Ο στρατηγός Μαιζών
Το 1828 υπήρξε ορόσημο για την πόλη της Πάτρας, ήταν το έτος της απελευθέρωσης της. Παράλληλα όμως ήταν και η απαρχή μιας νέας αναδημιουργίας, αφού οι πολεμικές επιχειρήσεις, δεν άφησαν παρά μόνο τέσσερις χριστιανικές οικίες να ατενίζουν, σε συνδυασμό με το παρελθόν, το μέλλον της πόλεως, όπως μας λέει ο ιστορικός της Πάτρας Κ. Ν. Τριανταφύλλου
Στις 7 Οκτωβρίου του 1828 και ενώ τα γαλλικά στρατεύματα κινούντο να το καταλάβουν, το φρούριο της Πάτρας άνοιγε τις πύλες του και παραδινόταν από τους Τούρκους, στους Γάλλους του στρατηγού Μαιζών. Η Πάτρα ήταν ένας απέραντος σωρός από ερείπια. Είχε ολότελα καταστραφεί τίποτα δεν θύμιζε το αξιομνημόνευτο παρελθόν της. Συγκλονιστική και συγχρόνως πολύτιμη είναι η μαρτυρία του Μανζάρ:
«Διευθύναμε τα βήματά μας προς το κάστρο. Ο μακρύς και στενός δρόμος που οδηγούσε σ΄αυτόν ήταν πλημμυρισμένος από Τούρκους που κατέβαιναν με τις γυναίκες τους. Αυτές έδειχναν τόση χαρά που μπορούσαν να ακολουθήσουν, όση αδιαφορία και περιφρόνηση έδειχναν σ΄εμάς που ερχόμαστε να φέρουμε την ελευθερία και την ειρήνη
Το κάστρο απέχει δέκα λεπτά από την ακρογιαλιά. Είναι καλά οχυρωμένο, τριγυρισμένο με τείχη φαρδιά και γερά. Εμπρός από τα τείχη και σχεδόν τριγύρω από το κάστρο βρίσκεται ένας μεγάλος αριθμός πραγματικών καλυβιών. Σχηματίζουν ένα δρόμο αξιοπρόσεχτο για τη βρωμιά του και την δυσωδία του. Αυτά τα καλύβια είχαν χτιστεί πάνω από μια τάφρο που είχε ανοιχτεί στα ριζά των τειχών του κάστρου και είχε γεμίσει με κοπριά Το πάτωμα καμωμένο από σανίδια και κλαδιά ήταν σκεπασμένο με όμορφα χαλιά πάνω στα οποία οι Τούρκοι ξάπλωναν τεμπέλικα, απασχολημένοι άλλοι να καπνίζουν τις πίπες τους κι άλλοι να κόβουν και να πουλάνε καπνό. Άλλοι πάλι έφτιαχναν παπούτσια και πέδιλα, άλλοι καφέ, άλλοι έπαιζαν κιθάρα. Σχεδόν όλοι ψειρίζονταν, γιατί οι ψείρες αφθονούσαν στις βρώμικες και θλιβερές κατοικίες τους.
