπηκαν σε φυγή , φοβούμενοι μήπως καταφθάσει ο Νικηταράς και εγκλωβιστεί ολόκληρη η Φάλαγγα .
Έτσι, ο Αναγνώστης Αλεξανδρόπουλος, στάθηκε ο οργανωτής και κύριος αυτουργός αυτής της νίκης στις 21 Μαΐου, που έσωσε τη Μεγάλη Αναστάσοβα και ελευθερώθηκαν δύο Ελληνοπούλες που έσερναν αιχμάλωτες μαζί τους οι αραπάδες . Η μία ήταν κόρη Πετμεζά και η άλλη από την Καρύταινα , η μετέπειτα σύζυγος του Παναγιώτη Βεργινάδη , του Ντουραμάνη .
Οι Τουρκοαραπάδες το μόνο που κατάφεραν στη σύγκρουση αυτή, ήταν να κάψουν τον Ενοριακό Ιερό Ναό της Αγίας Αικατερίνης και λίγα σπίτια , εγκαταλείποντας στο πεδίο της μάχης μεγάλο αριθμό νεκρών και όπλων.
Μετά τη μάχη της Μεγάλης Αναστάσοβας οι Πισινοχωρίτες εξακολουθούν να ενισχύουν τα διάφορα σώματα που αγωνίζονται σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα .
Τους βρίσκουμε να παίρνουν μέρος στις παρακάτω μάχες :
Βέργας του Αλμυρού .
Κρεμαστής , Βασαρά και Πολιτζάραβο Λακεδαίμονος .
Μεχμέτ Αγά, Κορινθίας .
Δόμβρενα και Αράχωβα Βοιωτίας.
Καθώς και στο Ναβαρίνο Μεσσηνίας.
Μετά την Καταστροφή του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο Ναβαρίνο, οι Πισινοχωρίτες αναθαρρεύουν. Αισθάνονται ότι το τέλος του αγώνα βρίσκεται κοντά και αρχίζουν σταδιακά να επιστρέφουν στα χωριά τους .
Οι τελευταίοι επιστρέφουν μετά την τελευταία μάχη που πραγματοποιήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας .
Κυρίες και Κύριοι .
Οι σημερινοί Έλληνες δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι οφείλουμε την Ελευθερία, την Εθνική μας υπόσταση και υπερηφάνεια, την πρόοδο και την ευημερία μας στους αγώνες και τις θυσίες όλων των αγωνιστών του 1821 επώνυμων και ανώνυμων .
Πριν το κλείσιμο της σημερινής μου ομιλίας , επιτρέψτε μου ένα μικρό αριθμητικό προσκλητήριο των μέχρι σήμερα επώνυμων Πισινοχωριτών ως ελάχιστο φόρο τιμής .
Προσωρινή Δύναμη Πισινοχωριτών Αγωνιστών 1821-1829
1. Αδιευκρίνιστης καταγωγής και κατοικίας . 49
2. Κουτσαβά Καρβέλη . 203
3. Κουτσαβά Λαδά 217
4. Μεγάλη Αναστάσοβα . 255
5. Μικρή Αναστάσοβα . 118
6. Σίτσοβα . 410
7.Τσερνίτσα . 205
Συνολική Δύναμη : 1457
Αθάνατοι !!!
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας και Χρόνια Πολλά ! ! !
Πηγές:
Περίληψη από το σχέδιο του υπό συγγραφή βιβλίου
Πισινοχωρίτες Αγωνιστές (1821-1829)
Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε. α. Ηλία Αθ. Λαζάρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου