H Επιχειρηματικότητα Από Την Προεπαναστατική Στη Σύγχρονη Ελλάδα: Αναζητώντας Ένα Σύγχρονο Μοντέλο Ανάπτυξης

 Δευτέρα, 29 Ιουνίου 2020

Την αναγκαιότητα να διδαχθούμε από την επιχειρηματικότητα και τις οργανωτικές ικανότητες που επέδειξαν οι πρόγονοί μας στην προεπαναστατική Ελλάδα, υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στην «Ε» ο Δημήτρης Μανιατάκης, Πρόεδρος του Μανιατακείου Ιδρύματος. Υποστηρίζει ότι «η εντυπωσιακή επιχειρηματικότητα των προγόνων μας ήταν τέτοια, που μπόρεσε να μετασχηματισθεί σε μία σημαντική κινητήρια δύναμη της Επανάστασης».

Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερωτήσεις που του θέσαμε ο κ. Δ. Μανιατάκης αναφέρει τα ακόλουθα:

-     Ποιοι είναι οι στόχοι του Μανιατακείου Ιδρύματος για τη συμμετοχή του στους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821;

Πρώτος στόχος του ιδρύματος είναι να αναδείξουμε και να τιμήσουμε την ελληνική επιχειρηματικότητα και τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε στην Επανάσταση και στη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Οι επιχειρηματίες, έμποροι και εφοπλιστές της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, αναδείχθηκαν σε μια σημαντική κινητήρια δύναμη για την οργάνωση, υποστήριξη και στελέχωση της Επανάστασης.

Για τη σημερινή εποχή ο δεύτερος στόχος μας είναι να κατανοήσουμε ότι επείγει να στηρίξουμε πολύπλευρα την επιχειρηματικότητα. Χρειάζεται να αποκτήσουμε μεγάλες και κυρίως καινοτόμες και διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, διδασκόμενοι από τις καινοτομίες, την τόλμη και τον πατριωτισμό των προγόνων μας.

-     Μα μπορεί να συγκριθεί η σημερινή εποχή με αυτήν που είχε διαμορφωθεί πριν από 200 χρόνια;

Κάθε χρονική περίοδος έχει τα δικά της ιδιαίτερα πολιτικά, οικονομικά, τεχνολογικά και λοιπά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, σήμερα αντιμετωπίζουμε αφενός τους κινδύνους της παγκοσμιοποίησης, αφετέρου τους κινδύνους από την αναβίωση του «επιθετικού νεο-Οθωμανισμού». Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη είσοδο λαθρομεταναστών και προσφύγων, αποτελεί φλέγον ζήτημα που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια η χώρα, το οποίο επηρεάζει ποικιλοτρόπως την ελληνική πραγματικότητα, καθώς έχει κρίσιμες οικονομικές, πολιτισμικές και κοινωνικές συνέπειες.

-     Από πού προκύπτει ότι η επιχειρηματικότητα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα έγινε ισχυρός μοχλός ανάπτυξης, αλλά και ενδυνάμωσης της Επανάστασης;

Πρώτον, οι Έλληνες αξιοποίησαν τις «ευκαιρίες» που παρουσιάσθηκαν από τις Συνθήκες του Κάρλοβιτς (1699), του Πασάροβιτς (1717) και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). Ανέπτυξαν σημαντικά εμπορικά δίκτυα εισαγωγών και εξαγωγών και δημιούργησαν έναν ιδιαίτερα ισχυρό εμπορικό στόλο. Πολλοί Έλληνες μετανάστευσαν στην Αυστρία, την Ιταλία, τη Νότια Ρωσία κλπ., όπου απέκτησαν σημαντικές περιουσίες από εμποροναυτιλιακές δραστηριότητες.

Δεύτερον, οι Έλληνες έμποροι, εφοπλιστές, ναυπηγοί αξιοποίησαν τις γνώσεις και ικανότητές τους για να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τις μεγάλες χριστιανικές δυνάμεις της εποχής.

Τρίτον, πολλοί επιχειρηματίες οργανώθηκαν στη Φιλική Εταιρεία και υποστήριξαν με προσωπικές θυσίες και αίμα την Επανάσταση. Συνεπώς, η εντυπωσιακή επιχειρηματικότητα των προγόνων μας μπόρεσε να μετασχηματισθεί σε μία σημαντική κινητήρια δύναμη της Επανάστασης!

-     Πώς θα χαρακτηρίζατε τη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας στην προεπαναστατική περίοδο;

Το «οικονομικό μοντέλο» της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας χαρακτηρίστηκε από έναν «δυϊσμό»: Από τη μια πλευρά έχουμε μια έντονα καθυστερημένη αγροτική χώρα με ένα τεράστιο ποσοστό του πληθυσμού να ζει σε άθλιες συνθήκες και χωρίς ιδιόκτητες εκτάσεις γης. Από την άλλη έχουμε έντονη ανάπτυξη του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών και του διεθνούς εμπορίου που δημιουργεί μεγάλη ευημερία, κυρίως σε νησιά και σε παράκτιες περιοχές της Ελλάδας. Παράλληλα, σε εκτός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας χώρες ο παροικιακός Ελληνισμός αναπτύσσεται αυτόνομα, δημιουργώντας σημαντικούς οικονομικούς πόρους, μέρος των οποίων επενδύεται στη ναυτιλία ή επιστρέφει στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα για τη συντήρηση εκκλησιών, ανάπτυξη σχολείων, υποβοήθηση οικογενειών κλπ.

-     Ποια είναι σχέδια του Μανιατακείου Ιδρύματος στο πλαίσιο των στόχων που αναφέρατε;

Προωθούμε συνεργασίες με διακεκριμένους επιστήμονες, μεγάλα ιδρύματα, επιχειρηματικούς ομίλους, φορείς που αναγνωρίζουν και προωθούν την ιστορική διαδρομή της Ελλάδας, για να πραγματοποιήσουμε μια σειρά από δράσεις με θέματα που αφορούν στην επιχειρηματικότητα. Ήδη ξεκινήσαμε με ομιλίες για την επιχειρηματικότητα κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα και τώρα επιδιώκουμε τη μεγαλύτερη εξειδίκευση της θεματολογίας. Από αυτή την «αφετηρία» συνεχίζουμε για να δώσουμε ώθηση σε έρευνες για ένα σύγχρονο μοντέλο ανάπτυξης που θα πρέπει να υιοθετήσει η Ελλάδα για τις επόμενες δεκαετίες.

Αυτή θέλουμε να είναι η τελική συνεισφορά μας προς τις επόμενες γενιές Ελλήνων με την κατάλληλη κινητοποίηση επιχειρηματικών δυνάμεων, επιστημόνων, ερευνητών, έτσι ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει εκείνο το μοντέλο ανάπτυξης που θα ενισχύσει αποτελεσματικά την αμυντική θωράκισή της και κυρίως μια βιώσιμη ανάπτυξη, το οποίο θα είναι αποτέλεσμα της διεθνούς ανταγωνιστικής ελληνικής οικονομίας.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθερία την 7η Μαρτίου 2020 https://eleftheriaonline.gr/local/politismos/synentefkseis-parousiaseis/item/208650-h-epixeirimatikotita-apo-tin-proepanastatiki-sti-sygxroni-ellada-anazitontas-ena-sygxrono-montelo-anaptyksis