Στο τέρμα του μακρινού και βρώμικου δρόμου, είναι η κυρία είσοδος του κάστρου. Βλέπει κανείς ένα δέντρο αξιοπρόσεχτο για το πάχος του και την ηλικία του. Είναι ένας όμορφος πλάτανος που σκιάζει μια πηγή που τροφοδοτείται από τα νερά των υδραγωγείων. Είναι σχεδόν ο μόνος δρόμος που γλίτωσε από τη βαρβαρότητα των Τούρκων και των Αιγυπτίων που κατέστρεψαν κάθε τι που το χέρι ανθρώπου μπορεί να καταστρέψει. Ξερίζωσαν από το έδαφος των Πατρών τη ρωμαλέα εκείνη βλάστηση με την οποία μια μακρόχρονη γονιμότητα, κι αυτήν την περίφημη παραθαλάσσια θέση, που θα του αποδώσουν πολύ περισσότερα από αυτά που είχε χάσει. Θα ξαναγυρίσει σύντομα, αν κρίνουμε από την καταπληκτική ανάπτυξη που πήρε από τότε που ήρθαν οι Γάλλοι, εκείνο που ήταν άλλοτε, το πιο πλούσιο λιμάνι της Πελοποννήσου»
Η περιγραφή του Μανζάρ, επιβεβαιώνει την ανυπαρξία της πόλης τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης. Η πραγματικότητα αυτή είναι εντελώς αντίθετη με την εικόνα της πόλης τις τελευταίες δεκαετίες πριν την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Ήταν μια πόλη νεκρή, όπως πολύ εύστοχα γράφει ο ιστορικός Βασίλης Λάζαρης. Όμως είναι εντυπωσιακό, πως λίγοι μήνες στάθηκαν αρκετοί, για να ξαναγεννηθεί και να ξαναρχίσει την ιστορική της πορεία μέσα στο χρόνο.
Το ξαναζωντάνεμά της ήταν εξ ολοκλήρου αποτέλεσμα της καθοριστικής παρέμβασης και του αναγεννησιακού προγράμματος, που εφάρμοσε και για την Πάτρα, ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ιωάννης Καποδίστριας.
Στο κάστρο του Μοριά, οι μοναδικοί 28 νεκροί
«Οι στρατιώτες με αρχηγό τον Σνάιδερ, που αποβιβάστηκαν στην παραλία της Αχαΐας για να καταδιώξουν τους Τούρκους από τα φρούρια της Πάτρας και του Ρίου, βρήκαν αρχικά αντίσταση. Αλλά, αφού πλησίασαν σε απόσταση κανονιοβολισμού, υπέγραψαν στις 7 Οκτώβρη ο φρούραρχός τους, Χατζή Αβδούλ και οι υπόλοιποι την παράδοσή των δυο αυτών φρουρίων. Την ημέρα όμως, της παράδοσής τους, οι Τούρκοι από το φρούριο του Ρίου, απέρριψαν τη συνθήκη, παρά την αντίθετη γνώμη του φρουράρχου, και άρχισαν από την αρχή, πρώτοι, πόλεμο.
Ωστόσο, έπειτα από μερικές ημέρες επιθέσεων από ξηρά και θάλασσα, αφού κατέφθασαν και άλλα στρατεύματα κάτω από τις διαταγές του Χέυδεν, αλλά και πλοία καθώς και ο ίδιος ο αρχιστράτηγος Μαιζών, επειδή φοβήθηκαν την έφοδο που ετοιμαζόταν, παραδόθηκαν στις 18 του μήνα. Συνολικά 28 Γάλλοι σκοτώθηκαν και πληγώθηκαν κατά την πολιορκία αυτή. Όσοι ήταν στα φρούρια (Πάτρα και Ρίο), που κυριεύτηκαν, 2.800 άνδρες συνολικά, στάλθηκαν με ασφάλεια στην πατρίδα τους. Υψώθηκαν σε όλα τα φρούρια οι τρείς συμμαχικές σημαίες. Έτσι αποχώρησαν όλοι οι Τούρκοι από την Πελοπόννησο.» (Σπυρίδων Τρικούπης, μέρος Δ, σελ. 30)
Όταν στις 7 Οκτωβρίου, παραδόθηκε το κάστρο της Πάτρας, όπως νωρίτερα και του Ναβαρίνου, οΜανζάρ, «είχε μεγάλη επιθυμία να επισκεφθεί τη νέα Πάτρα τόσο ανθηρή άλλοτε, που η προνομιούχος θέση της, ο πλούτος κι η ευφορία του απέραντου κάμπου της, η έκταση του εμπορίου της, την έκαναν άλλοτε να θεωρείται το πρώτο λιμάνι της Ανατολής»
Νίκος Τζανάκος
Μανζάρ Ζαν , Αναμνήσεις από το Μοριά, Μτφ. Γ.Τσουκαλά, εκδόσεις Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1957
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου