Στις
16 Μαρτίου του 2014 ήμουν προσκεκλημένος, στο πεδίο του Άρεως με τις
προτομές, στην οδό των ηρώων του 1821, στην Αθήνα, για να τους τιμήσουμε .
Στους ομιλητές ήταν και μια εκπρόσωπος των πολιτιστικών συλλόγων Θράκης
και στην σύντομη εισηγησή της με πόνο ψυχής , αναφέρθηκε στους ήρωες
του 1821 της Θράκης, οι οποίοι δεν αναφέρονται στα σχολικά εγχειρίδια.
Με
αφορμή αυτό το συμβάν, και το γεγονός ότι σε λίγες ημέρες γιορτάζουμε
τη διπλή γιορτή, θεώρησα υποχρέωση να τιμηθούν σε μιά ανάρτηση οι
βαλυραίοι αγωνιστές-αριστούχοι, του 1821 και σε μια άλλη ξεχωριστή
ανάρτηση, οι αγωνιστές -αριστούχοι, των χωριών του τέως δήμου Ιθώμης.
Η Βαλύρα στον αγώνα του 1821
Η Βαλύρα με την ενεργή συμμετοχή της στο μεγάλο ξεσηκωμό του 1821 δίνει γενναίο παρόν για την υπόθεση της πολυπόθητης λευτεριάς.
Φέρνοντας στη δημοσιότητα για πρώτη φορά τα άγνωστα αυτά ντοκουμέντα, από το ΓΑΚ Υπουργείο Πολέμου (30 Αυγούστου 1825) ρίχνει φως σε μια άγνωστη για πολλούς σελίδα της Βαλυραίϊκης ιστορίας.
Οι Βαλυραίοι, ανήκαν στο σώμα των οπλαρχηγών Παναγιώτη Κεφάλα*
από το Δυρράχι της Μεγαλόπολης και του Αναστασόπουλου Αλέξη από το Ζευγολατιό Μεσσηνίας. Έλαβαν μέρος στην πολιορκία και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, στις μάχες του Βαλτετσίου των Δερβενακίων και της Κορίνθου. Συμμετείχαν επίσης το 1824 στις αμυντικές προσπάθειες στα παράλια της Μεσσηνίας για απόκρουση πιθανής επιδρομής των Αράβων οι οποίοι βοηθούσαν τότε την καταρρέουσα Τουρκική Αυτοκρατορία στη μάχη στο Μανιάκι, στις 20-5-1825 και στη μάχη ΒΕΡΓΑΣ-ΑΛΜΥΡΟΥ στις 22-24 2826.
Βιογραφικό σημείωμα των Βαλυραίων αγωνιστών του ΄21.
1. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΤΕΡΟΥΛΙΩΤΗΣ επώνυμο του το οποίο διατηρείται και σήμερα στη Βαλύρα σε έξι οικογένειες.
Ήταν πρόκριτος στο Τζεφερεμίνι και είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, αμέσως με την έκρηξη της επανάστασης μπαίνει στη πρώτη γραμμή σαν αρχηγός σώματος στη Πολιορκία της Τριπολιτσιάς μέχρι την απελευθέρωσή της. Πολέμησε επίσης στα Δερβενάκια, Άργος Κόρινθος και στα διάφορα κάστρα της Μεσσηνίας κ.α.
Το 1823 συνυπογράφει σαν πρόκριτος και εκλέτωρας, αναφορά προς το Υπουργείο Εσωτερικών κατά του «μη νομίμως εκλεγέντος» βουλευτή Νησιού (Μεσσήνης) και τάχθηκε υπέρ της εκλογής του Γ. Δαρειώτη (ΓΑΚ) Το. Εσωτ. 23-7-1823 φάκελος 19) Από το παρακάτω έγγραφο φαίνεται ότι βοήθησε και οικονομικά τον αγώνα.
Κατά μήνα Αύγουστον 1822 εμέτρησεν εις το Κοινόν Ταμείον της Πελοποννήσου ο κύριος Πανάγος Καρτερουλιώτης εκ Νησί, γρόσια εξακόσια δύο, παράδες 30, αριθ. 60230 δια χειρός Ιωάννη Μαυρομιχάλη και Π. Ζάρκου, ως σταλείσα παρ΄ αυτών εις το Ταμείον καταγραφή, εν υποσχέσει ν΄ αποδοθώσιν αυτώ εκ μέρους της Πατρίδος, μετά την αποκατάστασιν του ελληνικού έθνους.
Τριπολιτσιά τη 29 Ιανουαρίου 1823.
Ο Κορίνθου Κύριλλος αντιπρόεδρος Ασημάκης Φωτήλας.
Παπαγιαννόπουλος, Δημ. Καραμάνος, Ιωαν. Γ. Οικονομίδης, Σπύρος Φραγκίσκος.
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (σημ. Βαλύρα). Πιθανότατα η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν το Καρτερώλι από το οποίο πιθανό προέρχεται και το
Ίσον απαράλλακτον του προτότυπου
Εν Νησίω την 17 Μαρτίου 1847
Ο Δήμαρχος Παμίσου
(Τ.Σ.) Παν. Δαρειώτης
Ο Παν. Καρτερουλιώτης κατατάχθηκε στην τάξη των αξιωματικών της φάλαγγας (ΑΑΕΒ, Μητρ. Αξιωμ. αυξ. αριθ. 2842). Έπεσε πολεμώντας κατά των Αράβων επιδρομέων
2. ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα) και ήταν υπαξιωματικός Β΄ επικεφαλής ομάδας Βαλυραίων. Τούτο το διαβεβαιώνουν στα 1865 οι αξιωματικοί του αγώνα Κων. Μπούρας δημαστυνόμος της Ανδανείας που η προτομή του υπάρχει στην πλατεία της Πολίχνης, δίπλα στο δημοτικό σχολείο και Αντ. Κων. Μπούρας. Η ομάδα αυτή του Μαυροειδή πήρε μέρος στις μάχες Καρύταινας Βαλτετσίου Τριπολιτσιάς (Πολιορκία απελευθέρωση) Κορίνθου, Δερβενακίων, Τρικόρφων, καθώς και στις μάχες κατά των Αράβων. Στη διάρκεια του αγώνα προήχθηκε σε πεντηκόνταρχο και μετά την απελευθέρωση του αναγνωρίσθηκε ο βαθμός του υπαξιωματικού Β΄ ύστερα από πολλές διαμαρτυρίες του.[ΓΑΚ Βλαχ. Φακ.220.].
3. ΜΠΟΒΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα). Σ΄ όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν στρατευμένος στις τάξεις των αγωνιστών το έτος 1842 υπηρετούσε σαν ειδικός δημαρχιακός πάρεδρος της Βαλύρας στο Δήμο Οιχαλίας. Επειδή όμως ήτανε αγράμματος υπόγραφε αντί γι΄ αυτόν άλλος (Γενικά αρχεία Κράτους, φακελ. Μοναστηριακών Σεπτεμβ. 1842). Ο καρυοφιλιάς του Παν. Μπόβη έχει 18 χαρακιές που σημαίνει ότι σκότωσε 18 Τούρκους. Διατηρείται σε κακή κατάσταση γιατί στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το 40-44 ήταν χωμένη στα φουσκιά γιατί οι Γερμανοί μάζευαν τα όπλα. Την έχει ο τρισέγγονός του Κώστας Μπόβης που ο παππούς του ήταν πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας. Ο Παναγιώτης Μπόβης θείος του Κώστα έχει γιο του συμμαθητή μου Δημήτρη ο οποίος εργάζεται στον ΟΤΕ είναι παντρεμένος ,έχει δύο παιδιά και είναι συνταξιούχος.
4. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Γεννήθηκε στο Λέζι (Λάμπαινα) είναι πρόγονος της γνωστής οικογένειας Παπαγεωργίου που υπάρχει και στη Βαλύρα (παππούς της μάννας μου).
Ο Θ. Παπαγεωργίου ύστερα από ένορκη βεβαίωση του οπλαρχηγού Εμ. Δαρειώτη πολέμησε επικεφαλής Λαμπεναίων και υπό τον Μητροπέτροβα στην Καρύταινα Βαλτέτσι, Τρίπολι, Άργος, Δερβενάκια, Τρίκορφα, Δραμπάλα. Την εξαίρετη δράση του στον αγώνα του 1821 υπογράφουν οι συγχωριανοί και συμπολεμιστές του. Παν. Καλογερόπουλος, Παν. Κοσμάς, Αναγ. Σταματόπουλος, Γιαν. Θεοφιλόπουλος, Ιωαν. Πουλημενάκος, Χρ. Αργυρόπουλος, Παν. Σταθόπουλος, Ιωαν. Χρονόπουλος.
Στην τελευταία του αίτηση στις 5 Ιούνη 1865 ο Θ. Παπαγεωργίου έγραψε ότι είχε απομείνει «ο πλέον αδικημένος οικογενειάρχης αγωνιστής και τόνιζε ... «Βλέπω σήμερον πολλούς άλλους αγωνιστάς τους οποίους είχα υπό την αδηγίαν μου και λαμβάνουν συντάξεις και βαθμούς, ενώ εγώ έμεινα ο πλέον αδικημένος ... Η μάννα μου είναι το γένος Παπαγεωργίου.
5. ΞΥΔΟΠΟΥΛΟΣ (και Ξύδης) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Από την Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Καταταγείς στο σώμα του οπλαρχηγού της Επαρ. Εμπλακίων Παν. Κεφάλα επολέμησε στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια. Στα 1825 αναφέρεται και πάλιν υπηρετών στο σώμα του Παν. Κεφάλα (ΓΑΚ, Υπ. Πολ., 30 Αυγ. 1825, κα «Μεσσηνιακά 1868», σελ. 420).
• Ο Γιώργης Ξυδόπουλος είχε παιδιά:
-Τον Αλέξη (που είχε αδελφή τη γιαγιά του Γιωργη Μπαρακάρη ) που απόχτησε το γιό Παναγιώτη και αυτός με τη σειρά του απόχτησε τα παιδιά Γιώργη και Γλυκερία. Ο Γιώργης απόχτησε την Κατερίνη που παντρεύτηκε το Γιώργο Τσιλίκα και έχουν μια κόρη.
-Τον Αντρέα που είχε παιδιά τη Σταθούλα που παντρεύτηκε ο Πουλόγιαννης τη Βγενικούλα που παντρευτηκε ο Ηλίας Μακρής και το Γιώργη (αναγνώστη) ο οποίος απόχτησε τα παιδιά Γιάννη ,Αντρέα και Ντίνα που παντρεύτηκε το γιάννη Φειδά και απόχτησαν τα παιδιά Κώστα και Ελένη.
Το Νικόλαο που είχε τα παιδιά Θανάση, Ελένη και Δημήτρη Παπαξύδη ο οποίος απόχτησε το γιο Νίκο ο οποίος έχει 3 κόρες.
-Τον Δημήτρη που έφυγε οικογενειακά στη Μάνη ,επειδή σκότωσε έναν τούρκο και αλλαξε το οναμά του σε Ξυδέας.
Ο πολεμιστής Γιώργης Ξυδόπουλος είχε αδελφό τον επισης πολεμιστη του 1821 Παναγιώτη.
6. ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Από τη Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Επολέμησε υπό την αρχηγία του Παπαφλέσσα στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια, Κόρινθο, Άργος, Ναύπλιο ως πεντηκόνταρχος. Αίτηση για τις υπηρεσίες του πατέρα της υπέβαλε η κόρη του Μαρία Σαραντοπούλου μαζί με ένορκο βεβαίωση των Ι. Καρακίτσου και Μήτρου Κοράτση από την Ανθούσα (Ζέζα). Παρά ταύτα ουδεμίας ηθικής ή υλικής αμοιβής έτυχε.
7. ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΥΔΗ
Μετά την απόφασιη της κήρύξης της Επανάστάσης, κανείς Έλληνας δεν έμεινε αδιάφορος. Ανδρες και γυναίκες παιδιά και γέροι εξεσηκώθηκαν και ο καθένας με τον τρόπο του, πολεμούσε με ανθρωποθυσία, το βάρβαρο καταχτητή. Ενθαρυθέντες δε και οι υπερασπιστές του Τζεφερεμινίου ανέλαβαν ανεργόν δράση εναντίον ολοκλήρου της Τουρκικής φρουράς.
Ημέρα και νύχτα παρενοχλούσαν τους Τούρκους και ουδέποτε διέκοψαν τις εφόδους τους. Σκοπός τους ήταν ή διά παντός τρόπου εξόντωση των Τούρκων και η κατάληψη του χωριού (οχυρόν Μπιζάνι) γιατί θα εξησφαλίζετο ή παρατέρα αναδιοργάνωση των δυνάμεων και των γύρω χωριών, αλλά και το συνεχές κυνήγημα των Τούρκων.
Ο Αγώνας ήτο άνισος από απόψεως δυνάμεων ,μέσων και εφοδίων λόγω όμως της σοβαρότητος έσπευσαν και απο άλλα μέρη, ήτοι απο Μεγαλόπολη – Άνω Κούρταγα – Σούλι, Δερβένι της Αρκαδίας αλλά και εκ Μεσσηνιακής Μάνης, άνθρωποι γενναίοι γνήσιοι Έλληνες θαρραλέοι και εξαίρετοι πολεμιστές – φέροντες πλήρη οπλισμό και τροφή και ενωθέντες μετά των πολεμιστών του Τζεφερεμηνίου οι οποίοι επί επτά μήνες πολιρκούσαν τους Τούρκους.
Οι Τούρκοι απο τη πεισματική αντίσταση των Ελλήνων αναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν τη θέση των Μπιζάνι και να τραπούν σε φυγή ακολουθώντας την βορεία έξοδο του χωριού καταφυγόντες στα χωριά Αλητούργη – Μίλα και Κάστρο ενωθέντες εκεί με τους Τούρκους του τρομερού εις αγριότητα Δευτέρ Αγά. Αλλά και ο Δευτέρ Αγάς αυτήν την τύχην είχεν.
Η πορεία των Ελλήνων υπήρξε ακάθεκτη, το κίνημα αστραπιέα διεδίδετο και οι Τουρκικές φρουρές η μία μετά την άλλη έπεφταν στα χέρια των Ελλήνων. Μεταξύ των οπλαρχηγών ήταν και οι αδελφοί Κων/νος και Σταυριανός Καρύδης που ελευθέρωσαν τη Βαλύρα από τον Τζεφέρ Αγά και τα άλλα πέντε αδέλφια Ιωάννης, Θόδωρος ή καπετάν Πόρτας, Σπύρος, Βασίλειος και Αναστάσιος πολέμησαν σε πολλές μάχες στο Μωριά
Aπό την πρώτη ημέρα επαναστάτησαν οι κάτοικοι του χωριού και οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης. Η προέλευσης τους όμως κατά τον στρατηγόν Καρύδη Ιωάννη φέρεται το χωριό Σάλεση της επαρχίας Μεγαλουπόλεως. Εκτός των ανωτέρω δύο αδελφών υπήρχον και άλλοι πέντε αδελφοί: ο Ιωάννης που έδρασε στην περιοχήν Σπάρτης, ο Θεόδωρος ή Καπετάν Πόρτας ο οποίος έδρασε στην Τρίπολη και Βαλτέτσι ο Σπυρίδων που έδρασε στην Ζακύνθο και οι Βασίλειος και Αναστάσιος δράσαντες στην Λευκάδα και Πρέβεζα.
Έτσι απελευθερώθηκε το Τσεφερεμίνι και απο αυτή την πρόοδο προέκυψε το θέμα της αξιοποίησης πλέον της περιοχής αλλά και εγκατάσταση ανθρώπων, που θα πραγματοποιούσαν την αξιοποίηση αυτής με την εργασία και καλλιέργεια της γης.
Την πρώτη βέβαια εγκατάσταση πραγματοποίησαν οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης οι οποίοι υπήρξαν στρατιωτικοί και πολιτικοί παράγοντες του τόπου.
8. ΡΑΜΜΟΓΙΑΝΝΗΣ
Από τα Μησσηνιακά 1969-1970 σελ. 410 του Ιστοριοδίφη – Ερευνητή Μίμη Φερέτου αντιγράφουμε τα εξής, τα οποία αναφέρονται στη Βαλύρα.
«Την 28 Αυγούστου 1843 δια του ακαμάτου ζήλου του αξιότιμου δημάρχου Παμίσου κ. Παν. Δαρειώτη συνελήφθη ο αδελφός του περιβόητου ληστού Γ. Ράμμου, εκ Τζεφερεμίνης φυγάς προ οκτώ εκτών εκ των φυάκών της Πύλου και εδιευθύνθη εις την Εισαγγελίαν Καλαμών. Ο τοιούτος Δήμαρχος είναι άξιος της Βασιλικής ευμενείας (Εφ. Αθηνών «Η Ταχύπτερος Φήμη» αριθ. φύλλου 338.7 Σβρ. 1843 σελ. 4α)».
Ο Γιάννης Ράμμος είχε αναγκαστεί να «βγει στο κλαρί» όχι ως κακοποιός. αλλά ως δυναμικός αντίπαλος του καθεστώτος και είχε χαρακτηριστεί ως «ληστής», όπως έκανε για όλους τους ανεπιθύμητους σ΄ αυτό το βαυαρικό καθεστώς. Η λαϊκή μούσα όμως τιμώντας την πατριωτική δράση του και τους υπέρ του λαού αγώνες του, αφιέρωσε στο Ραμμόγιαννη – όπως έμεινε γνωστός – Δημοτικό τραγούδι που τραγουδιέται ακόμη στη Μεσσηνία.
Ερευνώντας, το τραγούδι αυτό το βρήκαμε στη σελ. 258 του βιβλίου του Παν. Β. Παπαδόπουλου, Ταξίαρχου Π.Δ., «Φράγκοι, Ενετοί και Τούρκοι στην Πελοπόννησο 1204-1821».
Ο Ραμμόγιαννης
Εδώ, παιδιά, που σμίξαμε τα τρία καπετανάτα
πρέπει και να χωρίσουμε, μπουλούκια να γενούμε.
Άλλοι να πάνε στα νησιά κι άλλοι στη Μέσα Μάνη,
όσο να φύγ΄ η Παγανιά και η βαρειά κατάρα.
Ο Γιάννης πάει στης Αιμυαλούς κι ο Γιώργος πάει στην Πιάνα
κι ο Γιάννης ο Ραμμόγιαννης στα Ρικωτά πηγαίνει.
Βάνει δυο βίγλες και τηράν, δυο βίγλες κι αγναντεύουν.
Η πάνω βίγλα μίλησε και η κάτω απενοήθη:
- Γιάννη, δύο Τούρκοι έρχονται κι οι δυό Καβαλαραίοι!!
Τρεις ντουφεκιές του ρίξανε ...
Από το τραγούδι βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Ραμμόγιαννης υπήρξε και προεπαναστατικός κλέφτης με δική του ομάδα, όπως ο Γιάννης Κολοκοτρώνης (Ζορμπάς), αδελφός του Θόδωρου Κολοκοτρώνη και ο Γιώργος Μπέλκος από τον Αετό Τριφυλίας.
Η Βαλύρα με την ενεργή συμμετοχή της στο μεγάλο ξεσηκωμό του 1821 δίνει γενναίο παρόν για την υπόθεση της πολυπόθητης λευτεριάς.
Φέρνοντας στη δημοσιότητα για πρώτη φορά τα άγνωστα αυτά ντοκουμέντα, από το ΓΑΚ Υπουργείο Πολέμου (30 Αυγούστου 1825) ρίχνει φως σε μια άγνωστη για πολλούς σελίδα της Βαλυραίϊκης ιστορίας.
Οι Βαλυραίοι, ανήκαν στο σώμα των οπλαρχηγών Παναγιώτη Κεφάλα*
από το Δυρράχι της Μεγαλόπολης και του Αναστασόπουλου Αλέξη από το Ζευγολατιό Μεσσηνίας. Έλαβαν μέρος στην πολιορκία και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, στις μάχες του Βαλτετσίου των Δερβενακίων και της Κορίνθου. Συμμετείχαν επίσης το 1824 στις αμυντικές προσπάθειες στα παράλια της Μεσσηνίας για απόκρουση πιθανής επιδρομής των Αράβων οι οποίοι βοηθούσαν τότε την καταρρέουσα Τουρκική Αυτοκρατορία στη μάχη στο Μανιάκι, στις 20-5-1825 και στη μάχη ΒΕΡΓΑΣ-ΑΛΜΥΡΟΥ στις 22-24 2826.
Βιογραφικό σημείωμα των Βαλυραίων αγωνιστών του ΄21.
1. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΤΕΡΟΥΛΙΩΤΗΣ επώνυμο του το οποίο διατηρείται και σήμερα στη Βαλύρα σε έξι οικογένειες.
Ήταν πρόκριτος στο Τζεφερεμίνι και είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, αμέσως με την έκρηξη της επανάστασης μπαίνει στη πρώτη γραμμή σαν αρχηγός σώματος στη Πολιορκία της Τριπολιτσιάς μέχρι την απελευθέρωσή της. Πολέμησε επίσης στα Δερβενάκια, Άργος Κόρινθος και στα διάφορα κάστρα της Μεσσηνίας κ.α.
Το 1823 συνυπογράφει σαν πρόκριτος και εκλέτωρας, αναφορά προς το Υπουργείο Εσωτερικών κατά του «μη νομίμως εκλεγέντος» βουλευτή Νησιού (Μεσσήνης) και τάχθηκε υπέρ της εκλογής του Γ. Δαρειώτη (ΓΑΚ) Το. Εσωτ. 23-7-1823 φάκελος 19) Από το παρακάτω έγγραφο φαίνεται ότι βοήθησε και οικονομικά τον αγώνα.
Κατά μήνα Αύγουστον 1822 εμέτρησεν εις το Κοινόν Ταμείον της Πελοποννήσου ο κύριος Πανάγος Καρτερουλιώτης εκ Νησί, γρόσια εξακόσια δύο, παράδες 30, αριθ. 60230 δια χειρός Ιωάννη Μαυρομιχάλη και Π. Ζάρκου, ως σταλείσα παρ΄ αυτών εις το Ταμείον καταγραφή, εν υποσχέσει ν΄ αποδοθώσιν αυτώ εκ μέρους της Πατρίδος, μετά την αποκατάστασιν του ελληνικού έθνους.
Τριπολιτσιά τη 29 Ιανουαρίου 1823.
Ο Κορίνθου Κύριλλος αντιπρόεδρος Ασημάκης Φωτήλας.
Παπαγιαννόπουλος, Δημ. Καραμάνος, Ιωαν. Γ. Οικονομίδης, Σπύρος Φραγκίσκος.
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (σημ. Βαλύρα). Πιθανότατα η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν το Καρτερώλι από το οποίο πιθανό προέρχεται και το
Ίσον απαράλλακτον του προτότυπου
Εν Νησίω την 17 Μαρτίου 1847
Ο Δήμαρχος Παμίσου
(Τ.Σ.) Παν. Δαρειώτης
Ο Παν. Καρτερουλιώτης κατατάχθηκε στην τάξη των αξιωματικών της φάλαγγας (ΑΑΕΒ, Μητρ. Αξιωμ. αυξ. αριθ. 2842). Έπεσε πολεμώντας κατά των Αράβων επιδρομέων
2. ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα) και ήταν υπαξιωματικός Β΄ επικεφαλής ομάδας Βαλυραίων. Τούτο το διαβεβαιώνουν στα 1865 οι αξιωματικοί του αγώνα Κων. Μπούρας δημαστυνόμος της Ανδανείας που η προτομή του υπάρχει στην πλατεία της Πολίχνης, δίπλα στο δημοτικό σχολείο και Αντ. Κων. Μπούρας. Η ομάδα αυτή του Μαυροειδή πήρε μέρος στις μάχες Καρύταινας Βαλτετσίου Τριπολιτσιάς (Πολιορκία απελευθέρωση) Κορίνθου, Δερβενακίων, Τρικόρφων, καθώς και στις μάχες κατά των Αράβων. Στη διάρκεια του αγώνα προήχθηκε σε πεντηκόνταρχο και μετά την απελευθέρωση του αναγνωρίσθηκε ο βαθμός του υπαξιωματικού Β΄ ύστερα από πολλές διαμαρτυρίες του.[ΓΑΚ Βλαχ. Φακ.220.].
3. ΜΠΟΒΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Γεννήθηκε στο Τζεφερεμίνι (Βαλύρα). Σ΄ όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν στρατευμένος στις τάξεις των αγωνιστών το έτος 1842 υπηρετούσε σαν ειδικός δημαρχιακός πάρεδρος της Βαλύρας στο Δήμο Οιχαλίας. Επειδή όμως ήτανε αγράμματος υπόγραφε αντί γι΄ αυτόν άλλος (Γενικά αρχεία Κράτους, φακελ. Μοναστηριακών Σεπτεμβ. 1842). Ο καρυοφιλιάς του Παν. Μπόβη έχει 18 χαρακιές που σημαίνει ότι σκότωσε 18 Τούρκους. Διατηρείται σε κακή κατάσταση γιατί στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το 40-44 ήταν χωμένη στα φουσκιά γιατί οι Γερμανοί μάζευαν τα όπλα. Την έχει ο τρισέγγονός του Κώστας Μπόβης που ο παππούς του ήταν πρόεδρος της κοινότητας Βαλύρας. Ο Παναγιώτης Μπόβης θείος του Κώστα έχει γιο του συμμαθητή μου Δημήτρη ο οποίος εργάζεται στον ΟΤΕ είναι παντρεμένος ,έχει δύο παιδιά και είναι συνταξιούχος.
4. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Γεννήθηκε στο Λέζι (Λάμπαινα) είναι πρόγονος της γνωστής οικογένειας Παπαγεωργίου που υπάρχει και στη Βαλύρα (παππούς της μάννας μου).
Ο Θ. Παπαγεωργίου ύστερα από ένορκη βεβαίωση του οπλαρχηγού Εμ. Δαρειώτη πολέμησε επικεφαλής Λαμπεναίων και υπό τον Μητροπέτροβα στην Καρύταινα Βαλτέτσι, Τρίπολι, Άργος, Δερβενάκια, Τρίκορφα, Δραμπάλα. Την εξαίρετη δράση του στον αγώνα του 1821 υπογράφουν οι συγχωριανοί και συμπολεμιστές του. Παν. Καλογερόπουλος, Παν. Κοσμάς, Αναγ. Σταματόπουλος, Γιαν. Θεοφιλόπουλος, Ιωαν. Πουλημενάκος, Χρ. Αργυρόπουλος, Παν. Σταθόπουλος, Ιωαν. Χρονόπουλος.
Στην τελευταία του αίτηση στις 5 Ιούνη 1865 ο Θ. Παπαγεωργίου έγραψε ότι είχε απομείνει «ο πλέον αδικημένος οικογενειάρχης αγωνιστής και τόνιζε ... «Βλέπω σήμερον πολλούς άλλους αγωνιστάς τους οποίους είχα υπό την αδηγίαν μου και λαμβάνουν συντάξεις και βαθμούς, ενώ εγώ έμεινα ο πλέον αδικημένος ... Η μάννα μου είναι το γένος Παπαγεωργίου.
5. ΞΥΔΟΠΟΥΛΟΣ (και Ξύδης) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Από την Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Καταταγείς στο σώμα του οπλαρχηγού της Επαρ. Εμπλακίων Παν. Κεφάλα επολέμησε στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια. Στα 1825 αναφέρεται και πάλιν υπηρετών στο σώμα του Παν. Κεφάλα (ΓΑΚ, Υπ. Πολ., 30 Αυγ. 1825, κα «Μεσσηνιακά 1868», σελ. 420).
• Ο Γιώργης Ξυδόπουλος είχε παιδιά:
-Τον Αλέξη (που είχε αδελφή τη γιαγιά του Γιωργη Μπαρακάρη ) που απόχτησε το γιό Παναγιώτη και αυτός με τη σειρά του απόχτησε τα παιδιά Γιώργη και Γλυκερία. Ο Γιώργης απόχτησε την Κατερίνη που παντρεύτηκε το Γιώργο Τσιλίκα και έχουν μια κόρη.
-Τον Αντρέα που είχε παιδιά τη Σταθούλα που παντρεύτηκε ο Πουλόγιαννης τη Βγενικούλα που παντρευτηκε ο Ηλίας Μακρής και το Γιώργη (αναγνώστη) ο οποίος απόχτησε τα παιδιά Γιάννη ,Αντρέα και Ντίνα που παντρεύτηκε το γιάννη Φειδά και απόχτησαν τα παιδιά Κώστα και Ελένη.
Το Νικόλαο που είχε τα παιδιά Θανάση, Ελένη και Δημήτρη Παπαξύδη ο οποίος απόχτησε το γιο Νίκο ο οποίος έχει 3 κόρες.
-Τον Δημήτρη που έφυγε οικογενειακά στη Μάνη ,επειδή σκότωσε έναν τούρκο και αλλαξε το οναμά του σε Ξυδέας.
Ο πολεμιστής Γιώργης Ξυδόπουλος είχε αδελφό τον επισης πολεμιστη του 1821 Παναγιώτη.
6. ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Από τη Βαλύρα (Τζεφερεμίνι). Επολέμησε υπό την αρχηγία του Παπαφλέσσα στην Τρίπολι, Βαλτέτσι, Δερβενάκια, Κόρινθο, Άργος, Ναύπλιο ως πεντηκόνταρχος. Αίτηση για τις υπηρεσίες του πατέρα της υπέβαλε η κόρη του Μαρία Σαραντοπούλου μαζί με ένορκο βεβαίωση των Ι. Καρακίτσου και Μήτρου Κοράτση από την Ανθούσα (Ζέζα). Παρά ταύτα ουδεμίας ηθικής ή υλικής αμοιβής έτυχε.
7. ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΥΔΗ
Μετά την απόφασιη της κήρύξης της Επανάστάσης, κανείς Έλληνας δεν έμεινε αδιάφορος. Ανδρες και γυναίκες παιδιά και γέροι εξεσηκώθηκαν και ο καθένας με τον τρόπο του, πολεμούσε με ανθρωποθυσία, το βάρβαρο καταχτητή. Ενθαρυθέντες δε και οι υπερασπιστές του Τζεφερεμινίου ανέλαβαν ανεργόν δράση εναντίον ολοκλήρου της Τουρκικής φρουράς.
Ημέρα και νύχτα παρενοχλούσαν τους Τούρκους και ουδέποτε διέκοψαν τις εφόδους τους. Σκοπός τους ήταν ή διά παντός τρόπου εξόντωση των Τούρκων και η κατάληψη του χωριού (οχυρόν Μπιζάνι) γιατί θα εξησφαλίζετο ή παρατέρα αναδιοργάνωση των δυνάμεων και των γύρω χωριών, αλλά και το συνεχές κυνήγημα των Τούρκων.
Ο Αγώνας ήτο άνισος από απόψεως δυνάμεων ,μέσων και εφοδίων λόγω όμως της σοβαρότητος έσπευσαν και απο άλλα μέρη, ήτοι απο Μεγαλόπολη – Άνω Κούρταγα – Σούλι, Δερβένι της Αρκαδίας αλλά και εκ Μεσσηνιακής Μάνης, άνθρωποι γενναίοι γνήσιοι Έλληνες θαρραλέοι και εξαίρετοι πολεμιστές – φέροντες πλήρη οπλισμό και τροφή και ενωθέντες μετά των πολεμιστών του Τζεφερεμηνίου οι οποίοι επί επτά μήνες πολιρκούσαν τους Τούρκους.
Οι Τούρκοι απο τη πεισματική αντίσταση των Ελλήνων αναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν τη θέση των Μπιζάνι και να τραπούν σε φυγή ακολουθώντας την βορεία έξοδο του χωριού καταφυγόντες στα χωριά Αλητούργη – Μίλα και Κάστρο ενωθέντες εκεί με τους Τούρκους του τρομερού εις αγριότητα Δευτέρ Αγά. Αλλά και ο Δευτέρ Αγάς αυτήν την τύχην είχεν.
Η πορεία των Ελλήνων υπήρξε ακάθεκτη, το κίνημα αστραπιέα διεδίδετο και οι Τουρκικές φρουρές η μία μετά την άλλη έπεφταν στα χέρια των Ελλήνων. Μεταξύ των οπλαρχηγών ήταν και οι αδελφοί Κων/νος και Σταυριανός Καρύδης που ελευθέρωσαν τη Βαλύρα από τον Τζεφέρ Αγά και τα άλλα πέντε αδέλφια Ιωάννης, Θόδωρος ή καπετάν Πόρτας, Σπύρος, Βασίλειος και Αναστάσιος πολέμησαν σε πολλές μάχες στο Μωριά
Aπό την πρώτη ημέρα επαναστάτησαν οι κάτοικοι του χωριού και οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης. Η προέλευσης τους όμως κατά τον στρατηγόν Καρύδη Ιωάννη φέρεται το χωριό Σάλεση της επαρχίας Μεγαλουπόλεως. Εκτός των ανωτέρω δύο αδελφών υπήρχον και άλλοι πέντε αδελφοί: ο Ιωάννης που έδρασε στην περιοχήν Σπάρτης, ο Θεόδωρος ή Καπετάν Πόρτας ο οποίος έδρασε στην Τρίπολη και Βαλτέτσι ο Σπυρίδων που έδρασε στην Ζακύνθο και οι Βασίλειος και Αναστάσιος δράσαντες στην Λευκάδα και Πρέβεζα.
Έτσι απελευθερώθηκε το Τσεφερεμίνι και απο αυτή την πρόοδο προέκυψε το θέμα της αξιοποίησης πλέον της περιοχής αλλά και εγκατάσταση ανθρώπων, που θα πραγματοποιούσαν την αξιοποίηση αυτής με την εργασία και καλλιέργεια της γης.
Την πρώτη βέβαια εγκατάσταση πραγματοποίησαν οι αδελφοί Σταυριανός και Κωνσταντής Καρύδης οι οποίοι υπήρξαν στρατιωτικοί και πολιτικοί παράγοντες του τόπου.
8. ΡΑΜΜΟΓΙΑΝΝΗΣ
Από τα Μησσηνιακά 1969-1970 σελ. 410 του Ιστοριοδίφη – Ερευνητή Μίμη Φερέτου αντιγράφουμε τα εξής, τα οποία αναφέρονται στη Βαλύρα.
«Την 28 Αυγούστου 1843 δια του ακαμάτου ζήλου του αξιότιμου δημάρχου Παμίσου κ. Παν. Δαρειώτη συνελήφθη ο αδελφός του περιβόητου ληστού Γ. Ράμμου, εκ Τζεφερεμίνης φυγάς προ οκτώ εκτών εκ των φυάκών της Πύλου και εδιευθύνθη εις την Εισαγγελίαν Καλαμών. Ο τοιούτος Δήμαρχος είναι άξιος της Βασιλικής ευμενείας (Εφ. Αθηνών «Η Ταχύπτερος Φήμη» αριθ. φύλλου 338.7 Σβρ. 1843 σελ. 4α)».
Ο Γιάννης Ράμμος είχε αναγκαστεί να «βγει στο κλαρί» όχι ως κακοποιός. αλλά ως δυναμικός αντίπαλος του καθεστώτος και είχε χαρακτηριστεί ως «ληστής», όπως έκανε για όλους τους ανεπιθύμητους σ΄ αυτό το βαυαρικό καθεστώς. Η λαϊκή μούσα όμως τιμώντας την πατριωτική δράση του και τους υπέρ του λαού αγώνες του, αφιέρωσε στο Ραμμόγιαννη – όπως έμεινε γνωστός – Δημοτικό τραγούδι που τραγουδιέται ακόμη στη Μεσσηνία.
Ερευνώντας, το τραγούδι αυτό το βρήκαμε στη σελ. 258 του βιβλίου του Παν. Β. Παπαδόπουλου, Ταξίαρχου Π.Δ., «Φράγκοι, Ενετοί και Τούρκοι στην Πελοπόννησο 1204-1821».
Ο Ραμμόγιαννης
Εδώ, παιδιά, που σμίξαμε τα τρία καπετανάτα
πρέπει και να χωρίσουμε, μπουλούκια να γενούμε.
Άλλοι να πάνε στα νησιά κι άλλοι στη Μέσα Μάνη,
όσο να φύγ΄ η Παγανιά και η βαρειά κατάρα.
Ο Γιάννης πάει στης Αιμυαλούς κι ο Γιώργος πάει στην Πιάνα
κι ο Γιάννης ο Ραμμόγιαννης στα Ρικωτά πηγαίνει.
Βάνει δυο βίγλες και τηράν, δυο βίγλες κι αγναντεύουν.
Η πάνω βίγλα μίλησε και η κάτω απενοήθη:
- Γιάννη, δύο Τούρκοι έρχονται κι οι δυό Καβαλαραίοι!!
Τρεις ντουφεκιές του ρίξανε ...
Από το τραγούδι βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Ραμμόγιαννης υπήρξε και προεπαναστατικός κλέφτης με δική του ομάδα, όπως ο Γιάννης Κολοκοτρώνης (Ζορμπάς), αδελφός του Θόδωρου Κολοκοτρώνη και ο Γιώργος Μπέλκος από τον Αετό Τριφυλίας.
ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Τα μητρώα αγωνιστών, υπάρχουν στα γενικά αρχεία του κράτους
(Γ.Α.Κ.) με υπότιτλους όπως:
*Γ.Α.Κ. ΑΡΙΣΤΕΙΑ
*Γ.Α.Κ. Φάκελλοι Αριστείων
*Γ.Α.Κ. ΟΘΩΝ Αρχείο
*Γ.Α.Κ. Προικοδοτήσεις κ.λ.π.
*Αρχείο Υπουργείου Στρατιωτών κ.λ.π.
*Υπάρχουν πολλά ιδιωτικά αρχεία που κατέχουν ιδιώτες ή απόγονοι πολεμιστών.
Για παραδείγματα αναφέρουμε
1.Κατάλογος αριστούχων (χαλκούν) από 1-53 επαρχία Μεσσηνίας τα χωριά Γαϊδουροχώρι, Γκλιάτα, Ασλάναγα, Γκορτζόγλι, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλητούργι, Μελιγαλά, Κατζαρού, Μαντζάρι, Σκάλα, Σιάμου, Δουσίλα, Ζευγαλατιό, Ανδρούσα, Μπάλα, Αβρμιού, Στρέφι, Χαλβάτζου, Μαυρομμάτι, Σιμίζα κ.λ.π.
2.Κατάλογος χαλκούν (1-90) εκ χωρίων Μεσσηνίας, Αλαγονίας, Καλαμών, Γλιάτα, Πύλου, Τριπόλεως, Αθηνών Νησίου, Κορώνης Καρυταίνης, Γορτυνίας, Νησίου, Μαυρομματίου, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ.
3.Κατάλογος σιδηρών (57-100) από τα χωριά Σκάλα, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλιτσελεπή, Ζευγολατιό, Φίλια, Αρφαρά, Βρωμόβρυση, Πολιανή Μεσσηνίας.
4.Κατάλογος χαλκούν (1-64) από τα χωριά Καλαμών, Μεθώνης, Νησί Ναξήρι, Καλαμάρα, Λούμη, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Βούντενη, Φρουτζάλα.
Μετά την επανάσταση του 1821 συνέβησαν οι εμφύλιοι του 1823,1834,1848 και 1864 οπότε και επικράτησαν οι στρατιωτικοί. Επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται συνέβησαν ακριβώς τα ίδια και απαράλακτα στην εποχή μας το 1941-49.
Στους εμφυλίους του 1824, 1834, 1848, 1863, και του 1944-9, χάθηκε η λογική και το συναίσθημα, γιατί κυριάρχησε το πάθος της εκδίκησης.
Φ283
171.Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων (α\α 1-389,ειδος αριστείου, όνομα, επώνυμο, χωριό, δήμος, επαρχία).
α\α. 107-133 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α .144-145 ΛΟΥΜΙ
α\α. 148-149 ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ
α\α. 165-167 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α. 323-325 ΘΟΥΡΙΑ
Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων από ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ*.
107. ΑΝΕΣΤΗΣ ΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
108. ΠΑΥΛΟΣ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
109. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
110. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΑΝΟΣ
111. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΩΤΗΡΑΚΗΣ
112. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
113. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΡΟΥΜΠΗΣ
114. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
115. ΦΩΤΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
116. ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
117. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΣ
118. ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΛΙΟΓΑΜΠΡΟΣ
119. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
120. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΓΟΥΡΟΣ
121. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
122. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΛΙΟΣ
123. ΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ ΜΠΑΚΑΣ
124. ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
125. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
126. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
127. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ
128. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
129. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
130. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗΣ
131. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ Κ. ΚΑΡΥΔΗΣ
132. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
133. ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ
165ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
166. ΓΕΩΡ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
167. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
Το αριστείο στα νούμερα 107-133 ηταν σιδηρούν και στα νούμερα 165-167 ήταν χαλκούν.
* Η αρίθμηση είναι όπως στο πρωτότυπο.
Φ240.α\α. ειδος αριστείου,ονομα,επώνυμο,χωριό, δημος, επαρχία)
Α\Α. 349-353 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 354-359 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
Α\Α. 367-380 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 408-411 ΚΛΙΜΑ ΙΘΩΜΗΣ
Ονομαστικός κατάλογος με χαλκούν Αριστείον από τα χωριά ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ , ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ ,ΣΙΜΙΖΑ και ΛΟΥΜΙ , α\α=354-436
Από το χωριό ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
354. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΒΗΣ
355. ΠΑΝΑΓ.ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
356. ΠΑΝ.ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
357. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
358. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
359. ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
*Γ.Α.Κ. ΑΡΙΣΤΕΙΑ
*Γ.Α.Κ. Φάκελλοι Αριστείων
*Γ.Α.Κ. ΟΘΩΝ Αρχείο
*Γ.Α.Κ. Προικοδοτήσεις κ.λ.π.
*Αρχείο Υπουργείου Στρατιωτών κ.λ.π.
*Υπάρχουν πολλά ιδιωτικά αρχεία που κατέχουν ιδιώτες ή απόγονοι πολεμιστών.
Για παραδείγματα αναφέρουμε
1.Κατάλογος αριστούχων (χαλκούν) από 1-53 επαρχία Μεσσηνίας τα χωριά Γαϊδουροχώρι, Γκλιάτα, Ασλάναγα, Γκορτζόγλι, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλητούργι, Μελιγαλά, Κατζαρού, Μαντζάρι, Σκάλα, Σιάμου, Δουσίλα, Ζευγαλατιό, Ανδρούσα, Μπάλα, Αβρμιού, Στρέφι, Χαλβάτζου, Μαυρομμάτι, Σιμίζα κ.λ.π.
2.Κατάλογος χαλκούν (1-90) εκ χωρίων Μεσσηνίας, Αλαγονίας, Καλαμών, Γλιάτα, Πύλου, Τριπόλεως, Αθηνών Νησίου, Κορώνης Καρυταίνης, Γορτυνίας, Νησίου, Μαυρομματίου, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ.
3.Κατάλογος σιδηρών (57-100) από τα χωριά Σκάλα, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Αλιτσελεπή, Ζευγολατιό, Φίλια, Αρφαρά, Βρωμόβρυση, Πολιανή Μεσσηνίας.
4.Κατάλογος χαλκούν (1-64) από τα χωριά Καλαμών, Μεθώνης, Νησί Ναξήρι, Καλαμάρα, Λούμη, ΤΖΕΦΕΡΜΙΝΙ, Βούντενη, Φρουτζάλα.
Μετά την επανάσταση του 1821 συνέβησαν οι εμφύλιοι του 1823,1834,1848 και 1864 οπότε και επικράτησαν οι στρατιωτικοί. Επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται συνέβησαν ακριβώς τα ίδια και απαράλακτα στην εποχή μας το 1941-49.
Στους εμφυλίους του 1824, 1834, 1848, 1863, και του 1944-9, χάθηκε η λογική και το συναίσθημα, γιατί κυριάρχησε το πάθος της εκδίκησης.
Φ283
171.Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων (α\α 1-389,ειδος αριστείου, όνομα, επώνυμο, χωριό, δήμος, επαρχία).
α\α. 107-133 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α .144-145 ΛΟΥΜΙ
α\α. 148-149 ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ
α\α. 165-167 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
α\α. 323-325 ΘΟΥΡΙΑ
Ονομαστικός κατάλογος Αριστούχων από ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ*.
107. ΑΝΕΣΤΗΣ ΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
108. ΠΑΥΛΟΣ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
109. ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
110. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΑΝΟΣ
111. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΩΤΗΡΑΚΗΣ
112. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
113. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΡΟΥΜΠΗΣ
114. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
115. ΦΩΤΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
116. ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
117. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΛΙΑΣ
118. ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΛΙΟΓΑΜΠΡΟΣ
119. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
120. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΓΟΥΡΟΣ
121. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
122. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΕΛΙΟΣ
123. ΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ ΜΠΑΚΑΣ
124. ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
125. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
126. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
127. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ
128. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
129. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
130. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗΣ
131. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ Κ. ΚΑΡΥΔΗΣ
132. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ
133. ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ
165ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΛΑΣ
166. ΓΕΩΡ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
167. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
Το αριστείο στα νούμερα 107-133 ηταν σιδηρούν και στα νούμερα 165-167 ήταν χαλκούν.
* Η αρίθμηση είναι όπως στο πρωτότυπο.
Φ240.α\α. ειδος αριστείου,ονομα,επώνυμο,χωριό, δημος, επαρχία)
Α\Α. 349-353 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 354-359 ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
Α\Α. 367-380 ΓΛΙΑΤΑ ΑΝΔΑΝΙΑΣ
Α\Α. 408-411 ΚΛΙΜΑ ΙΘΩΜΗΣ
Ονομαστικός κατάλογος με χαλκούν Αριστείον από τα χωριά ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ , ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΙ ,ΣΙΜΙΖΑ και ΛΟΥΜΙ , α\α=354-436
Από το χωριό ΤΖΑΦΕΡΕΜΙΝΙ
354. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΒΗΣ
355. ΠΑΝΑΓ.ΔΟΥΡΑΜΑΚΟΣ
356. ΠΑΝ.ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
357. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΥΡΙΚΑΣ
358. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΛΙΕΡΗΣ
359. ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΟΝΤΗΡΗΣ
ΓΑΚ [ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ]
ΘΕΑΤΡΟΥ 6 ΑΘΗΝΑ
ΦΑΚΕΛΟΙ ΑΡΙΣΤΕΙΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΚΕΛΟΥ 258
ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟ 1844 από το χωριό ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΙ [Βαλύρα] ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Α\Α ΦΥΛΛΟ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
1 066 χαλκούν Πανάγος Τσαγκάρης
2 078 …….. Δημητράκης Καρτερολιώτης
3 .. ……. Γεώργιος Κοντοπανάγος
4 028 …….. Χρίστος Τσαγκάρης
5 .. …….. Ανάργυρος Καρτερολιώτης
6 .. …….. Παναγιώτης Παπασαραντόπουλος
7 .. ……. Αναγνώστης Γεωργόπουλος
8 .. ……… Ιωάννης Λινάρδος
9 .. ………. Ζαχαρίας ιερεύς Κανελλόπουλος
10 .. …….. Ιωάννης ιερεύς Μπακόπουλος
11 082α Σιδηρούν Γιαννάκης Καρύδης
12 034α …… Ιωάννης Μ πουζαλάς
13 .. ……. Γεώργιος Μπόβης
14 .. …… Γιαννάκης Μπόβης
15 .. ……. Σταυριανός Καρύδης
16 .. …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
17 .. …… Πετρος Τσιλιβίτης
18 .. …… Δημήτριος Τσιλιβίτης
19 082 …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
20 .. ….. Παναγιώτης Μπακόπουλος
21 .. ….. Αναστάση Κατσιλιέρη
22 .. ….. Αγγελής Μπουρολιάς
23 .. …… Πανάγος Μπουρίκας
24 Νικόλαος Μυλωνάς
25 Γεώργιος Λύκος *
26 Δημήτριος Μυλωνάς
27 Παναγιώτης Τσιμπουκλής
28 Γιαννάκης Χριστάκης
29 Αθανάσιος Χαλικούρας
30 Θεόδωρος Χαλικούρας
31 Γεώργιος Χριστάκης
32 Αγγελος Λεοντάρης(Λιοντήρης)
33 .. …….. Αναγνώστης Μπουρολιάς
34 Αναστάσιος Σπυρόπουλος
35 Γεώργιος Σαραντόπουλος
36 Κωνσταντης Καρύδης
37 Χρήστος Βασιλόπουλος
38 Γεώργιος Μυλωνάς
39 Δημήτριος Βασιλόπουλος
40 Γιάννος Μπάλας
41 Νικόλαος Σταθόπουλος
42 Καλόγερος Γκομέσης
43 Αντώνιος Γκομέσης
55 Θεόδωρος Κ.Τσαγκάρης
56 Σταυριανός Μπουρίκας
57 Φ32 Χαλκούν Βασίλης Λινάρδος
58 Φ144 Σιδηρούν Αθανάσιος Λύκος.
ΘΕΑΤΡΟΥ 6 ΑΘΗΝΑ
ΦΑΚΕΛΟΙ ΑΡΙΣΤΕΙΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΚΕΛΟΥ 258
ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟ 1844 από το χωριό ΤΖΕΦΕΡΕΜΙΝΙ [Βαλύρα] ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Α\Α ΦΥΛΛΟ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
1 066 χαλκούν Πανάγος Τσαγκάρης
2 078 …….. Δημητράκης Καρτερολιώτης
3 .. ……. Γεώργιος Κοντοπανάγος
4 028 …….. Χρίστος Τσαγκάρης
5 .. …….. Ανάργυρος Καρτερολιώτης
6 .. …….. Παναγιώτης Παπασαραντόπουλος
7 .. ……. Αναγνώστης Γεωργόπουλος
8 .. ……… Ιωάννης Λινάρδος
9 .. ………. Ζαχαρίας ιερεύς Κανελλόπουλος
10 .. …….. Ιωάννης ιερεύς Μπακόπουλος
11 082α Σιδηρούν Γιαννάκης Καρύδης
12 034α …… Ιωάννης Μ πουζαλάς
13 .. ……. Γεώργιος Μπόβης
14 .. …… Γιαννάκης Μπόβης
15 .. ……. Σταυριανός Καρύδης
16 .. …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
17 .. …… Πετρος Τσιλιβίτης
18 .. …… Δημήτριος Τσιλιβίτης
19 082 …… Παναγιώτης Ντουραμάκος
20 .. ….. Παναγιώτης Μπακόπουλος
21 .. ….. Αναστάση Κατσιλιέρη
22 .. ….. Αγγελής Μπουρολιάς
23 .. …… Πανάγος Μπουρίκας
24 Νικόλαος Μυλωνάς
25 Γεώργιος Λύκος *
26 Δημήτριος Μυλωνάς
27 Παναγιώτης Τσιμπουκλής
28 Γιαννάκης Χριστάκης
29 Αθανάσιος Χαλικούρας
30 Θεόδωρος Χαλικούρας
31 Γεώργιος Χριστάκης
32 Αγγελος Λεοντάρης(Λιοντήρης)
33 .. …….. Αναγνώστης Μπουρολιάς
34 Αναστάσιος Σπυρόπουλος
35 Γεώργιος Σαραντόπουλος
36 Κωνσταντης Καρύδης
37 Χρήστος Βασιλόπουλος
38 Γεώργιος Μυλωνάς
39 Δημήτριος Βασιλόπουλος
40 Γιάννος Μπάλας
41 Νικόλαος Σταθόπουλος
42 Καλόγερος Γκομέσης
43 Αντώνιος Γκομέσης
55 Θεόδωρος Κ.Τσαγκάρης
56 Σταυριανός Μπουρίκας
57 Φ32 Χαλκούν Βασίλης Λινάρδος
58 Φ144 Σιδηρούν Αθανάσιος Λύκος.
ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
Για όσους γεννηθήκαμε και μοχθούμε σ’ αυτό τον τόπο η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» αποτελεί Ουσιαστική Έκφραση του εθνικού προσώπου. Γι’ αυτό η διάσωση και προβολή στο ιστορικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, είναι υπόθεση όλων μας.
Κάθε μέρα πασχίζουμε για μια γνήσια ανθρώπινη ζωή και αισθανόμαστε δεμένοι πάντα με το παρελθόν. Οι προγονικές μας ρίζες αποτελούν το πλαίσιο αυτής της ποιότητας ζωής.
Η Βαλύρα, στην οποία αναφερόμαστε, διαθέτει πλούσια ιστορία και μνήμη. Η αγάπη μας προς αυτήν μας οδήγησε στη συλλογή αυτού του υλικού, η έκδοση του οποίου αποτελεί για μας χρέος τιμής και σεβασμού.
Σκόρπιες πληροφορίες κυκλοφορούν για τη ΒΑΛΥΡΑ οι οποίες έχουν πάρει τη μορφή της παράδοσης και καταλήγουν σιγά-σιγά στο μύθο
-Η παρούσα καταγραφή και έρευνα μοιάζει με τις σαϊτιές που ρίχνει ο τοξότης στο βαθύ σκοτάδι γιατί είναι δύσκολη στις απαιτήσεις των ερωτημάτων που απασχολούν κάθε ΒΑΛΥΡΑΙΟ ο οποίος αγαπά και θέλει να μάθει τα πάντα για τη ΒΑΛΥΡΑ μας.
Η πραγματική Εθνική Εορτή πρέπει να εορτάζεται την 23η Μαρτίου
Η αγώνας για την ελευθερία των Ελλήνων ξεκίνησε με το πέρασμα του ποταμού Προύθου, στην Μολδοβλαχία, από τον Υψηλάντη, στις 22 Φεβρουαρίου 1821 (6 Μαρτίου με το νέο ημερολόγιο) και την προκήρυξή του «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Ήταν ένα κίνημα που εκδηλώθηκε σε ξένη χώρα και έσβησε σε ξένη χώρα. Αν και το αρχικό σχέδιο προέβλεπε και ταυτόχρονη εξέγερση στην Ελλάδα, εδώ ακολουθήθηκε άλλη διαδρομή. Ο Χριστόφορος Περαιβός το 1818 κατέβηκε στην Μάνη, στις Κιτριές, και κατόρθωσε να ομονοήσει τους Μανιάτες Μπέηδες και να συμφωνήσουν ότι θα αγωνιστούν για την ελευθερία της Ελλάδας. Απότοκο της Συμφωνίας των Κιτριών ήταν η πάμμανιάτικη σύναξη στην Αρεόπολη (τότε Τσίμοβα), 17 Μαρτίου 1821, όπου αποφασίστηκε να αρχίσει ο αγώνας για την ελευθερία.
Μία υποχρέωση των Μανιατών για την αυτονομία τους, ήταν να παράσχουν στρατιωτική προστασία στον αγά της Καλαμάτας, όποτε αυτός το ζητούσε. Τις ημέρες του Μαρτίου 1821 είχαν πληθύνει οι ενδείξεις ότι οι Έλληνες ετοίμαζαν επανάσταση, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη του φορτίου όπλων που είχε φτάσει στην Καρδαμύλη, στις 18 του μήνα. Τότε ο αγάς Σουλεϊμάν Αρναούτογλου ζήτησε από τον Μπέη της Μάνης Πέτρο Μαυρομιχάλη να του παράσχει προστασία, όπως είχε υποχρέωση. Ο Πετρόμπεης έστειλε στις 22 Μαρτίου στην Καλαμάτα 150 άνδρες υπό την αρχηγία του γιου του Ηλία Μαυρομιχάλη. Αυτοί κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην πόλη και άλλοι οπλισμένοι Έλληνες ενίσχυαν ην δύναμή τους.
Θορυβηθείς ο αγάς, ζήτησε από τον Μαυρομιχάλη να έλθει ο ίδιος προς προστασία του με περισσότερους άνδρες. Την επαύριο, 23 Μαρτίου, έφθασαν στην Καλαμάτα 2. 000 Μανιάτες (κατά την αφήγηση του Κολοκοτρώνη) με επικεφαλής τον Πετρόμπεη και τον μπέη της Καρδαμύλης Παναγιώτη Μούρτζινο. Ενώθηκαν με τους υπολοίπους και όλοι μαζύ έφθασαν στην κατοικία του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου. Αλλά, αντί να του προσφέρουν προστασία, του ζήτησαν να παραδοθεί και να τους παραδώσει τα κλειδιά της πόλης. Η Καλαμάτα ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, χωρίς μάλιστα να χυθεί σταγόνα αίμα.
Πότε ακριβώς παραδόθηκε η πόλη
Πολλοί εμβριθείς ιστορικοί θέλουν η Μεσσηνιακή Γερουσία ή Μεσσηνιακή Σύγκλητος να συστήθηκε την 25η Μαρτίου και η προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές στάλθηκε στις 26 Μαρτίου. Δεν έχουν βέβαια λάβει τον κόπο να ρίξουν μια ματιά στην ημερομηνία της ίδιας της προκήρυξης ή να σταθούν στην πρώτη παράγραφό της. Η Προκήρυξη στέλνεται εκ μέρους του αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και εκ μέρους της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. Ημερομηνία υπογραφής η 23η Μαρτίου. Για να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην Προκήρυξη, δεν αποφασίστηκε ούτε η ονομασία σπαρτιατικά στρατεύματα ούτε η Μεσσηνιακή Σύγκλητος συστήθηκαν εκείνη την ημέρα. Υπήρχε σχέδιο και είχε αποφασιστεί από καιρό. Από καιρό θα πρέπει να είχε αποφασιστεί και το πνεύμα της Προκήρυξης, αν όχι το πλήρες κείμενο. Δεν είναι δυνατόν όλα αυτά να αποφασίζονται και υλοποιούνται σε μια ημέρα, και μάλιστα ημέρα αναταραχής.
Είναι πιθανό η παράδοση της πόλης να έγινε στις 22 Μαρτίου, όπως γράφει ο Φωτάκος στα «Απομνημονεύματά» του, και να επικράτησε ημερομηνία εορτασμού, η ημερομηνία της Προκήρυξης, η 23η Μαρτίου. Όμως για την σύσταση της Μεσσηνιακής Γερουσίας ο Φωτάκος γράφει: «Μετά ταύτα (σ. σ. εννοεί την παράδοση της πόλης) έκαμαν οι καπετανέοι συμβούλιον πως να εξαπλώσουν την επανάστασιν∙ απεφασίσθη λοιπόν να υπάγουν να πολιορκήσουν μαζύ με τους εντοπίους τα φρούρια της Μεσσηνίας, Μεθώνην, Κορώνην και Νεόκαστρον, οι δε γέροντες Π. Μαυρομιχάλης, Ιωάννης και Γεώργιος Καπετανάκηδες, ο Ν. Χρηστέας, ο Π. Κυβέλος, ο Ιωάννης Κατσής ή Μαυρομιχάλης, ο Κυριακούλης Κουτράκος, ο Πατριαρχέας και άλλοι έμειναν εις τας Καλάμας δια την ευταξίαν και έκαμαν την λεγομένη Γερουσίαν των Καλαμών».
Ασαφής είναι και η ημερομηνία της δοξολογίας για την απελευθέρωση της πόλης. Ο ιστορικός Φίνλεϋ την τοποθετεί στις 24 Μαρτίου. Στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» γράφει: «Στις 5 Απριλιου (χρονολογεί με το νέο ημερολόγιο) έγινε η πρώτη ευχαριστήρια δοξολογία της Ελληνικής Εκκλησίας, ευχαριστήρια για την επιτυχία των Ελληνικών όπλων. Η τελετή έγινε στην όχθη του χειμάρρου που περνά μέσα από την Καλμάτα. Εικοσιτέσσερις παπάδες ιερουργήσανε και ολόγυρα πέντε χιλιάδες αρματωμένοι άνδρες. Ποτέ δοξολογία δεν έγινε με μεγαλύτερη θέρμη, ποτέ καρδιές δεν ξεχειλίσανε από ειλικρινέστερη αφοσίωση στον Ουρανό, ούτε θερμότερη ευγνωμοσύνη για την Εκκλησία τους και το Θεό τους. Δάκρυα πατριωτισμού τρέχανε πάνω στα μάγουλα σκληρών πολεμιστών και ανελέητοι ληστές κλαίγανε με λυγμούς σαν μικρά παιδιά. Όλοι οι παρευρισκόμενοι νοιώθανε ότι τα γεγονότα ανοίγανε καινούργια εποχή στην ελληνική ιστορία και όταν η νέα Ελλάδα αποκτήσει ιστορικούς, καλλιτέχνες και ποιητές, αναμφίβολα αυτή η σκηνή θα πάρει θέση στο πάνθεον της δόξας». Οι νέα Ελλάδα απέκτησε και καλλιτέχνες και ποιητές και ιστορικούς, αλλά αντί για το πάνθεον της δόξας την πέταξαν στον καιάδα της λήθης.
Διαστρεβλώσεων το ανάγνωσμα
Η πρώτη διαστρέβλωση έγινε από την επίσημη πολιτεία Στις 15 Μαρτίου 1838 εξεδόθη το παρακάτω Διάταγμα του Όθωνα:
«Επί τη προτάσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κλπ Γραμματείας θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπράν καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέρα έναρξιν του περί ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους καθιερούμεν την ημέρα αυτή εις το διηνεκές, ως ημέρα εθνικής εορτής».
Θα πρέπει να ερευνήσουμε το ιστορικό τοπίο της εποχής. Τον Ιούλιο του 1833 υπήρξε η πρώτη μεγάλη σύγκρουση του Όθωνα με την εκκλησια, με αιτία την ανακήρυξη του αυτοκέφαλου της ελληνικής εκκλησίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την κατάσχεση μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας, κτημάτων των ανενεργών μοναστηρίων. Η εκκλησιαστική αντίδραση ήταν σφοδρή και ενδυμανώθηκε από το ζήτημα που ετέθη περι του θρησκεύματος του διαδόχου του Όθωνα.
Μία μυστική εταιρεία, με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία», σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Όθωνα κατά την διάρκεια κάποιου επισήμου εορτασμού.
Η ενδοτικότητα της πολιτείας απέναντι στην εκκλησία επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το 1839, πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, με πλοίαρχο τον γιο του θαλασσαμάχου του Αγώνα Μιαούλη και επιβάτη των επί των Εκκλησιαστικών υπουργό Γ. Γλαράκη, που υπέγραψε και το Διάταγμα για την 25η Μαρτίου, πήγε στην Άνδρο και από εκεί οδήγησε δεσμώτη τον Θεόφιλο Καΐρη, προκειμένου να δικαστεί από το Συνοδικό Δικαστήριο. Ενώ πρόσφερε η πολιτεία ένα ακόμη δώρο στην εκκλησία. Έπαυσε από γραμματέα της Συνόδου τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, και τον αναγόρευσε καθηγητή Φιλολογίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο.
Η συμπόρευση εκκλησίας και πολιτείας, με υπεροχή της εκκλησίας, συντελέσθηκε με τον τόμο του 1850, του πατριαρχείου. Τότε αναγνωρίστηκε από το πατριαρχείο το αυτοκέφαλο της ελληνικής εκκλησίας, αλλά ταυτόχρονα η ελληνική εκκλησία αναγνώρισε το αδιαφιλονίκητο πρωτείο του πατριαρχείου. Από το 1850 και μετά, πλάστηκαν οι μύθοι του Κρυφού Σχολειού και της ευλογίας του λάβαρου στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό την 25η Μαρτίου. Ενώ το 1852 πρωτοεμφανίζεται ο όρος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός στον πρόλογο συλλογής δημοτικών ασμάτων του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου. Μια άλλη παράμετρος που επενέργησε να ξεχαστεί η 23η Μαρτίου και να γίνεται μια λιγόλογη και ασαφής παραπομπή στην Διακήρυξη, είναι ότι μόνον αυτή δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε θρησκεία και πίστη.
Μερική αποκατάσταση
Σταδιακά, η επέτειος της 23ης Μαρτίου περιέπεσε στην λήθη. Εορτασμός ανεπίσημος και τοπικός ήταν η τιμή προς την επέτειο της απελευθερωσης της Ελλάδας. Κάποιες σκόρπιες φωνές πνίγηκαν στην επίσημη κρατική σιωπή. Έπρεπε να περάσουν 126 χρόνια από την επέτειο και η Καλαμάτα να έχει έναν φωτισμένο μητροπολίτη, τον Χρυσόστομο Δασκαλάκη. Όταν η προσπάθεια της επιτροπής, που ο ίδιος είχε ορίσει με επικεφαλής τον αείμνηστο Γιάννη Αναπλιώτη, που και αυτός είχε αγωνιστεί για την αναγνώριση της επετείου, να πετύχει από την κυβέρνηση αναγνώριση της 23ης Μαρτίου, καθυστερούσε και δεν προχωρούσε, δια νυκτός αναχώρησε από την Καλαμάτα για την Αθήνα. Αναστατώνοντας τους πάντες και τα πάντα, ο φωτισμένος εκείνος ιεράρχης κατάφερε να εξασφαλίσει την επίσημη αναγνώριση.
Στις 17 Απριλίου 1947 υπεγράφη από τον τότε βασιλέα Παύλο και τον τότε υπουργό Εσωτερικών Γεώργιο Παπανδρέου το πιο κάτω Βασιλικό Διάταγμα, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 72/19 Απριλίου 1947:
«Επιθυμούντες όπως, η επέτειος της 23ης Μαρτίου 1821 καθ’ ην η πόλις των Καλαμών, απετίναξε πρώτη τον Τουρκικόν ζυγόν, εορτάζηται ως εμπρέπει εις το ιστορικόν τούτο γεγονός, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
1) Την 23 Μαρτίου θα εορτάζεται, ως τοπική εορτή, η επέτειος της απελευθερώσεως της πλόλεως των Καλαμών.
2) Κατά ταύτην θα τελήται εις τον εν Καλάμαις διασωζόμενον ιστορικών φραγκοβυζαντινόν Ναόν των «Αγίων Αποστόλων» δοξολογία εις ανάμνησιν της ιστορικής ημέρας και επιμνημόσυνος δέησις υπέρ των ηρώων της Ελευθερίας.
Εις τον επί των Εσωτερικών υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος».Άλλο λοιπόν το θεολογικό γεγονός που είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου της 25ης Μαρτίου και άλλο το ιστορικό γεγονός της Αρχής της Ελληνικής επαναστάσεως που είναι η 23η Μαρτίου του 1821.
Αυτά επί του παρόντος και ο νοών νοείτω.
Για όσους γεννηθήκαμε και μοχθούμε σ’ αυτό τον τόπο η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» αποτελεί Ουσιαστική Έκφραση του εθνικού προσώπου. Γι’ αυτό η διάσωση και προβολή στο ιστορικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, είναι υπόθεση όλων μας.
Κάθε μέρα πασχίζουμε για μια γνήσια ανθρώπινη ζωή και αισθανόμαστε δεμένοι πάντα με το παρελθόν. Οι προγονικές μας ρίζες αποτελούν το πλαίσιο αυτής της ποιότητας ζωής.
Η Βαλύρα, στην οποία αναφερόμαστε, διαθέτει πλούσια ιστορία και μνήμη. Η αγάπη μας προς αυτήν μας οδήγησε στη συλλογή αυτού του υλικού, η έκδοση του οποίου αποτελεί για μας χρέος τιμής και σεβασμού.
Σκόρπιες πληροφορίες κυκλοφορούν για τη ΒΑΛΥΡΑ οι οποίες έχουν πάρει τη μορφή της παράδοσης και καταλήγουν σιγά-σιγά στο μύθο
-Η παρούσα καταγραφή και έρευνα μοιάζει με τις σαϊτιές που ρίχνει ο τοξότης στο βαθύ σκοτάδι γιατί είναι δύσκολη στις απαιτήσεις των ερωτημάτων που απασχολούν κάθε ΒΑΛΥΡΑΙΟ ο οποίος αγαπά και θέλει να μάθει τα πάντα για τη ΒΑΛΥΡΑ μας.
Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΜΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΥΡΑΣ
Γράφει ο
Ανδρέας Μουτεβελής
Ανδρέας Μουτεβελής
Η πραγματική Εθνική Εορτή πρέπει να εορτάζεται την 23η ΜαρτίουΗ αγώνας για την ελευθερία των Ελλήνων ξεκίνησε με το πέρασμα του ποταμού Προύθου, στην Μολδοβλαχία, από τον Υψηλάντη, στις 22 Φεβρουαρίου 1821 (6 Μαρτίου με το νέο ημερολόγιο) και την προκήρυξή του «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Ήταν ένα κίνημα που εκδηλώθηκε σε ξένη χώρα και έσβησε σε ξένη χώρα. Αν και το αρχικό σχέδιο προέβλεπε και ταυτόχρονη εξέγερση στην Ελλάδα, εδώ ακολουθήθηκε άλλη διαδρομή. Ο Χριστόφορος Περαιβός το 1818 κατέβηκε στην Μάνη, στις Κιτριές, και κατόρθωσε να ομονοήσει τους Μανιάτες Μπέηδες και να συμφωνήσουν ότι θα αγωνιστούν για την ελευθερία της Ελλάδας. Απότοκο της Συμφωνίας των Κιτριών ήταν η πάμμανιάτικη σύναξη στην Αρεόπολη (τότε Τσίμοβα), 17 Μαρτίου 1821, όπου αποφασίστηκε να αρχίσει ο αγώνας για την ελευθερία.
Μία υποχρέωση των Μανιατών για την αυτονομία τους, ήταν να παράσχουν στρατιωτική προστασία στον αγά της Καλαμάτας, όποτε αυτός το ζητούσε. Τις ημέρες του Μαρτίου 1821 είχαν πληθύνει οι ενδείξεις ότι οι Έλληνες ετοίμαζαν επανάσταση, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη του φορτίου όπλων που είχε φτάσει στην Καρδαμύλη, στις 18 του μήνα. Τότε ο αγάς Σουλεϊμάν Αρναούτογλου ζήτησε από τον Μπέη της Μάνης Πέτρο Μαυρομιχάλη να του παράσχει προστασία, όπως είχε υποχρέωση. Ο Πετρόμπεης έστειλε στις 22 Μαρτίου στην Καλαμάτα 150 άνδρες υπό την αρχηγία του γιου του Ηλία Μαυρομιχάλη. Αυτοί κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην πόλη και άλλοι οπλισμένοι Έλληνες ενίσχυαν ην δύναμή τους.
Θορυβηθείς ο αγάς, ζήτησε από τον Μαυρομιχάλη να έλθει ο ίδιος προς προστασία του με περισσότερους άνδρες. Την επαύριο, 23 Μαρτίου, έφθασαν στην Καλαμάτα 2. 000 Μανιάτες (κατά την αφήγηση του Κολοκοτρώνη) με επικεφαλής τον Πετρόμπεη και τον μπέη της Καρδαμύλης Παναγιώτη Μούρτζινο. Ενώθηκαν με τους υπολοίπους και όλοι μαζύ έφθασαν στην κατοικία του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου. Αλλά, αντί να του προσφέρουν προστασία, του ζήτησαν να παραδοθεί και να τους παραδώσει τα κλειδιά της πόλης. Η Καλαμάτα ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, χωρίς μάλιστα να χυθεί σταγόνα αίμα.
