H Βαλύρα της Μεσσηνίας

Η Βαλύρα αποτελεί κωμόπολη της Μεσσηνίας στους πρόποδες του Ιερού όρους της Ιθώμης, όπου βρίσκεται και η έδρα του ομώνυμου καποδιστριακού Δήμου Ιθώμης, σε μια παραγωγική κοιλάδα η οποία περιβρέχεται από τους ποταμούς Πάμισο και Μαυροζούμενα, με 1.005 μόνιμους κατοίκους στην απογραφή του 2001. Η θέση της Βαλύρας ταυτίζεται με την ιστορία της Αρχαίας Ιθώμης/Μεσσήνης. Το όνομα δόθηκε από το προομηρικό μουσικό Θάμυρι (Β Ραψωδία Ιλιάδα 594-605) φημισμένο για την ομορφιά, τραγούδι και λύρα του, που θέλησε να ανταγωνιστεί τις μούσες, έχασε όμως τυφλώθηκε και πέταξε τη λύρα του στο ποταμό Βαλύρα ή Μαυροζούμενα όπως τον γνωρίζουν οι νεότερες γενιές. Έχει γράψει γι αυτό, ο Ιωνάς Κεφαλάς και το αφιερώνει στο Βαλυραίο δάσκαλο Νιφόρο. Το όνομα Τζεφερεμίνι στο γνωστό ενετικό κατάλογο του Pacigico το 1690 και ήταν ένα από τα 68 χωριά της Ανδρούσας. Η Βαλύρα με την ενεργή συμμετοχής της στο μεγάλο ξεσηκωμό του 1821 δίνει γενναίο παρόν για την υπόθεση της πολυπόθητης λευτεριάς. Φέρνοντας στη δημοσιότητα για πρώτη φορά τα άγνωστα ντοκουμέντα, από το ΓΑΚ Υπουργείο πολέμου (30 Αυγούστου 1825) ρίχνει φώς σε μια άγνωστη για πολλούς σελίδα της Βαλυραίικης ιστορίας. Οι Βαλυραίοι, ανήκαν στο σώμα των οπλαρχηγών Παναγιώτη Κεφάλα από το Δυράχι της Μεγαλόπολης και του Αλέξη Αναστασόπουλου από το Ζευγολατιό Μεσσηνίας. Έλαβαν μέρος στην πολιορκία και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, στις μάχες του Βαλτετσίου των Δερβενακίων και της Κορίνθου. Συμμετείχαν επίσης το 1824 στις αμυντικές προσπάθειες στα παράλια της Μεσσηνίας, για απόκρουση πιθανής επιδρομής των Αράβων οι οποίοι βοηθούσαν τότε την καταρρέουσα Τουρκική Αυτοκρατορία, στη μάχη στο Μανιάκι, στις 20/5/2005 και στη μάχη Βέργας – Αλμυρού στις 22-24/6/1826.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ…
Είχε Γεωργικό ταμείο, Αγροτικό ταμείο, Αγροτική Λαϊκή τράπεζα, Λαϊκή τράπεζα, Αγροτικό Συνεταιρισμό, Αγροτολέσχη, Ελληνικό Σχολείο και Σύνδεσμο Αγροφυλακής.

ΔΗΜΟΣ ΔΕΡΩΝ…
Το 1836 τα χωριά Σκάλα – Βαλύρα αποτελούσαν το Δήμο Δερών. Δήμαρχος ήταν ο Αναγνώστης Πουλόπουλος και το 1839-40 ο Βασίλης Λινάρδος.

ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ…
Το 1841-50 η Βαλύρα ανήκε στο Δήμο Οιχαλίας και πάρεδρος το 1841-42 ήταν ο Παναγιώτης Μπόβης. Ο Δήμος είχε 21 χωριά και υπόγραψε από τη Βαλύρα ο Ιερεύς Μιχαήλ (αγράμματος).

ΔΗΜΟΣ ΙΘΩΜΗΣ…
Το 1998 με το νόμο Καποδίστρια είναι η έδρα του Δήμου Ιθώμης και με πρώτο Δήμαρχο τον Γιατρό Γιαννακόπουλο Κωνσταντίνο από την Αρσινόη (Σιμίζα).

Α.Π.Σ.ΑΣΤΗΡ ΒΑΛΥΡΑΣ…
Επίσης, στην Βαλύρα έχει έδρας του και ο Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος με την επωνυμία Αστέρας, ο οποίος αγωνίζεται ανελλιπώς στα τοπικά πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ.Μεσσηνίας απο την αγωνιστική περίοδο 1969, με πρώτο πρόεδρο τον ομογενή Ελληνοαμερικανό Βαλυραίο Φώτη Σιάγκρη που έφυγε τελευταία σε ηλικία 100 ετών! Επίσης, οι «κιτρινόμαυροι» του Αστέρα, για μια περίοδο το 1995 αγωνίσθηκαν και στη Δ’ Εθνική κατηγορία, ενώ την αγωνιστική χρονιά 2009-10 ανάλαβε την προεδρία ο Πετραλωνίτης επιχειρηματίας και νυν αντιδήμαρχος Ιθώμης Κώστας Πανούσης.

ΘΑΜΥΡΙΣ...
Εξάλλου, στην Βαλύρα μετά την μεταπολίτευση λειτουργεί Σύλλογος Γυναικών, καθώς και ο πολιτιστικός σύλλογος «Θάμυρις, που έχει να παρουσιάσει πλούσιο έργο, ενώ έχει ρίξει μεγάλο βάρος στα χορευτικά τμήματα παραδοσιακών χορών και, στην αναβίωση των Ιθωμαίων, όπου ξεκίνησαν οι ανασκαφές της Αρχαίας Ιθώμης, που έφερε στο φως την τελευταία 20ετία η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή Αρχαιολογίας κ. Πέτρου Θέμελη.
Y.Γ: Χρησιμοποιήθηκε υλικό από το βιβλίο του Βαλυραίου καθηγητή
Βιολογίας Ιωάννη Δ. Λύρα « Ένα οδοιπορικό στο χρόνο και στο χώρο»

Εν Βαλύρα τη...

Μια φωτογραφία,μια ιστορία!

(Από το φωτογραφικό
αρχείο του Γιάννη Λύρα)

Λεζάντες,ονόματα και
σχόλια ...προσεχώς.
Περιμένοντας βεβαίως
και την δική σας βοήθεια.




Φωτό:Νικόλαος
Σταθόπουλος,
αγωνιστής του
1821.










































Αθανάσιος Λύρας,
αγωνιστής του 1821.


















Βασίλειος Ι.Λινάρδος,
αγωνιστής του 1821 και
Αος Δήμαρχος Δερρών,
1839-40,με έδρα τη Βαλύρα.

Οδοιπορικό στα χωριά της Ιθώμης

Σύντομη ιστορική αναφορά

Του Γιάννη Λύρα
Καθηγητή βιολόγου-ερευνητή-ιστοριοδίφη
1.Ρευματιά (Λούμι): Η πρώτη οικογένεια ήταν του Δημητράκη Νέζη που ήρθε από το Παλαιό - Λούμι Γορτυνίας καταδιωκόμενη από τους Τούρκους γιατί η σύζυγός του για λόγους τιμής σκότωσε το Μπέη της περιοχής. Με την απογραφή Pacifico είχε το 1689, 313 κατοίκους. Στη Ρεμματιά άνήκει και ο οικισμος Χρύσοβα.
Υπάρχει το σπήλαιο “Ταμπούρι” μήκους 300 m με πολλούς σταλακτίτες. Στην επανάσταση του 1821 πολέμησαν οι Κατζίας ή Σωτηρόπουλος Γεώργιος και ο Κουτρουμπής Παναγιώτης ο οποίος διετέλεσε δημογέρων του χωριού του και ένορκος στο Κακουργιοδικείο Τρίπολης.

Ο μύλος του χρόνου

& η ιστορία της Βαλύρας.

Γράφει:Ο Γιάννης Δημ.Λύρας
Καθηγητής βιολόγος-ερευνητής-ιστοριοδίφης
Σκόρπιες πληροφορίες κυκλοφορούν για τη ΒΑΛΥΡΑ οι οποίες έχουν πάρει τη μορφή της παράδοσης και καταλήγουν σιγά-σιγά στο μύθο.

-Η παρούσα καταγραφή και έρευνα μοιάζει με τις σαϊτιές που ρίχνει ο τοξότης στο βαθύ σκοτάδι γιατί είναι δύσκολη στις απαιτήσεις των ερωτημάτων που απασχολούν κάθε ΒΑΛΥΡΑΙΟ, ο οποίος αγαπά και θέλει να μάθει τα πάντα για τη ΒΑΛΥΡΑ μας.
-Κάναμε τη σκέψη πως αν όλα αυτά δεν γραφτούν και δημοσιοποιηθούν θα χάσουν την άξία τους και θα λησμονηθούν. Όσα τυχόν διασωθούν άγραφα θα περάσουν στη σφαίρα του μύθου και κανένας πια δεν θα πιστεύει, γιατί όλο και θα μακραίνει το παρελθόν τους, Έτσι ξέμακρο και λησμονημένο από τους ανθρώπους της και την ιστορία της αποκομμένο από το όμορφο παρελθόν της ,θα μείνει μια αμυδρή ανάμνηση,ένα παραμύθι για μερικές γιαγιάδες ότι κάποτε υπήρξε ένα χωριό με το όνομα ΒΑΛΥΡΑ.

Ο Χρόνος,ο Χώρος και τα Φαινόμενα

Η κοσμογονία μελετά την καταγωγή του σύμπαντος.
Η κοσμολογία μελετά τη δομή και λειτουργία του σύμπαντος.
Η φύση είναι απλή και επιλύει το κάθε προβλημά της με τον

απλούστερο τρόπο και δεν δημιουργεί τίποτα μάταια και περιττά.
Η φύση δημιουργεί αντίβαρο σε κάθε υπερβολική δύναμη εξομοιώνοντας

έτσι ανισότητες και αντιθέσεις.O άνθρωπος μιμείται τη φύση σε όλες τις

δραστηριότητες και εκδηλώσεις του,στην όλη πορεία της εξελιξής του.

Ο Χρόνος , ο Χώρος και τα Φαινόμενα
Είμαστε όλοι εδώ.
Τόσο πολύ μακριά-Τόσο πολύ κοντά.

Η γενιά μου ήταν και άτυχη και τυχερή. Τυχερή, γιατί δε γνώρισε τη φρίκη της κατοχής και του εμφυλίου και γιατί δίναμε νόημα στη ζωή μας, έχοντας στις διάφορες εκδηλώσεις μας σήματα, κώδικες, σύμβολα και κανόνες επικοινωνίας. Άτυχη, γιατί είμαστε δέσμιοι μεγάλων στερήσεων. Βιώσαμε το κομματικό κράτος, την εξαγορά της ψήφου με εκφοβισμό, με αντάλλαγμα μισό σακί αλεύρι, ή κάποια υπόσχεση ρουσφετιού και τη μετανάστευση. Είδαμε πολλές φορές και ολόκληρες οικογένειες, οικογενειακά και φιλικά μας πρόσωπα και με τη συνοδεία των τραγουδιών του Στέλιου Καζαντζίδη. με αποσκευές ένα μπαούλο και μια βαλίτσα, τα απολύτως αναγκαία να αναχωρούν με το τραίνο, το φτηνό μεταφορικό μέσο της εποχής «για άλλη γη και άλλα μέρη» για μια θέση στον ήλιο.