Πότε ακριβώς παραδόθηκε η πόλη
Πολλοί εμβριθείς ιστορικοί θέλουν η Μεσσηνιακή Γερουσία ή Μεσσηνιακή Σύγκλητος να συστήθηκε την 25η Μαρτίου και η προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές στάλθηκε στις 26 Μαρτίου. Δεν έχουν βέβαια λάβει τον κόπο να ρίξουν μια ματιά στην ημερομηνία της ίδιας της προκήρυξης ή να σταθούν στην πρώτη παράγραφό της. Η Προκήρυξη στέλνεται εκ μέρους του αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και εκ μέρους της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. Ημερομηνία υπογραφής η 23η Μαρτίου. Για να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην Προκήρυξη, δεν αποφασίστηκε ούτε η ονομασία σπαρτιατικά στρατεύματα ούτε η Μεσσηνιακή Σύγκλητος συστήθηκαν εκείνη την ημέρα. Υπήρχε σχέδιο και είχε αποφασιστεί από καιρό. Από καιρό θα πρέπει να είχε αποφασιστεί και το πνεύμα της Προκήρυξης, αν όχι το πλήρες κείμενο. Δεν είναι δυνατόν όλα αυτά να αποφασίζονται και υλοποιούνται σε μια ημέρα, και μάλιστα ημέρα αναταραχής.
Είναι πιθανό η παράδοση της πόλης να έγινε στις 22 Μαρτίου, όπως γράφει ο Φωτάκος στα «Απομνημονεύματά» του, και να επικράτησε ημερομηνία εορτασμού, η ημερομηνία της Προκήρυξης, η 23η Μαρτίου. Όμως για την σύσταση της Μεσσηνιακής Γερουσίας ο Φωτάκος γράφει: «Μετά ταύτα (σ. σ. εννοεί την παράδοση της πόλης) έκαμαν οι καπετανέοι συμβούλιον πως να εξαπλώσουν την επανάστασιν∙ απεφασίσθη λοιπόν να υπάγουν να πολιορκήσουν μαζύ με τους εντοπίους τα φρούρια της Μεσσηνίας, Μεθώνην, Κορώνην και Νεόκαστρον, οι δε γέροντες Π. Μαυρομιχάλης, Ιωάννης και Γεώργιος Καπετανάκηδες, ο Ν. Χρηστέας, ο Π. Κυβέλος, ο Ιωάννης Κατσής ή Μαυρομιχάλης, ο Κυριακούλης Κουτράκος, ο Πατριαρχέας και άλλοι έμειναν εις τας Καλάμας δια την ευταξίαν και έκαμαν την λεγομένη Γερουσίαν των Καλαμών».
Ασαφής είναι και η ημερομηνία της δοξολογίας για την απελευθέρωση της πόλης. Ο ιστορικός Φίνλεϋ την τοποθετεί στις 24 Μαρτίου. Στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» γράφει: «Στις 5 Απριλιου (χρονολογεί με το νέο ημερολόγιο) έγινε η πρώτη ευχαριστήρια δοξολογία της Ελληνικής Εκκλησίας, ευχαριστήρια για την επιτυχία των Ελληνικών όπλων. Η τελετή έγινε στην όχθη του χειμάρρου που περνά μέσα από την Καλμάτα. Εικοσιτέσσερις παπάδες ιερουργήσανε και ολόγυρα πέντε χιλιάδες αρματωμένοι άνδρες. Ποτέ δοξολογία δεν έγινε με μεγαλύτερη θέρμη, ποτέ καρδιές δεν ξεχειλίσανε από ειλικρινέστερη αφοσίωση στον Ουρανό, ούτε θερμότερη ευγνωμοσύνη για την Εκκλησία τους και το Θεό τους. Δάκρυα πατριωτισμού τρέχανε πάνω στα μάγουλα σκληρών πολεμιστών και ανελέητοι ληστές κλαίγανε με λυγμούς σαν μικρά παιδιά. Όλοι οι παρευρισκόμενοι νοιώθανε ότι τα γεγονότα ανοίγανε καινούργια εποχή στην ελληνική ιστορία και όταν η νέα Ελλάδα αποκτήσει ιστορικούς, καλλιτέχνες και ποιητές, αναμφίβολα αυτή η σκηνή θα πάρει θέση στο πάνθεον της δόξας». Οι νέα Ελλάδα απέκτησε και καλλιτέχνες και ποιητές και ιστορικούς, αλλά αντί για το πάνθεον της δόξας την πέταξαν στον καιάδα της λήθης.
Διαστρεβλώσεων το ανάγνωσμα
Η πρώτη διαστρέβλωση έγινε από την επίσημη πολιτεία Στις 15 Μαρτίου 1838 εξεδόθη το παρακάτω Διάταγμα του Όθωνα:
«Επί τη προτάσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κλπ Γραμματείας θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπράν καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέρα έναρξιν του περί ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους καθιερούμεν την ημέρα αυτή εις το διηνεκές, ως ημέρα εθνικής εορτής».
Θα πρέπει να ερευνήσουμε το ιστορικό τοπίο της εποχής. Τον Ιούλιο του 1833 υπήρξε η πρώτη μεγάλη σύγκρουση του Όθωνα με την εκκλησια, με αιτία την ανακήρυξη του αυτοκέφαλου της ελληνικής εκκλησίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την κατάσχεση μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας, κτημάτων των ανενεργών μοναστηρίων. Η εκκλησιαστική αντίδραση ήταν σφοδρή και ενδυμανώθηκε από το ζήτημα που ετέθη περι του θρησκεύματος του διαδόχου του Όθωνα.
Μία μυστική εταιρεία, με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία», σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Όθωνα κατά την διάρκεια κάποιου επισήμου εορτασμού.
Η ενδοτικότητα της πολιτείας απέναντι στην εκκλησία επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το 1839, πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, με πλοίαρχο τον γιο του θαλασσαμάχου του Αγώνα Μιαούλη και επιβάτη των επί των Εκκλησιαστικών υπουργό Γ. Γλαράκη, που υπέγραψε και το Διάταγμα για την 25η Μαρτίου, πήγε στην Άνδρο και από εκεί οδήγησε δεσμώτη τον Θεόφιλο Καΐρη, προκειμένου να δικαστεί από το Συνοδικό Δικαστήριο. Ενώ πρόσφερε η πολιτεία ένα ακόμη δώρο στην εκκλησία. Έπαυσε από γραμματέα της Συνόδου τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, και τον αναγόρευσε καθηγητή Φιλολογίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο.
Η συμπόρευση εκκλησίας και πολιτείας, με υπεροχή της εκκλησίας, συντελέσθηκε με τον τόμο του 1850, του πατριαρχείου. Τότε αναγνωρίστηκε από το πατριαρχείο το αυτοκέφαλο της ελληνικής εκκλησίας, αλλά ταυτόχρονα η ελληνική εκκλησία αναγνώρισε το αδιαφιλονίκητο πρωτείο του πατριαρχείου. Από το 1850 και μετά, πλάστηκαν οι μύθοι του Κρυφού Σχολειού και της ευλογίας του λάβαρου στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό την 25η Μαρτίου. Ενώ το 1852 πρωτοεμφανίζεται ο όρος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός στον πρόλογο συλλογής δημοτικών ασμάτων του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου. Μια άλλη παράμετρος που επενέργησε να ξεχαστεί η 23η Μαρτίου και να γίνεται μια λιγόλογη και ασαφής παραπομπή στην Διακήρυξη, είναι ότι μόνον αυτή δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε θρησκεία και πίστη.
Μερική αποκατάσταση
Σταδιακά, η επέτειος της 23ης Μαρτίου περιέπεσε στην λήθη. Εορτασμός ανεπίσημος και τοπικός ήταν η τιμή προς την επέτειο της απελευθερωσης της Ελλάδας. Κάποιες σκόρπιες φωνές πνίγηκαν στην επίσημη κρατική σιωπή. Έπρεπε να περάσουν 126 χρόνια από την επέτειο και η Καλαμάτα να έχει έναν φωτισμένο μητροπολίτη, τον Χρυσόστομο Δασκαλάκη. Όταν η προσπάθεια της επιτροπής, που ο ίδιος είχε ορίσει με επικεφαλής τον αείμνηστο Γιάννη Αναπλιώτη, που και αυτός είχε αγωνιστεί για την αναγνώριση της επετείου, να πετύχει από την κυβέρνηση αναγνώριση της 23ης Μαρτίου, καθυστερούσε και δεν προχωρούσε, δια νυκτός αναχώρησε από την Καλαμάτα για την Αθήνα. Αναστατώνοντας τους πάντες και τα πάντα, ο φωτισμένος εκείνος ιεράρχης κατάφερε να εξασφαλίσει την επίσημη αναγνώριση.
Στις 17 Απριλίου 1947 υπεγράφη από τον τότε βασιλέα Παύλο και τον τότε υπουργό Εσωτερικών Γεώργιο Παπανδρέου το πιο κάτω Βασιλικό Διάταγμα, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 72/19 Απριλίου 1947:
«Επιθυμούντες όπως, η επέτειος της 23ης Μαρτίου 1821 καθ’ ην η πόλις των Καλαμών, απετίναξε πρώτη τον Τουρκικόν ζυγόν, εορτάζηται ως εμπρέπει εις το ιστορικόν τούτο γεγονός, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
1) Την 23 Μαρτίου θα εορτάζεται, ως τοπική εορτή, η επέτειος της απελευθερώσεως της πλόλεως των Καλαμών.
2) Κατά ταύτην θα τελήται εις τον εν Καλάμαις διασωζόμενον ιστορικών φραγκοβυζαντινόν Ναόν των «Αγίων Αποστόλων» δοξολογία εις ανάμνησιν της ιστορικής ημέρας και επιμνημόσυνος δέησις υπέρ των ηρώων της Ελευθερίας.
Εις τον επί των Εσωτερικών υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος».Άλλο λοιπόν το θεολογικό γεγονός που είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου της 25ης Μαρτίου και άλλο το ιστορικό γεγονός της Αρχής της Ελληνικής επαναστάσεως που είναι η 23η Μαρτίου του 1821.
Αυτά επί του παρόντος και ο νοών νοείτω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου